PKO Bank Polski to nie tylko największa krajowa instytucja bankowa, ale również - jak wynika z jej ostatnich działań - najaktywniej eksplorująca innowacyjne rozwiązania spośród polskich banków. We wrześniu zeszłego roku PKO jako pierwszy w Polsce wprowadził we współpracy z Krajową Izbą Rozliczeniową trwały nośnik danych oparty na technologii blockchain, stając się największym bankiem w Europie korzystającym z takiego rozwiązania. Oprócz tego bank prowadzi współpracę z fintechowymi startupami w ramach programu „Let’s Fintech”, których innowacyjne rozwiązania mogą zostać w przyszłości wykorzystane przez bank. To jednak nie wszystko - jak poinformowało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, największy polski bank rozpoczął prace badawczo-rozwojowe nad przyszłą implementacją smart kontraktów oraz usług związanych z tokenizacją aktywów we współpracy z Politechniką Warszawską i NCBiR. Oznacza to, że być może już niedługo rozwiązania oparte na technologii blockchain staną się integralną częścią oferty PKO BP.
Blockchain w bankowości
Technologie rozproszonych rejestrów i związane z nimi rozwiązania to przyszłość sektora bankowego, choć paradoksalnie pierwszy blockchain, należący do bitcoina (BTC) powstał ponad dekadę temu właśnie po to, aby zapewnić alternatywę dla istniejącego paradygmatu bankowości. Od tego czasu wiele się zmieniło, a co za tym idzie, korzyści z implementacji rozwiązań opartych na blockchain nie mogą pozostać niezauważone przez banki, które coraz odważniej eksplorują tę sferę. Trzeba jednak postawić sprawę jasno - blockchain w sektorze bankowym, nawet jeśli dysponuje własnym tokenem rozliczeniowym (jak chociażby JPM Coin rozwijany przez JPMorgan, nie ma nic wspólnego z kryptowalutami i nie stanowi dla nich bezpośredniej konkurencji.
Tokeny i smart kontrakty w… PKO BP?
W Polsce jednym z pionierów implementacji blockchain jest właśnie PKO BP, który w zeszłym roku rozpoczął od trwałego nośnika danych obsługiwanego przez Hyperledger Fabric. Na tym jednak nie zakończono, gdyż bank rozpoczął program badawczo-rozwojowy we współpracy z Politechniką Warszawską, współfinansowany przez NCBiR, którego koszt wyniesie ponad 13 mln PLN. Celem programu jest zdobycie kompetencji i analiza możliwych rozwiązań w zakresie emisji i obrotu wirtualnymi tokenami, które bank chce w przyszłości wdrożyć do swojej oferty, czego nie ukrywa prezes Adam Marciniak.
Docelowo bank chce opracować platformę do tokenizacji oraz tworzenia smart kontraktów. Usługi tokenizacji w PKO BP pozwoliłyby na digitalizację fizycznych aktywów różnego rodzaju na blockchain, takich jak papiery wartościowe (akcje, obligacje, listy zastawne). W przyszłości być może dając również możliwość natychmiastowych transferów walutowych z wykorzystaniem pieniądza elektronicznego w formie tokenów. Warto przypomnieć, że ponad rok temu, w marcu 2018 r., PKO BP zastrzegł m.in. takie nazwy handlowe jak: PL Coin, czy Poland Coin.
Podobną możliwość uzyskał już w kwietniu polsko-brytyjski startup Billon Group, który ma prawo do emitowania „polskiego złotego na blockchain”.
Smart kontrakty, czyli uruchomione w sieci blockchain samoegzekwowalne umowy w postaci kodu, ze zrozumiałych względów są kolejnym rozwiązaniem, którego implementację dla swoich potrzeb chce rozwijać PKO BP. Z perspektywy banku wykorzystanie smart kontraktów w wielu bieżących procesach daje szansę na ich uproszczenie, przyśpieszenie, a także finalnie na zmniejszenie kosztów ich obsługi i realizacji. Smart kontrakty mogą w przyszłości zastąpić aktualnie funkcjonujące umowy Escrow, akredytywy, czy polisy ubezpieczeniowe, mają także szansę na przynajmniej częściowe zastąpienie tradycyjnych umów o świadczenie usług kredytowo-depozytowych.
Obecnie nie podano jednak szczegółów dotyczących zakresu prac badawczych, nie wiadomo również jakie konkretne rozwiązania technologiczne są rozważane. Ze względu na obecne wykorzystanie sieci blockchain Hyperledger (opartej na kodzie źródłowym Ethereum) do obsługi trwałego nośnika danych, wysoce prawdopodobne jest, że PKO BP będzie badać możliwości zastosowania tokenizacji i smart kontraktów również w oparciu o nią. Znacznie mniej prawdopodobne wydaje się opracowywanie przez bank własnej sieci.
PKO BP w ostatnim czasie niewątpliwie znajduje się w awangardzie innowacji polskiego sektora bankowego. We wrześniu zeszłego roku we współpracy z KIR wprowadził wspomniany wcześniej trwały nośnik danych dla swoich klientów oparty na technologii blockchain. Rozwiązanie to zapewnia weryfikację autentyczności i niezmienności umów, regulaminów oraz tabel opłat i prowizji wykorzystaniem prywatnej sieci Hyperledger Fabric, a także usługi kryptograficznego podpisywania dokumentów Trudatum od Coinfirm.
W kwietniu PKO BP podpisał również umowę z firma The Heart, która będzie świadczyć dla banku usługi tzw. scoutingu technologicznego. Polega to na identyfikowaniu i wyszukiwaniu nowych przestrzeni innowacji wśród startupów technologiczno finansowych, z którymi w przyszłości PKO może podjąć współpracę w ramach programu „Let’s Fintech with PKO Bank Polski”.
Projekt PKO BP i Politechniki Warszawskiej dofinansowany przez NCBiR jest częścią rządowego programu „Szybka Ścieżka”, mającego na celu wspieranie innowacyjnych rozwiązań w przedsiębiorstwach. W 2019 r. na realizację całego programu przeznaczonych zostanie 2,25 mld złotych, zaś opisywany projekt został dofinansowany przez NCBiR kwotą 6,6 mln PLN, co niemal połowę jego kosztów (13,4 mln PLN).
Powołane w 2007 r. NCBiR ma za zadanie wspierać polskie przedsiębiorstwa i jednostki naukowe w rozwoju nowych technologii, innowacyjnych rozwiązań i prowadzeniu badań, dających korzyści gospodarczo-społeczne. Instytucja jest finansowana ze środków Skarbu Państwa i funduszy UE.