Rosyjska agresja spowodowała istotne zmiany w sferze gazowej na Ukrainie. Konsumpcja paliwa zmniejszyła się o jedną czwartą w stosunku do analogicznego okresu w poprzednim roku i była najniższa od uzyskania przez to państwo niepodległości. Wydobycie własne, choć również spadło, pozwoliło w ub.r. osiągnąć niemal całkowitą niezależność gazową, dzięki czemu import był na minimalnym poziomie. W najbliższych miesiącach największym problemem będzie ryzyko ostrzałów rakietowych infrastruktury związanej z wydobyciem, przechowywaniem i przesyłem paliwa, które potencjalnie mogą doprowadzić do paraliżu całego systemu gazowego.
Wydobycie gazu
Wydobycie gazu w 2022 r. wyniosło 18,5 mld m3, co oznacza spadek o 7% w porównaniu z poprzednim rokiem. Najwięcej surowca wydobyła wchodząca w skład koncernu Naftohaz Ukrhazwydobuwannia – 13,2 mld m3 (spadek o 3%) – oraz Ukrnafta – 1 mld m3 (spadek o 7%). Reszta przypadła na prywatne przedsiębiorstwa (4,3 mld m3, spadek o 15%).
Wykres 1. Wydobycie gazu oraz jego dynamika w latach 2018–2022
Źródło: OGTSU.
Wykres 2. Wydobycie gazu w 2021 i 2022 r. według udziału poszczególnych przedsiębiorstw
Źródło: ExPro Consulting.
Spadek wydobycia był spowodowany przede wszystkim działaniami wojennymi, które toczyły się w części obwodu charkowskiego, na terenach, gdzie znajdują się złoża gazu ziemnego, oraz w ich pobliżu. Choć infrastruktura gazowa (na razie) nie jest celem regularnych, masowych ostrzałów rakietowych, jak ma to miejsce w przypadku sektora i infrastruktury elektroenergetycznej, to jednak zdarzały się takie przypadki. Przykładowo celem ostrzału rakietowego 17 listopada było 10 obiektów odpowiadających za jedną trzecią krajowego wydobycia gazu. Nie podano konkretnej informacji o uszkodzeniach, ale Naftohaz ocenił swoje straty na 700 mln dolarów. Mimo trudnej sytuacji inwestycje w celu zwiększenia wydobycia są kontynuowane – w ub.r. Ukrhazwydobuwannia dokonała 47 nowych odwiertów.
Konsumpcja i import gazu
Zużycie gazu w 2022 r. według wstępnych danych wyniosło 20,1 mld m3 (spadek o 25% r/r), co jest najniższym wskaźnikiem w historii niepodległej Ukrainy. Na chwilę obecną nie ma informacji o wykorzystaniu surowca przez poszczególne grupy konsumentów, ale najprawdopodobniej mniejsze jego zużycie wynika z faktu, że kilka milionów osób opuściło kraj, a przedsiębiorstwa (szczególnie przemysł ciężki) znacznie ograniczyły działalność.
Wykres 3. Konsumpcja gazu i jej dynamika w latach 2018–2022
Źródło: Naftohaz.
Według wstępnych (nieoficjalnych) danych import gazu w ub.r. wyniósł 1,5 mld m3 (spadek o 42% r/r). Przy uwzględnieniu spadku konsumpcji i relatywnie niewielkiego ograniczenia wydobycia własnego oznacza to, że Ukraina w 2022 r. była niemal samowystarczalna pod względem zapotrzebowania na gaz (92% zapotrzebowania pokrywało własne paliwo).
