Contango to nie nazwa tańca, ale zjawisko które występuje na rynku terminowym i to nie tylko w przypadku kontraktów surowcowych. Co warto o nim wiedzieć i jaki ma wpływ na handel kontraktami terminowymi?
____Kontrakty terminowe GPW____
Co się dzieje gdy kontrakt wygasa? Czym jest rolowanie?
Zaczynamy kolejny odcinek naszego kursu “Z dźwignią na GPW”, który ma na celu przybliżenie Ci tematu kontraktów terminowych i którego partnerami są Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i Dom Maklerski BOŚ.
Dzisiejszy odcinek będzie poświęcony tematowi, który kojarzy się raczej z rynkiem surowcowym, a mówiąc bardziej precyzyjnie: z kontraktami terminowymi, których instrumentami bazowymi są właśnie różnego rodzaju surowce i metale. Mowa o zjawisku contango oraz backwardation, które jest jego przeciwieństwem. O co w tym chodzi, kiedy występuje i jakie może mieć konsekwencje dla naszych pozycji na kontraktach terminowych?
Zanim jednak zacznę, standardowo przypominam, że kontrakty terminowe to lewarowane instrumenty pochodne, które cechują się wysokim ryzykiem inwestycyjnym, a to w jaki sposób działają może być niezrozumiałe dla wielu uczestników rynku. Dlatego też futuresy są odpowiednie wyłącznie dla osób, które rozumieją i przyjmują ryzyko handlu z dźwignią finansową, w tym również w skrajnych przypadkach możliwość strat przewyższających zainwestowany kapitał.
Jak sama nazwa wskazuje, kontrakt terminowy ma swój termin ważności, czyli ściśle ustaloną datę wygaśnięcia - futuresy są notowane w seriach, które tradycyjnie już są ostatecznie rozliczane na zakończeniu sesji w trzeci piątek konkretnego miesiąca. Jeżeli chcemy utrzymać naszą pozycję na konkretnym futuresie dłużej niż wynosi termin wygaśnięcia serii kontraktu, musimy dokonać rolowania, czyli przeniesienia naszej pozycji na kolejną - wygasającą w przyszłości - serię tego samego kontraktu (a w zasadzie: na ten sam instrument bazowy). Jeśli mamy np. pozycję długą o wolumenie 3 kontraktów na grudniowej serii FW20 (która wygaśnie w piątek 17 grudnia), to chcąc utrzymać ją dłużej w czasie powinniśmy przed datą wygaśnięcia grudniowego kontraktu zamknąć pozycję i otworzyć longa o wolumenie 3 kontraktów na kolejnej, najbardziej płynnej serii, czyli marcowej (z rozliczeniem pozycji można też poczekać do wygaśnięcia kontraktu).
Contango - definicja. Czym jest i co oznacza? Na jaką sytuację rynkową wskazuje contango?
No i w tej sytuacji dochodzimy do tytułowego contango i backwardation, które są bezpośrednio związane z rolowaniem kontraktu. Jest to zjawisko, polegające na różnicy różnica pomiędzy ceną na rynku kasowym (spot) a terminowym. Contango, określane też jako forwardation, to sytuacja, w której cena rozliczeniowa wygasającego kontraktu (ustalana na bazie rynku kasowego, czyli instrumentu bazowego) jest niższa od tej z kolejnej serii. Jest to zjawisko kojarzone szczególnie z rynkiem terminowym surowców, gdzie mamy do czynienia z futuresami, które cechują się fizyczną dostawą instrumentu bazowego (np. ropy, miedzi czy soi). Niewielkie contango jest czymś normalnym na tych rynkach, a nawet wręcz pożądanym. Wysokie contango zachęca jednak producentów do magazynowania produkowanego surowca i odsprzedaży go w przyszłości, po bardziej atrakcyjnych (czyli oczywiście wyższych) cenach w przyszłości. Anomalie związane z ogromnym contango miały miejsce w kwietniu zeszłego roku, co na krótki czas pośrednio doprowadziło do historycznego spadku notowań ropy WTI na giełdzie NYMEX poniżej zera.
Contango występuje też na futuresach notowanych na GPW. Taka sytuacja miała miejsce np. na futuresie FW20 przy rolowaniu w marcu tego roku:
- 19 marca kontrakt FW20H21 został rozliczony po kursie 1931 pkt.
- kolejny kontrakt (czerwcowy) FW20M21 zamknął sesję 19 marca na kursie 1939 pkt.
Jak nietrudno policzyć, contango wyniosło wtedy 8 punktów, czyli było warte 160 PLN na każdy pojedynczy kontrakt (ze wzgl. na mnożnik 20 PLN).
Czym jest backwardation i co oznacza?
Backwardation jest przeciwieństwem contango, czyli sytuacją, w której cena rozliczeniowa wygasającego kontraktu jest wyższa od ceny kontraktu z kolejnej serii
- 17 września kontrakt FW20U21 został rozliczony po kursie 2335 pkt.
- ta sama sesja zamknęła się dla grudniowego kontraktu FW20Z21 na kursie 2330
Mieliśmy więc do czynienia z backwardation o wartości 5 punktów (warte 100 PLN na każdy kontrakt naszej pozycji).
Jaki jest wpływ contango i backwardation na wynik mojej pozycji?
Na sam koniec oczywiście warto zastanowić się nad tym jaki wpływ na nasze pozycje mają zarówno contango jak i backwardation.
I jeśli chodzi o pozycje na kontraktach terminowych to tak naprawdę oba zjawiska nie mają wymiernego wpływu na wynik naszych transakcji, choć często straszy się nimi traerów futuresami. Rolowania kontraktów dokonujemy samodzielnie i samo w sobie nie wpływa ono na nasz rachunek, poza tym, że musimy zamknąć pozycję na wygasającej serii kontraktów i otworzyć na kolejnej, co będzie wiązało się z koniecznością poniesienia kosztów transakcyjnych. W przypadku contango i naszej pozycji długiej można powiedzieć, że przechodząc na kolejną serię futuresów, w których będziemy otwierać transakcję po wyższych cenach, odbieramy sobie część przestrzeni rynkowej do wzrostów, co jest postrzegane jako niekorzystne. Podobnie będzie w przypadku pozycji krótkiej i występowania backwardation przy rolowaniu. No i oczywiście odwrotnie - gdy rozgrywamy spadki i rolujemy kontrakty z contango, otrzymujemy dodatkową przestrzeń rynkową do spadków, bo otwieramy pozycję po wyższej cenie niż zamknęliśmy poprzednią.
