MAKROmapa: podsumowanie najważniejszych wydarzeń ubiegłego tygodnia [październik 2022]

Zgodnie ze wstępnymi danymi zagregowany indeks PMI (dla przetwórstwa i sektora usług) w strefie euro zmniejszył się w październiku do 47,1 pkt. wobec 48,1 pkt. we wrześniu, kształtując się poniżej oczekiwań rynku (47,5 pkt.).

Jednocześnie jest to jego najniższa wartość od listopada 2020 r. Zmniejszenie zagregowanego indeksu PMI wynikało z obniżenia jego składowych zarówno dla aktywności biznesowej w usługach jak i bieżącej produkcji w przetwórstwie. Spadek zagregowanych indeksów PMI miał szeroki zakres geograficzny i został odnotowany w Niemczech, we Francji oraz w pozostałych gospodarkach strefy euro objętych badaniem. W danych na szczególną uwagę zasługuje dalsze silne wyhamowanie popytu widoczne zarówno w przetwórstwie, jak i w sektorze usług. Wynika ono z podwyższonej niepewności co do perspektyw wzrostu gospodarczego, a także ze spadku siły nabywczej kupujących będącego efektem utrzymującej się silnej presji inflacyjnej. W tej sytuacji firmy starają się ograniczać spadek bieżącej produkcji poprzez realizację zaległości produkcyjnych, co widoczne jest szczególnie w przetwórstwie. W warunkach słabnącego popytu można zaobserwować również wolniejsze tempo wzrostu cen zarówno dóbr pośrednich wykorzystywanych w procesie produkcji, jak i dóbr finalnych oferowanych przez ankietowane firmy.

Należy jednak podkreślić, że mimo to presja inflacyjna nadal pozostaje silna. Z punktu widzenia polskiego eksportu na szczególną uwagę zasługuje sytuacja w niemieckim przetwórstwie, gdzie indeks PMI zmniejszył się w październiku do 45,7 pkt. wobec 47,8 pkt. we wrześniu, kształtując się wyraźnie poniżej oczekiwań rynku (47,0 pkt.). Spadek indeksu wynikał z niższych wkładów 4 z 5 jego składowych (dla bieżącej produkcji, nowych zamówień, zapasów i czasu dostaw), podczas gdy przeciwny wpływ miał niższy wkład składowej dla zatrudnienia. W październiku doszło również do dalszego silnego obniżenia indeksu dla produkcji w horyzoncie 12 miesięcy, która obecnie kształtuje się na najniższym poziomie od pierwszego lockdownu po wybuchu pandemii. W październiku odnotowano także kolejny spadek stosunku indeksu nowych zamówień do zapasów, co sugeruje, że w kolejnych miesiącach firmy będą najprawdopodobniej redukować bieżącą produkcję, dopasowując jej skalę do spadającego popytu. Uwzględniając na ogół lepsze od naszych oczekiwań dane o PKB w III kw. dla największych gospodarek strefy euro (patrz poniżej), mimo dalszego pogorszenia koniunktury w strefie euro, podtrzymujemy naszą prognozę, zgodnie z którą PKB w strefie euro zwiększy się w 2022 r. o 3,2% wobec wzrostu o 5,2% w 2021 r.

✕

 

Indeks Ifo obrazujący nastroje niemieckich przedsiębiorców reprezentujących przetwórstwo, budownictwo, handel i usługi zmniejszył się w październiku do 84,3 pkt. wobec 84,4 pkt. we wrześniu, kształtując się powyżej oczekiwań rynku (83,2 pkt.). Spadek indeksu wynikał ze zmniejszenia jego składowej dla oceny bieżącej sytuacji, podczas gdy składowa dla oczekiwań zwiększyła się. W ujęciu sektorowym pogorszenie koniunktury odnotowano w budownictwie i przetwórstwie, podczas gdy w handlu i usługach doszło do nieznacznej poprawy sytuacji. Uwzględniając opublikowane w ubiegłym tygodniu indeksy PMI (patrz powyżej) oraz wyższy od naszych oczekiwań wstępny szacunek PKB w Niemczech dostrzegamy istotne ryzyko w górę dla naszej prognozy, zgodnie z którą niemiecki PKB zwiększy się w 2022 r. o 1,6% wobec wzrostu o 2,6% w 2021 r.

 

W ubiegłym tygodniu poznaliśmy wstępne szacunki PKB za III kw. w części największych gospodarek strefy euro. Kwartalna dynamika PKB w Niemczech zwiększyła się w III kw. do 0,3% wobec 0,1% w II kw. (przy naszej prognozie równej -0,2%), we Francji spadła do 0,2% wobec 0,5% (0,2%), a w Hiszpanii do 0,2% kw/kw wobec 1,5% (0,3%). Opublikowane dane mają charakter wstępny i nie zawierają informacji nt. struktury wzrostu gospodarczego. Ze względu na wyraźnie wyższy od naszych oczekiwań szacunek PKB dla Niemiec dostrzegamy ryzyko w górę dla naszej prognozy, zgodnie z którą kwartalna dynamika PKB w całej strefie euro zmniejszy się w III kw. do 0,1% wobec 0,8% w II kw.

 

W ubiegłym tygodniu odbyło się posiedzenie Europejskiego Banku Centralnego, który zdecydował się na podwyżkę swoich stóp procentowych o 75pb. W konsekwencji główna stopa procentowa EBC wynosi obecnie 2,00%, a depozytowa 1,50%. Tym samym skala podwyżki okazała się zgodna z naszą prognozą oraz oczekiwaniami rynku (por. MAKROmapa z 24.10.2022). EBC zapowiedział również, że od listopada br. oprocentowanie pożyczek udzielonych bankom w ramach III serii TLTRO zostanie podniesione, aby uwzględniało ostatni wzrost stopy depozytowej. Jednocześnie bankom zaproponowane zostaną dodatkowe dobrowolne terminy wcześniejszej spłaty zobowiązań. EBC ogłosił również, że zostanie również podniesione oprocentowanie rezerw obowiązkowych i zrównane ze stopą depozytową. W komunikacie po posiedzeniu znalazła się informacja, zgodnie z którą EBC osiągnął już duży postęp w procesie odchodzenia od łagodnej polityki pieniężnej. EBC podtrzymał również swoją zapowiedź, zgodnie z którą przyszłe decyzje w sprawie stóp procentowych nadal będą zależeć od danych i zapadać z posiedzenia na posiedzenie. Warto jednak zauważyć, że z komunikatu zniknął fragment mówiący, że EBC „na następnych kilku posiedzeniach będzie dalej podnosić stopy procentowe” i został on zastąpiony zapowiedzią, zgodnie z którą EBC „oczekuje, że będzie kontynuować podnoszenie stóp procentowych”.

 

 

W naszej ocenie można tę zmianę traktować jako punkt zwrotny w nastawieniu EBC do dalszego zacieśniania polityki pieniężnej. Ponadto EBC podtrzymał deklarację, że zamierza nadal reinwestować w całości spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak Rada Prezesów zaczęła podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak będzie to konieczne do utrzymania warunków dużej płynności i odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej. Podobnie w przypadku programu PEPP Rada Prezesów zamierza reinwestować spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach tego programu co najmniej do końca 2024. Podczas konferencji prasowej po posiedzeniu szefowa EBC, Ch. Lagarde, położyła duży nacisk na ryzyko wystąpienia recesji w strefie euro, podczas gdy mniej uwagi poświęciła inflacji. Jednocześnie zaznaczyła, że istotna z punktu widzenia dalszej polityki pieniężnej EBC będzie najbliższa projekcja inflacji. Warto przy tym zauważyć, że do tej pory decyzje podejmowane były w oparciu o bieżące kształtowanie się inflacji, podczas gdy EBC w mniejszym stopniu brak pod uwagę perspektywy wzrostu gospodarczego, co może sugerować, że EBC coraz bardziej obawia się zbyt silnego zacieśnienia polityki pieniężnej, co mogłoby doprowadzić do recesji. Opublikowane w ubiegłym tygodniu wyraźnie wyższe od oczekiwań wstępne szacunki inflacji we Włoszech, we Francji oraz w Niemczech będą jednak w naszej ocenie stanowić silny argument na rzecz dalszych podwyżek stóp procentowych, a kwestia wzrostu gospodarczego zejdzie na drugi plan. W konsekwencji podtrzymujemy nasz scenariusz zakładający, że w grudniu EBC podniesie stopy o kolejne 50pb, a w lutym dokona podwyżki stóp o 25pb, kończąc w ten sposób cykl podwyżek z główną stopą procentową na poziomie 2,75% oraz ze stopą depozytową na poziomie 2,25%.

 

W ubiegłym tygodniu poznaliśmy ważne dane z amerykańskiej gospodarki. Zgodnie z pierwszym szacunkiem sprowadzone do wymiaru rocznego tempo wzrostu amerykańskiego PKB w III kw. zwiększyło się do 2,6% wobec -0,6% w II kw., kształtując się powyżej oczekiwań rynku (2,4%) i naszej prognozy (2,3%). Tym samym USA w III kw. wyszły z technicznej recesji, w jakiej znajdowały się od I kw. br. W największym stopniu do zwiększenia dynamiki PKB pomiędzy II kw. a III kw. przyczyniły się wyższe wkłady eksportu netto oraz zapasów. Tym samym głównym źródłem wzrostu gospodarczego w III kw., podobnie jak w II kw., był eksport netto. W ubiegłym tygodniu poznaliśmy również wstępne dane nt. zamówień na dobra trwałe, które zwiększyły się we wrześniu o 0,4% m/m wobec wzrostu o 0,2% w sierpniu, kształtując się poniżej oczekiwań rynku (0,5%). Bez uwzględnienia środków transportu miesięczna dynamika zamówień na dobra trwałe obniżyła się we wrześniu do -0,5% wobec 0,0% w sierpniu. Jednocześnie średnia dynamika zamówień na cywilne dobra kapitałowe zmniejszyła się w III kw. do 8,3% r/r wobec 8,8% w II kw., co w naszej ocenie wskazuje na lekkie pogorszenie perspektyw inwestycji w USA.

W ubiegłym tygodniu poznaliśmy również dane nt. sprzedaży nowych domów (603 tys. we wrześniu wobec 677 tys. w sierpniu), które potwierdziły utrzymujący się w ostatnich miesiącach spadek aktywności na amerykańskim rynku nieruchomości związany w znacznym stopniu ze wzrostem kosztu kredytów hipotecznych. W ubiegłym tygodniu opublikowane zostały także dane nt. inflacji PCE, która nie zmieniła się we wrześniu w porównaniu do sierpnia i wyniosła 6,2%. Wzrost został odnotowany natomiast w przypadku inflacji bazowej PCE (5,1% wobec 4,9%), co wskazuje na nadal rosnącą presję inflacyjną w amerykańskiej gospodarce. Na utrzymujące się słabe nastroje amerykańskich konsumentów wskazały natomiast indeks Conference Board (102,5 pkt. w październiku wobec 107,8 pkt. we wrześniu) oraz finalny indeks Uniwersytetu Michigan (59,9 pkt. w październiku wobec 58,6 pkt. we wrześniu i 59,8 pkt. we wstępnym szacunku). Dane o PKB w III kw. stanowią ryzyko w górę dla naszego scenariusza, zgodnie z którym amerykański PKB zwiększy się w 2022 r. o 1,7% wobec wzrostu o 5,7% w 2021 r.

✕

 

Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, GUS dokonał w ubiegłym tygodniu rewizji miesięcznej stopy bezrobocia rejestrowanego dla Polski ogółem, województw i powiatów za ostatnie dwa lata. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy, publikowana dotychczas przez GUS, nie podlegała rewizji. Na zmiany wartości stopy bezrobocia w wyniku rewizji zasadniczy wpływ miała aktualizacja danych o pracujących w rolnictwie. W chwili obecnej GUS dysponuje ostatecznymi danymi o pracujących w rolnictwie indywidualnym z Powszechnego Spisu Rolnego 2020. W związku z tym przeprowadzona rewizja stopy bezrobocia rejestrowanego uwzględnia aktualizację danych dotyczących: pracujących poza rolnictwem indywidualnym (jak co roku) oraz pracujących w rolnictwie indywidualnym. Stopa bezrobocia rejestrowanego po rewizji jest wyższa dla Polski ogółem o 0,3-0,5 pkt. proc. (w zależności od miesiąca) względem wcześniej opublikowanych danych. Przeprowadzona przez GUS rewizja nie zmienia w istotny sposób tendencji obserwowanych na rynku pracy w ostatnich kwartałach. Niemniej jednak, z uwagi na podniesienie punktu startowego, konieczne było również zrewidowanie naszej prognozy na lata 2022-2023 r. Oczekujemy, że stopa bezrobocia rejestrowanego wyniesie 5,3% na koniec br. i 5,4% na koniec 2023 r.

 

Agencja Moody’s nie opublikowała w ubiegłym tygodniu nowego raportu w sprawie ratingu Polski, utrzymując tym samym długookresowy rating na poziomie A2 z perspektywą stabilną. Stabilizacja ratingu jest neutralna dla kursu złotego i rentowności obligacji.