Zgodnie z prognozą USDA (U.S. Department of Agriculture) z 12 września br. światowa produkcja nasion i owoców najważniejszych roślin oleistych w sezonie 22/23 zmniejszy się do 594,5 mln t wobec 602,2 mln t w sezonie 21/22 (-1,3%), co będzie przede wszystkim efektem niższych zbiorów nasion słonecznika (-9,1%, głównie z powodu niższych zbiorów w Ukrainie, gdzie zgodnie z prognozą USDA produkcja obniży się o 40,0%). Przeciwny wpływ będą miały wyższe zbiory soi, rzepaku, orzechów ziemnych, nasion bawełny i palmowca.
Silny spadek zapasów roślin oleistych
Zgodnie z prognozą USDA globalne zużycie nasion i owoców roślin oleistych w sezonie 22/23 zwiększy się do 614,0 mln t wobec 609,3 mln t w sezonie 21/22 (+0,8%). Istotnym czynnikiem oddziałującym w kierunku wzrostu ich światowego spożycia są utrzymujące się wysokie ceny ropy naftowej, co sprzyja zwiększonemu wykorzystaniu roślin oleistych do produkcji biopaliw. W efekcie, po uwzględnieniu zapasów początkowych, zapasy końcowe nasion roślin oleistych w sezonie 22/23 zmniejszą się do 84,3 mln t wobec 108,5 mln t w sezonie 21/22 (-22,3%). Tym samym wskaźnik zapasy końcowe/zużycie spadnie do 13,7% wobec 17,8% w poprzednim sezonie i ukształtuje się na najniższym poziomie od sezonu 00/01.
Istotna poprawa sytuacji popytowopodażowej na rynku rzepaku
Zgodnie z szacunkami USDA produkcja rzepaku w sezonie 22/23 zwiększy się do 83,1 mln t wobec 73,8 mln t w sezonie 21/22 (+12,6%). Wzrost produkcji rzepaku będzie efektem znaczącego wzrostu zbiorów w Kanadzie (+45,4%), które powrócą do poziomów obserwowanych przed ubiegłoroczną suszą. Światowe zużycie rzepaku w sezonie 22/23 zwiększy się do 80,8 mln t wobec 75,5 mln t w sezonie 21/22 (+7,0%). W efekcie zapasy końcowe w sezonie 22/23 wzrosną do 7,2 mln t wobec 4,9 mln t w sezonie 21/22 (+49,0%). W konsekwencji wskaźnik zapasy końcowe/zużycie zwiększy się do 9,0% wobec 6,4%, co oznacza istotną poprawę sytuacji popytowo-podażowej na światowym rynku rzepaku.
Wyraźny spadek cen skupu rzepaku
W ostatnich miesiącach na rynku roślin oleistych, podobnie jak na rynku zbóż, doszło do korekty i spadku cen. Wynikał on ze zmniejszenia niepewności na rynku, odpływu kapitału spekulacyjnego, a także osiągnięcia porozumienia w sprawie ukraińskiego eksportu zboża drogą morską. Warto jednak podkreślić, że z uwagi na wysokie ryzyko związane z transportem ukraińskich zbóż i roślin oleistych przez Morze Czarne, przepustowość tego kanału sprzedaży pozostaje niska. W przypadku rzepaku dodatkowym czynnikiem sprzyjającym spadkowi jego cen jest istotna poprawa sytuacji popytowo-podażowej. Niemniej należy pamiętać, że rośliny oleiste charakteryzują się dużym stopniem substytucyjności, stąd uważamy, że w najbliższych kwartałach ceny rzepaku, mimo wzrostu jego zapasów, pozostaną na podwyższonym poziomie. W konsekwencji, uwzględniając tendencje na globalnym rynku roślin oleistych oraz czynniki krajowe prognozujemy, że cena rzepaku w Polsce na koniec 2022 r. wyniesie ok. 3700 zł/t oraz ok. 3000 zł/t na koniec 2023 r. Głównymi czynnikami ryzyka dla naszej prognozy jest dalszy przebieg wojny w Ukrainie, kształtowanie się cen ropy naftowej, kryzys na rynku gazu oraz warunki agrometeorologiczne wśród największych światowych eksporterów roślin oleistych.
