Market outlook
Według BDH, jeśli chodzi o systemy grzewcze w Niemczech, popularność zyskują alternatywne źródła energii odnawialnej. W ciągu ostatnich dziesięciu lat pompy ciepła i ciepłownictwo wzrosły o 10%, podczas gdy natgaz i biometan straciły około 15%. Dane BWP wskazują na ogromny wzrost sprzedaży pomp ciepła w 2022 roku. Federacja Niemieckiego Przemysłu Ciepłowniczego przewiduje, że sprzedaż pomp ciepła może wzrosnąć do 500 tys. sztuk rocznie w 2024 r. z 236 tys. w 2022 r.
Pompy ciepła są coraz częściej stosowane także w nowych budynkach mieszkalnych. Według BWP 61,1% pozwoleń na budowę domów zakładało montaż pomp ciepła jako systemu grzewczego w 2021 r. wobec 42,8% w 2017 r.
Subsydia rządowe
W odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych niemiecki rząd federalny (w oparciu o znowelizowaną ustawę klimatyczną z 2021 r., źródło) stawia sobie za cel zmniejszenie emisji CO2 o 65% do końca 2030 r. (w porównaniu z wcześniej zakładaną redukcją o 55%), o 88% mniej do 2040 r. oraz neutralność klimatyczna do 2045 r. (wcześniejszy plan zakładał 2050 r.). Aby to osiągnąć, rząd uruchomił Program Działań Klimatycznych 2030, w ramach którego od 2020 roku nagradzani są właściciele domów za wymianę centralnego ogrzewania olejowego na bardziej ekologiczne rozwiązania. Program zakłada także, że od 2024 roku panele fotowoltaiczne powinny być instalowane na każdym dachu (przynajmniej na każdym dachu obiektu komercyjnego) oraz że każdy nowy system grzewczy powinien być w co najmniej 65% zasilany energią odnawialną. W listopadzie 2022 r. podczas spotkania interesariuszy sektora pomp ciepła z wicekanclerzem i federalnym ministrem ds. gospodarki i działań klimatycznych Robertem Habeckiem oraz federalną minister budownictwa Klarą Geywitz uczestnicy potwierdzili plan zainstalowania 500 tys. pomp ciepła w 2024 r.
Granty
Z poniższego zestawienia wynika, że systemy pomp ciepła są tymi, które są najbardziej dotowane przez niemiecki rząd.
W przypadku pomp ciepła są one w większości dotowane w ramach programu BAFA.
Domy do remontu objęte są dotacjami, przy czym ostateczna wysokość dotacji zależy od różnych kryteriów. Pompy ciepła typu powietrze-powietrze (ATA) i powietrze-woda (ATW) mogą otrzymać dofinansowanie nawet do 15 tys. euro, przy czym dotacja powinna wynieść od 5% do 25% kosztu pompy ciepła. Potencjalny beneficjent może skorzystać nawet z 40% udziału w całkowitych kosztach, zakładając, że jest to gruntowa pompa ciepła (GSHP). Dotacje będą przyznawane do 2030 roku.
Popyt w 2023
Choć perspektywy sprzedaży pomp ciepła wyglądają optymistycznie, liczba wniosków o pozwolenia na budowę pomp ciepła w Niemczech spadła w I półroczu 23 r. o 48,8 tys. w porównaniu do 97,8 tys. w I półroczu 22. Maksymalna liczba wniosków przypadała na sierpień 2022 r., przed zaznaczonym obniżeniem górnego limitu dotacji (z 35% do 25% we wsparciu BAFA). Der Spiegel podkreśla także, że miejskie plany dekarbonizacji ciepła mogą potrwać do 2028 roku, w związku z czym powinno nastąpić spowolnienie sprzedaży pomp ciepła. Co więcej, niemiecki rząd zapowiedział, że od 2024 roku dofinansuje aż do 70% kosztów nowych zielonych systemów ciepłowniczych, co mogło zablokować część wniosków. Nowemu limitowi procentowemu towarzyszyć będzie maksymalna kwota ryczałtu w wysokości 21 tys. euro na cały dom, czyli o 3 tys. euro niższa niż w poprzednim programie.
Czy te dotacje maja sens?
Pompy ciepła są dość popularnymi systemami grzewczymi w Niemczech. Według raportu Deutsche Umwelthilfe (stowarzyszenie non-profit na rzecz ochrony środowiska i konsumentów) ponad połowa budynków mieszkalnych wybudowanych w 2021 r. wykorzystywała pompę ciepła jako główny system ogrzewania. Ponadto około połowa istniejących jest wyposażona w pompę ciepła. Eksperci twierdzą, że choć początkowy koszt jest wyższy niż w przypadku alternatywnego kotła gazowego, koszty operacyjne i korzyści dla środowiska przechylają szalę na korzyść pomp ciepła. W raporcie podano przykład domu jednorodzinnego wybudowanego w 1999 roku. Obliczenia wyglądają następująco.
Dzięki dotacjom rządowym koszt początkowy pompy ciepła zostaje obniżony o 35%.
Według Deutsche Umwelthilfe zainstalowanie pompy ciepła zapewnia 79 euro oszczędności miesięcznie w porównaniu z alternatywą dla kotła gazowego. Do obliczeń przyjęto cenę gazu na poziomie 0,1 euro za kWh wraz z roczną ceną podstawową brutto na poziomie 108 euro oraz 125 euro za czyszczenie i konserwację komina. Koszty energii elektrycznej obejmowały kwotę 0,3245 EUR za kWh brutto oraz miesięczną cenę podstawową wynoszącą 13,97 EUR brutto.
Kolektory solarne w Niemczech
Podobnie jak wiele innych rynków, niemiecki jest w dużym stopniu uzależniony od dotacji i korzystnych klauzul rozliczeń energetycznych. Choć rynek energii fotowoltaicznej odnotował spadki od rekordowego 2008 r., w 2020 r. sytuacja uległa odwróceniu. Eksperci wskazują, że kluczową przyczyną tej zmiany było finansowanie BEG, które zapewniło właścicielom domów dotacje, które mogły zrekompensować aż 45% wydatków związanych z wymianą kotłów olejowych na systemy grzewcze wspomagane energią słoneczną.
To, co wyróżnia wprowadzone na początku 2020 r. regulacje BEG, to fakt, że 45% stawka dofinansowania obejmowała szerszy zakres kosztów kwalifikowanych. Koszty te obejmowały zakup i instalację systemów grzewczych i fotowoltaicznych, a także nowe grzejniki, ogrzewanie podłogowe i ulepszenia dystrybucji ciepła, takie jak kominy.
Po odbiciu w 2020 r. nowo zainstalowana moc w 2021 r. pozostała na praktycznie niezmienionym poziomie, a w 2022 r. ponownie wzrosła o 11% r/r. Sprzedaż napędzały kolektory próżniowe co stanowiło 26% nowo zainstalowanych mocy w 2022 roku (wobec 15% w 2020 i 18% w 2021). Według stowarzyszeń branżowych zainstalowano około 91 tys. nowych systemów solarnych. Przeważająca część tych systemów składa się z małych instalacji dachowych wykonywanych przez właścicieli prywatnych rezydencji. Na wzrost sprzedaży w 2022 roku wpłynęła zmiana dotacji. Do sierpnia 2022 r. właściciele budynków mogli skorzystać z dotacji na instalacje kotłów gazowych, które w ciągu dwóch lat można będzie wymienić m.in. na fotowoltaiczne generatory ciepła. Ponadto przyznano kolejną dotację na gazowe kotły kondensacyjne z hybrydowym systemem ogrzewania gazowego sprzężonym ze źródłami odnawialnymi.
Perspektywa na 2023 i później
Jeśli chodzi o rok 2023, wyniki badania BSW wskazują, że 11% właścicieli domów zamierza zainstalować systemy ogrzewania słonecznego. Ponadto nie wszystkie wnioski o dotacje zostały wykorzystane w 2022 roku, co może pozytywnie wpłynąć na sprzedaż w 2023 roku (w 2022 roku liczba wniosków wyniosła 658 tys. wobec 233 tys. w 2021 roku). Jednocześnie eksperci zwracają uwagę na niepewność gospodarczą, która może ograniczać niepotrzebne wydatki. Niemniej jednak długoterminowe perspektywy zaproponowane przez niemiecki instytut Solites wydają się optymistyczne, napędzane głównie rozwojem ciepłownictwa miejskiego.
Czy nowe subsydia spowodują wzrost sprzedaży?
Do 2026 roku niemieckie Ministerstwo Gospodarki przeznaczy łącznie 3 mld euro na wsparcie dekarbonizacji sektora ciepłowniczego. Od 15 września 2022 r. gminy, dostawcy energii i wspólnoty energetyczne mają możliwość ubiegania się o pomoc finansową. Program BEW, czyli „Federalne fundusze na rzecz efektywnych sieci ciepłowniczych”, zapewni finansowanie różnych działań, w tym budowy nowych sieci ciepłowniczych, które co najmniej 75% ciepła pozyskują z energii odnawialnych lub ciepła odpadowego. Wesprze także rozbudowę, intensyfikację i redukcję emisji dwutlenku węgla w istniejących sieciach ciepłowniczych.
Zobacz także: Jak żyć i jak inwestować pieniądze – zobacz co radził Charlie Munger
