Od początku pandemii na giełdzie panuje gorący klimat. Ceny akcji osiągnęły rekordowe poziomy, podsycane niskimi stopami procentowymi, wzrostem handlu detalicznego i rządowymi kontrolami stymulacyjnymi. Startupy wchodzące na giełdę po raz pierwszy zebrały w 2020 roku więcej pieniędzy niż kiedykolwiek, a następnie podwoiły tę sumę w 2021 roku. W telegraficznym skrócie, rok 2021 można uznać za udany dla rynków akcji i surowców. Natomiast, najniższe stopy zwrotu odnotowano na rynku obligacji skarbowych.
Akcje notowane na GPW
Na warszawskiej giełdzie notowanych jest (według stanu na dzień 17 grudnia) 47 spółek zagranicznych. Odpowiadają one za 46,57% kapitalizacji całej giełdy. Od początku roku indeks WIG grupujący spółki z regionu zyskał ponad 36%.
Rok 2021 na giełdzie w Warszawie upłynął pod znakiem wzrostu małych i średnich spółek, co prezentują dane na poniższej tabeli Największy wzrost odnotowały walory spółek należących do indeksu mWIG 40 – ponad 28%. Uwzględniając dywidendy, zwrot wynosił ponad 35% od początku roku.
Najlepszymi miesiącami indeksu WIG20 były kwiecień, maj, sierpień i październik
W miesiącach tych, największe polskie spółki zyskały odpowiednio 5,09%, 9,77%, 5,08% i 4,13% (uwzględniając dywidendy). Miesiącem, w którym WIG20 stracił najwięcej był listopad. Notowania blue-chipów zniżkowały wówczas o 8,76%. Indeks WIG zwyżkował o 16,74%.
W 2021 roku najsłabszym rynkiem był New Connect, NCIndex stracił ponad 22%
Nie było zatem kontynuacji zwyżek z ubiegłego roku. Wówczas NCIndex zyskał 108% przy istotnym zwiększeniu obrotów. Poprzedni rok był wyjątkowy i rekordowy na rynku New Connect. Pandemia koronawirusa spowodowała ogromne zainteresowanie inwestorów indywidualnych „małym parkietem”, a należy pamiętać, iż to oni generują większość obrotu na tym rynku. Był to również czas, w którym zyskiwały spółki „covidowe”, gamingowe czy biotechnologiczne, czyli takie, których sporo jest notowanych na NC.
Obecny rok wygląda zdecydowanie słabiej pod względem obrotów czy spektakularnych debiutów
Nic dziwnego, jeżeli za bazę do porównania stanowi wyjątkowy 2020 rok. Obecny stan na NC nazwałbym bardziej unormowaniem sytuacji niż krachem czy też początkiem końca tego rynku. Obroty w tym roku są o ponad 50% niższe niż w poprzednim, ale i tak wyższe w porównaniu z poprzednimi latami. Pamiętajmy, że New Connect jest (teoretycznie) rynkiem dla mniejszych spółek, na wczesnym etapie rozwoju, które w warunkach jak w 2020 roku, mogą mocno zyskiwać. W tym roku mamy inne otoczenie ekonomiczne w tym niepokoje polityczne, rosnącą inflację czy też rozpoczęcie (prawdopodobne) cyklu podwyżek stóp procentowych. Te czynniki makroekonomiczne również przyczyniają się do inwestowania i przerzucania kapitału w dojrzalsze spółki z głównego parkietu. Potwierdzeniem tego w 2021 roku może być nie tylko wzrost głównych indeksów giełdowych WIG i WIG20 (przy jednoczesnym spadku NC Index) ale również wzrost obrotów o ponad 10% względem poprzedniego roku.
Spółki hojnie dzieliły się zyskiem z akcjonariuszami, co przedstawia poniższa tabela. Inwestycje w wybrane spółki dywidendowe okazały się skutecznym zabezpieczeniem przed inflacją. Wiele spółek wypłaciło dywidendy 5% i niższe.
W 2021 roku większość indeksów sektorowych zyskiwała w tempie dwucyfrowym
Najsłabszym indeksem sektorowym był WIG-Górnictwo, który stracił ponad 17%. Był to jedyny indeks sektorowy na GPW, który odnotował ujemną stopę zwrotu. Ponad 1% wzrost można zaobserwować na notowaniach indeksu WIG-Budownictwo. Pozostałe indeksy zyskiwały znacząco. Poziom indeksu WIG.GAMES po załamaniu spowodowanym nieudaną premierą gry Cyberpunk jest wyższy o ponad 17% względem stanu na początku roku. Istotnie, bo aż o 39% zyskiwał indeks WIG-Media. Akcje spółek motoryzacyjnych zyskały od 1 stycznia ponad 50%, a chemicznych – 31%. Ponadprzeciętny zwrot uzyskali akcjonariusze polskich banków – wzrost notowań indeksu o ponad 69%.
Przyczyną rosnących cen akcji banków były oczekiwania podnoszenia stóp procentowych przez RPP
Najwyższe zyski w 2021 roku można było osiągnąć kupując akcje spółek odzieżowych - grupujący je indeks zyskał ponad 84%. Jest to m.in. zasługa realizacji przez klientów spółek odzieżowych odroczonego w wyniku pandemii popytu - tzw. efekt niskiej bazy. Nie bez znaczenia jest też fakt, że sektor modowy na świecie rozwija się dynamicznie wraz z sektorem e-commerce.
Akcje zagraniczne
W 2021 roku wiele europejskich indeksów odnotowało dwucyfrowe wzrosty. Najwyższą stopę zwrotu osiągnął Austrian Traded Index (ATX) - indeks giełdy w Wiedniu. Wzrosty przekraczające 20% osiągnęły giełdy we Francji, Szwecji, Danii, Norwegii i we Włoszech. Jednym z najsłabszych był rynek hiszpański – wrósł jedynie o 3%. W poniższej tabeli przedstawiamy stopy zwrotu wybranych indeksów giełd europejskich w 2021 roku.
Spośród rynków akcji wysoko wyceniany wydaje się rynek amerykański, który odnotowuje wzrosty od 2009 roku
Od dołka notowań z okresu pandemii w marcu 2020 roku do 15 grudnia 2021 roku stopa zwrotu S&P 500 wynosi 111% a od początku 2021 roku do 15 grudnia - ponad 25%. Znaczną część tegorocznego wzrostu (około 35%)[1] S&P 500 zawdzięcza pięciu spółkom: Apple zyskał 30%, Microsoft odnotował wzrost o 48%, akcje Google zdrożały o 62%, Tesli o 35%, a Nvidii o 117%. W dniu 30 listopada 2021 roku kapitalizacja spółek należących do indeksu S&P 500 osiągnęła 38,74 tryliona dolarów. Pięć wskazanych spółek stanowi około 23% udział w kapitalizacji indeksu. Wpływ pozostałych spółek na indeks nie był znaczący. Nie wszystkie duże spółki rosły równie dynamicznie. Facebook zyskał 20%, Amazon – 2%, a stopa zwrotu z akcji Netflixa wyniosła około 9%. Wśród największych spółek wyróżnić można Berkshire Hathaway z ponad 27% wzrostem od początku roku.
Indeks Nasdaq zyskał w tym roku 20% a Dow Jones Industrial – 10%.
Rysunek 1. Indeks S&P 500 w 2021 roku
Źródło: Bankier.pl, dostęp dnia 15.12.2021 r.
Po zapowiedziach Jerome’a Powella, prezesa FED dotyczących zacieśniania polityki pieniężnej i planowanych trzech podwyżek stóp procentowych w 2022 roku, nasiliły się obawy o nadejście bessy w USA. Niektórzy analitycy uważają, że pęknięcie bańki nastąpiło już w lutym tego roku, kiedy to ARK Invest (fundusz bardzo popularnej ostatnio Cathie Wood) osiągnął szczyt notowań. Od tamtej pory ten inwestujący w innowacyjne spółki fundusz stracił około 40%.
W 2021 roku obawy inwestorów wzbudził rynek chiński
Tamtejsze władze zaostrzyły politykę antymonopolową wobec spółek technologicznych. W kwietniu koncern Alibaba otrzymał rekordową karę 18,2 mld juanów (czyli 2,75 mld USD) za stosowanie nieuczciwych praktyk. Spółka została oskarżona o naruszenie przepisów antymonopolowych. Karała bowiem sprzedawców, którzy sprzedawali swoje towary na kilku platformach jednocześnie. Konglomeratowi medialnemu Tencent nakazano zaprzestanie lukratywnej współpracy z wytwórniami muzycznymi. Władze rozszerzyły też obostrzenia na zdominowanym przez tę spółkę rynku gier. Zgodnie z nowymi przepisami osoby, które nie ukończyły 18 roku życia mogą grać w sieci tylko przez trzy godziny w tygodniu. Tencent otrzymał zakaz wydawania i aktualizowania gier w czasie kontroli, której poddane zostały wszystkie aplikacje spółki.
Ograniczenie objęło około 69 aplikacji i ponad 100 gier
Ograniczenia nakładane są również na chińskie spółki notowane na giełdzie w Stanach Zjednoczonych. Obawy inwestorów wzbudziły plany przymusowego wycofania niektórych chińskich podmiotów z amerykańskiego rynku. Notowania Alibaby straciły już od tegorocznego szczytu (w lutym za jedną akcję płacono 274 dolarów) ponad 50%. Akcje Tencent odnotowały ponad 40% stratę licząc od najwyższego poziomu w lutym. Czynnikiem ciążącym chińskim akcjom jest również spodziewany kryzys na tamtejszym rynku nieruchomości i problemy z wypłacalnością największego chińskiego dewelopera Evergrande. Rynek spodziewa się, że bankructwo dewelopera może zapoczątkować niewypłacalność całego sektora i spowodować kryzys kredytowy w Chinach.
Rysunek 2. Golden Dragon China Index
Źródło: Bloomberg.com, data dostępu: 2021-12-20
Rynek obligacji
Mijający rok nie był szczęśliwy dla posiadaczy obligacji skarbowych. Treasury BondSpot Poland Index stracił od początku roku ponad 7%. Niewiele lepiej radzą sobie obligacje krajów Grupy G7 - S&P G7 Sovereign Bond Index jest notowany o 5,49% niżej niż na początku roku. Obligacje amerykańskie straciły stosunkowo niewiele, bo tylko 1,55%. Najmniej zmartwieni mogą się czuć posiadacze obligacji niemieckich - S&P Germany Sovereign Bond Index stracił jedynie 0,94% od początku roku.
Niskie stopy procentowe oraz rosnąca inflacja powodują, że inwestorzy uzyskali ujemną realną stopę zwrotu. Uczestnicy tego rynku mogą też napotkać ryzyko stopy procentowej. Polega ono na tym, że w przypadku wzrostu stóp procentowych spadają ceny obligacji o oprocentowaniu stałym.
Towary
Na rynku surowców najbardziej wzrosły notowania cen ropy. Indeks S&P GSCI Crude Oil Multiple Contract 55/30/15 1M/2M/3M zyskał 65,54%. Ogólny indeks surowców - S&P GSCI odnotował wzrost o ponad 43%. Miedź zyskała w 2021 roku około 23%. Rozczarowujące było złoto, które straciło ponad 5%.
Jeśli rok 2020 był rokiem ogromnej odporności na szalejącą pandemię Covid-19, rok 2021 polegał na zamianie z stabilnego wzrostu na pozycję wysokich zwrotów. Choć druga fala pandemii rzuciła rynki na kolana, dzięki rosnącemu tempu szczepień gospodarka USA oraz Strefy EURO otworzyła się szybciej, najpierw stawiając małe kroki, a potem gigantyczne kroki w kierunku normalizacji.
-
J. Rzeźniczek, Pięć lokomotyw S&P 500, https://stooq.pl/mol/?id=23352, dostęp w dniu 15.12.2021 r. ↑
