Niższa produkcja roślin oleistych ze względu spadek zbiorów słonecznika w Ukrainie
Zgodnie z prognozą USDA (U.S. Department of Agriculture) z 12 maja br. światowa produkcja nasion i owoców najważniejszych roślin oleistych w sezonie 22/23 zmniejszy się do 596,2 mln t wobec 596,9 mln t w sezonie 21/22 (-0,1%), co będzie efektem niższych zbiorów nasion słonecznika (-11,6%, głównie z powodu niższych zbiorów w Ukrainie, gdzie zgodnie z prognozą USDA produkcja obniży się o 37,1%). Przeciwny wpływ będą miały z kolei wyższe zbiory soi, rzepaku, orzechów ziemnych, nasion bawełny, nasion palmowca i kopry.
Silny spadek zapasów roślin oleistych
Zgodnie z prognozą USDA globalne zużycie nasion i owoców roślin oleistych w sezonie 22/23 zwiększy się do 610,6 mln t wobec 608,7 mln t w sezonie 21/22 (+0,3%). Istotnym czynnikiem oddziałującym w kierunku wzrostu światowego spożycia roślin oleistych jest silny wzrost cen ropy naftowej, który sprzyja ich większemu wykorzystaniu do produkcji biopaliw. W efekcie, po uwzględnieniu zapasów początkowych, zapasy końcowe nasion roślin oleistych w sezonie 22/23 zmniejszą się do 84,5 mln t wobec 103,2 mln t w sezonie 21/22 (-13,8%). Tym samym wskaźnik zapasy końcowe/zużycie spadnie do 13,8% wobec 16,9% w poprzednim sezonie i ukształtuje się na najniższym poziomie od sezonu 00/01.
Odbudowa światowych zapasów rzepaku
Zgodnie z szacunkami USDA produkcja rzepaku w sezonie 22/23 zwiększy się do 80,3 mln t wobec 71,2 mln t w sezonie 21/22 (+12,8%). Wzrost produkcji rzepaku będzie efektem znaczącego wzrostu zbiorów w Kanadzie (+58,7%), które powrócą do poziomów obserwowanych przed ubiegłoroczną suszą. Światowe zużycie rzepaku w sezonie 22/23 zwiększy się do 79,0 mln t wobec 72,9 mln t w sezonie 21/22 (+8,4%). W efekcie zapasy końcowe w sezonie 22/23 wzrosną do 5,6 mln t wobec 4,3 mln t w sezonie 21/22 (+30,5%). W konsekwencji wskaźnik zapasy końcowe/zużycie zwiększy się do 7,0% wobec 5,9%.
Ceny rzepaku pozostaną wysokie mimo odbudowy zapasów
Światowy rynek roślin oleistych pozostaje pod wpływem wojny w Ukrainie. Wynika to zarówno ze znaczenia Ukrainy i Rosji w światowym eksporcie roślin oleistych, jak również wywołanego wojną wzrostu cen ropy naftowej zwiększającego popyt na biopaliwa. W ostatnich tygodniach istotnym czynnikiem podbijającym ceny są niesprzyjające warunki agrometeorologiczne wśród głównych producentów i eksportów roślin oleistych, które mogą dodatkowo obniżyć podaż. Sytuacja popytowo-podażowa na rynku rzepaku jest relatywnie dobra na tle pozostałych roślin oleistych. Należy jednak pamiętać, że rośliny oleiste charakteryzują się dużym stopniem substytucyjności, stąd uważamy, że w najbliższych kwartałach ceny rzepaku mimo wzrostu jego zapasów pozostaną na podwyższonym poziomie. W konsekwencji, uwzględniając tendencje na globalnym rynku roślin oleistych oraz czynniki krajowe prognozujemy, że cena rzepaku w Polsce na koniec 2022 r. wyniesie ok. 4200 zł/t oraz ok. 3400 zł/t na koniec 2023 r. Głównymi czynnikami ryzyka dla naszej prognozy jest dalszy przebieg wojny w Ukrainie, kształtowanie się cen ropy naftowej oraz polityka handlowa i warunki agrometeorologiczne wśród największych światowych eksporterów roślin oleistych.
