[...] „Jak wszyscy wiemy, na rynkach inwestują zarówno „mali”, jak i „duzi” gracze. Tych, którzy robią to profesjonalnie, nazywamy Smart Money. To osoby lub instytucje, które inwestują ogromne pieniądze, grają tysiącami kontraktów czy pokaźnymi pakietami akcji. Są to ludzie, którzy zarabiają na giełdach, ludzie, którzy dobrze rozumieją mechanizmy rządzące rynkiem. Jeśli będziemy w stanie odkryć kiedy Smart Money kupują lub sprzedają, będziemy mogli zrobić to samo co oni i - niejako w ich cieniu - zarabiać pieniądze. Jak rozpoznać moment, w którym Smart Money stają się aktywni? Świetne, obrazowe porównanie przywołał w tym kontekście Gavin Holmes. Zapytał: „czy możesz nie zauważyć, że słoń przebiegł po twoim ogrodzie?” Dużą aktywność „grubych ryb” na rynku rozpoznamy więc również łatwo jak ślady hipotetycznego słonia w naszym ogrodzie. Będzie ona widoczna na wykresie w postaci wolumenu dużo większego od wolumenów pojawiających się w ostatnim czasie. Taki wyraźny wzrost wolumenu oznacza, że profesjonaliści weszli na rynek, ponieważ nagle pojawiły się duże obroty”, (cytat z książki: „Kontrakty Surowce Forex” , Rafał Glinicki, str. 109, 2015)
Właściwa umiejętność interpretacji danego sygnału daje nam możliwość zobaczenia, która z sił (popyt czy podaż) dominuje na rynku. Mając tą wiedzę możemy otwierać transakcje z kontrolowanym Stop-lossem w zgodzie z dominującym w danej chwili trendem.
Jak rozpoznać odwrócenie i korektę?
Podczas analizy rynku często jako traderzy, zadajemy sobie pytania: „Czy mamy do czynienia z zakończeniem korekty i powrotem do trendu?”, „Czy może mam do czynienia z nowym impulsem wyższego rzędu?”, „Co wiąże się ze zmianą trendu?”. Zastanówmy się, jak określić, czy dany ruch w górę jest tylko korektą ceny i rynek powróci za chwilę do trendu spadkowego, czy też mamy do czynienia ze zmianą trendu. Czy można wyszczególnić pewne cechy na wykresie, które pozwolą nam to odróżnić? Okazuje się, że tak.
[...] „Korekta charakteryzuje się małą zmiennością ceny, małymi spreadami w barach oraz zmniejszonym wolumenem w stosunku do wcześniejszych, impulsowych wolumenów. Natomiast w przypadku odwrócenia trendu pojawia się zwiększona zmienność ceny, duże spready oraz rosnący wolumen, co oznacza szczególny wysiłek przy tworzeniu się barów. Można by powiedzieć, że pojawia się energia pozwalająca na odwrócenie kierunku trendu. W miejscu zakończenia się trendu występują sygnały związane z procesem akumulacji lub dystrybucji” (cytat z książki: „Kontrakty Surowce Forex”, Rafał Glinicki, str. 131, 2015)
Rzeczywistość na rynkach kapitałowych wiąże się z szybkim przepływem informacji, nagłymi newsami jak również fake newsami. Tak dynamiczne środowisko wpływa na emocje jego uczestników, a co za tym idzie na ich decyzje. Decyzje podejmowane pod wpływem silnych, niekontrolowanych emocji, prowadzą zazwyczaj do niekorzystnych konsekwencji dla tradera jakimi są straty na rachunku
„Wielu traderów porusza się na emocjonalnym rollercoasterze i przegapia istotny element zwycięstwa: zarządzanie emocjami.” - Alexander Elder
Emocje graczy są energią napędową tej gry, jaką jest trading. Rynek napędzają dwie silne emocje: „strach” i „chciwość”. To one są sprawcami kryzysów oraz wzrostów na giełdach, rozpędzają je i hamują. Bywa, że są chwile, kiedy ich energia wywołuje „tsunami” na rynku, by po chwili opaść i pozostawić „gruz” w postaci dramatycznych strat na rachunkach graczy.
[...] „Trading na szybkich rynkach finansowych może u jego uczestników wywoływać wysoki poziom stresu i lęku. Istnieje w tradingu wiele obszarów,w których trader może doświadczać tych emocji, a ich źródłem mogą być takie sytuacje jak: lęk przed pomyłką bądź przed uciekającą okazją albo przeraźliwy strach przed utratą pieniędzy. Główną funkcją tych mechanizmów jest wysyłanie sygnałów ostrzegawczych, zagrożenia lub sygnałów motywacyjnych, aby wywołać odpowiednie reakcje adaptacyjne organizmu. Pod kątem generowania wysokiego poziomu tych emocji, amerykańscy naukowcy porównują zawód tradera z pilotami odrzutowców bojowych. Ujawnianie się tak ekstremalnego stresu i lęków podczas zawierania transakcji na rynku, bez wcześniejszego przygotowania procedur, powoduje ograniczenia w dostępie do posiadanej wiedzy oraz umiejętności (fragment z książki Trader - Umysł Łowcy, I.Górecka, R.Glinicki,str.71, 2021)
Lęk i strach mogą w każdym przypadku podczas tradingu, drastycznie zmienić stan fizjologiczny tradera. [...] „Następuje uwalnianie kilku hormonów, między innymi takich jak kortyzol, estradiol czy testosteron, które zmieniają funkcjonowanie autonomicznego układu nerwowego poprzez tłumienie układu odpornościowego i pokarmowego. Ograniczają również, jak już nadmieniliśmy, funkcjonowanie przedniego płata czołowego. Wpływając równolegle na naczynia krwionośne, zwężają je, co powoduje przyspieszenie tętna i oddechu. Stan ten wpływa na nastrój i emocje oraz na percepcję wzrokową. Źrenice w tej fazie emocji rozszerzą się w odpowiedzi na nagłą sytuację stresową, strachu lub lęku. Uwaga tradera zostaje przekierowana i zaczyna skupiać się on na potencjalnych zagrożeniach. Ten proces rozszerzenia się źrenic nie jest odczuwany dla człowieka. Większość osób nawet nie zdaje sobie z niego sprawy. Jak to objawia się w praktyce? W większości czasu trader stara się celowo wybierać, na czym skoncentruje swoją uwagę podczas gry. Jednak w momencie, kiedy pojawi się u niego niepewność, jego koncentrację i uwagę przejmuje lęk, który uruchomił w mózgu przycisk z alarmem zagrożenia. Źrenica oka zaczyna być przekierowywana na wyszukiwanie sygnałów zagrażających, dlatego w takich sytuacjach traderzy często „zafiksowują” swoją uwagę na jednym elemencie, który mózg uznał za nieprzyjazny i niekorzystny w danym momencie. Takim sygnałem dla mózgu, którego nie rozumie, może być jedna formacja świecy, która nie pasuje do scenariusza, czy zbyt duży słupek wolumenu, który może odwrócić przewagę popytu nad podażą. Problem tutaj polega na tym, że w takim stanie trader przestaje widzieć cały background, czyli tło całego wydarzenia, a decyzje podejmuje o grze albo wycofaniu „orderu” na podstawie jednego, zazwyczaj nie znaczącego elementu rynku. W tym przypadku może to być właśnie ta jedna świeca, bądź narastający słupek wolumenu. Trader traci część kontroli nad wzrokiem, ponieważ zbyt łatwo staje się on przechwycony przez wszystko, co potencjalnie może być postrzegane jako zagrażające, niezależnie od tego, czy rzeczywiście tak jest. Uwaga i wzrok w takich warunkach koncentrują się na zagrożeniu. Dodatkowo negatywne informacje pochłaniają świadomość gracza i w ten sposób uruchomiony mechanizm „sieci strachu” w mózgu jeszcze bardziej się potęguje. Oczywiście analizując po czasie to zagranie, często widzimy zdziwienie i niedowierzanie w oczach tradera, jak do tego doszło, jak mógł popełnić tak banalny błąd? Takie sytuacje kończą się brakiem zagrania albo zbyt wczesnym zamknięciem dobrej pozycji. Błąd ten jest przypadłością początkujących traderów, a wynika jeszcze z braku wiedzy na temat mechanizmu strachu i lęku, jaki rozgrywa się w mózgu oraz ze słabych umiejętności zarządzania tymi procesami” ( fragment z książki Trader - Umysł Łowcy, I.Górecka, R.Glinicki,str.83-84, 2021
Głównym celem tradera jest zarabianie pieniędzy. Więc najważniejsze dla niego w tym biznesie będzie dotarcie do takiej wiedzy, która pozwoli mu to osiągać. Podstawową zasadą tradingu jest wypracowanie usystematyzowanego i potwierdzonego w praktyce procesu decyzyjnego, opartego na stałych procedurach, które pozwolą na precyzyjne kontrolowanie straty. Drugim elementem tej gry jest przygotowanie mentalne przyszłego tradera. Poznanie tych zasad jest fundamentem rozgrywek, jakie się odbywają na arenie szybkich rynków kapitałowych Warto zatem od początku mieć otwarty umysł: „Umysł jest jak spadochron, nie działa, jeśli nie jest otwarty”, Frank Zappa.
Zobacz także: Czym jest wolumen i jak uzyskać do niego dostęp?
