Wojna w ukrainie zmniejszy podaż zbóż
Głównym czynnikiem kształtującym sytuację na rynku zbóż jest wojna w Ukrainie. Rosyjska agresja wywołała obawy o dostępność zbóż w najbliższym okresie, z uwagi na to, że Ukraina jest czołowym światowym eksporterem zbóż.
Wojna wstrzymała dostawy zbóż z Ukrainy oraz stwarza zagrożenie dla ich podaży w sez. kolejnym. Ukraińska produkcja zbóż w sez. 2022/23 ulegnie zmniejszeniu z uwagi na niedobory środków do produkcji (głównie nawozów) czy też niemożność prowadzenia prac polowych. Według prognoz Międzynarodowej Rady Zbożowej (IGC), zasiewy zbóż w tym kraju znacząco zmaleją – areał upraw pszenicy pod zbiory w 2022 może zmniejszyć się o 15% r/r, a kukurydzy o 38% r/r. W skali świata areał upraw tych zbóż będzie mniejszy odpowiednio o 0,7% i 0,9% r/r.
Słaba dynamika unijnego eksportu pszenicy
IGC w marcu obniżyła (w por. do lutego) szacunki eksportu pszenicy z Ukrainy w sez. 2021/22 o 3,7 mln t (do 20,8 mln t), a kukurydzy o 10,9 mln t (do 21,0 mln t). Taka skala spadków oznacza zmiany w strukturze światowego handlu zbożami w 2022, w tym zwiększoną presję na eksport pszenicy z UE i import kukurydzy do UE z innych kierunków.
Dane KE dot. pierwszych 4 tyg. wojny nie wskazują dotychczas na istotne zmiany in plus w dynamice eksportu na rynki trzecie (eksport pszenicy w tym okresie zmalał o 44% r/r). Natomiast wpływ wojny uwidocznił się już w danych dotyczących unijnego importu kukurydzy. W 4 pierwszych tygodniach rosyjskiej agresji na Ukrainę zmalał on o nieco ponad 20% r/r (wobec wzrostu o 1,6% r/r we wcześniejszym okresie sezonu 2021/22), z czego łącznie w 3 i 4. tyg. wojny dostawy na rynek UE zmniejszyły się aż o 53% r/r.
Według GUS polski eksport zbóż w pierwszych 7 mies. sez. 2021/22 zanotował spadek o blisko 19% r/r. Wywóz pszenicy w tym okresie zmniejszył się o 29% r/r, z czego w 4q21 odnotowano spadek sprzedaży o 47% r/r (por. wykres) a w styczniu’22 aż o 58% r/r. Sprzedaż pszenicy z Polski na rynki trzecie w pierwszych tyg. wojny również nie wykazywała zwiększonej dynamiki.
Wzrosty cen zbóż
Według MRiRW ceny zakupu pszenicy od połowy lutego do połowy marca wzrosły o 21-25%, a ceny kukurydzy o 19%. Podwyżki wywołane były w dużej mierze narastającymi obawami o dostępność zbóż, stąd też duży udział czynnika spekulacyjnego w ww. podwyżkach.
Perspektywy 2022
Prognozujemy, że przeciętna cena skupu pszenicy (GUS) w 2h22 ukształtuje się na poziomie wyższym o 30-55% r/r (por. aneks) wobec wzrostu przeciętnie o 55-65% r/r w 1h22. Prognoza uwzględnia zmniejszenie zbiorów pszenicy na Ukrainie w sez. 2022/23 oraz spadki plonów w niektórych regionach z uwagi na zmniejszoną dostępność i wysokie ceny nawozów, a także zwiększone światowe zużycie pszenicy, które może doprowadzić do pogłębienia spadku światowych zapasów na koniec sez. 2022/23. Na rynku zbóż występuje jednak duża niepewność z uwagi na ryzyko geopolityczne, a także pogodowe. Niewykluczone są również dalsze, bardziej znaczące obostrzenia w handlu zbożem rosyjskim, stąd możliwe, że zmienność cen na rynku zbóż pozostanie wysoka.
