6 lipca jednodniową wizytę w Bułgarii złożył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Była to jego pierwsza podróż do Sofii i dopiero trzecia po Polsce i Mołdawii wizyta w państwie Europy Środkowo-Wschodniej od rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W pierwszej kolejności Zełenski rozmawiał z premierem Nikołajem Denkowem oraz wicepremier i minister spraw zagranicznych Mariją Gabriel, a dopiero później z prezydentem Rumenem Radewem.
Efektem spotkań było podpisanie dwóch dokumentów: deklaracji politycznej o wsparciu przez Bułgarię integracji euroatlantyckiej Ukrainy oraz memorandum o współpracy energetycznej. Druga z tych umów może skutkować sprzedażą Kijowowi dwóch reaktorów jądrowych i czterech generatorów pary, które pierwotnie miały służyć w elektrowni jądrowej w Belene. Z planów jej wspólnej budowy z Rosją – zamrożonych decyzją parlamentu z 2012 r. – Sofia ostatecznie wycofała się w lutym 2022 r. Szacunkowa wartość oferowanego przez stronę bułgarską sprzętu wynosi ok. 650 mln euro. Komponenty nieukończonej siłowni w Belene są potrzebne Ukrainie do rozbudowy Chmielnickiej Elektrowni Jądrowej.
Podczas transmitowanej publicznie kilkunastominutowej wstępnej części rozmów delegacji ukraińskiej z Radewem bułgarski prezydent wprost zakomunikował Zełenskiemu, że jest przeciwny wysyłaniu pomocy wojskowej dla Kijowa. Tłumaczył to obawami przed globalną eskalacją konfliktu, a ponadto oświadczył, że wojna na Ukrainie nie może zostać zakończona środkami militarnymi, lecz musi się to stać poprzez działania dyplomatyczne. Prezydent Ukrainy odpowiedział, że kraj będący ofiarą inwazji nie ma innego wyboru poza obroną zbrojną, a zagrożenia związane z toczącą się wojną dotyczą od początku całej Europy. Opozycyjna Bułgarska Partia Socjalistyczna (BSP) skrytykowała w trakcie wizyty podpisanie memorandum energetycznego, podkreślając przy tym, że rezygnacja z budowy elektrowni w Belene i współpracy jądrowej z Rosją przyniosła szkody bezpieczeństwu energetycznemu państwa.
Zobacz także: 488. dzień wojny. Ukraińcy tworzą przyczółek na lewym brzegu Dniepru
Komentarz
- Wizyta Zełenskiego, pierwsza od siedmiu lat podróż ukraińskiej głowy państwa do Bułgarii, stanowi wyraz wsparcia dla jednoznacznie popierającego Ukrainę – w przeciwieństwie do prezydenta Radewa – i sprawującego władzę od miesiąca rotacyjnego rządu Denkow–Gabriel (zob. Nowy rząd w Bułgarii: czasowa stabilizacja władzy wykonawczej)....
