Na pięciolecie powołania urzędu Rzecznika Finansowego, którego celem jest wsparcie i reprezentowanie interesów klientów banków, ubezpieczalni i instytucji finansowych, rząd chce go… zlikwidować. Tak przynajmniej wynika z medialnych doniesień - co ciekawe sam zainteresowany dowiedział się o tym, że jego dni są policzone właśnie z mediów.
Jak donosi Dziennik Gazeta Prawna, projekt ustawy, mający na celu likwidację urzędu Rzecznika Finansowego jest już gotowy. Wszystkie kompetencje Rzecznika (o których w dalszej części artykułu) ma przejąć Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zaś sama ustawa ma wejść w życie już w 2021 r. Projekt zakłada wzmocnienie ochrony klientów podmiotów finansów i likwidację dotychczasowej niejednoznaczności w kwestii reprezentowania interesów konsumentów, jaka obecnie istnieje pomiędzy UOKiK a RF, a także Komisją Nadzoru Finansowego. Centralizacja urzędu ma zwiększyć skuteczność działań ochronnych i edukacyjnych. Co ciekawe, mimo tego że projekt ustawy nie ujrzał jeszcze światła dziennego, biuro prasowe UOKiK odpowiedziało DGP, że urząd jest gotowy na przejęcie wszystkich kompetencji Rzecznika Finansowego, twierdząc również że likwidacja RF wyjdzie na dobre samym konsumentom.
Zainteresowany wciąż nic nie wie?
Dzień po publikacji doniesień medialnych biuro Rzecznika Finansowego zabrało głos w sprawie rzekomej likwidacji urzędu. Rzecznik Finansowy przyznał w oświadczeniu, że jak dotąd nie otrzymał projektu ustawy likwidującej jego stanowisko i przerzucającej kompetencje urzędu na UOKiK, dlatego też nie może się do niej odnieść. Zamiast tego, podsumował swoją pięcioletnią pracę, przekonując że instytucja Rzecznika Finansowego jest potrzebna, chociażby ze względu na rosnącą liczbę wniosków i zgłoszeń ze strony konsumentów liczących na pomoc. W samym pierwszym półroczu 2020 r. urząd otrzymał 2277 wniosków o interwencje od kredytobiorców, czyli ponad dwukrotnie więcej niż w całym zeszłym roku, kiedy spłynęło 1083 takie wnioski. Rzecznik Finansowy chwali się też tym, że w tym roku skierował już pięć pozwów do sądów powszechnych przeciwko bankom, stosującym nieuczciwe praktyki rynkowe. Rzecznik przekonuje też, że posiada szersze kompetencje niż urząd antymonopolowy, a także dysponuje budżetem na poszerzanie świadomości konsumentów, poprzez Fundusz Edukacji Finansowej.
Kogo reprezentuje Rzecznik Finansowy?
Urząd Rzecznika Finansowego został powołany do życia niemal dokładnie pięć lat temu, 5 sierpnia 2015 r. Jego pierwowzorem był Rzecznik Ubezpieczonych, istniejący od 1995 r., który powstał po upadkach zakładów ubezpieczeń, wywołanych licznymi nieprawidłowościami.
Jak sama nazwa wskazuje, Rzecznik Finansowy ma za zadanie reprezentować interesy klientów podmiotów rynku finansowego.
Kto może ubiegać się o pomoc lub konsultację w biurze Rzecznika Finansowego? Innymi słowy, kto jest zaliczany do grona klientów podmiotów rynku finansowego? Przede wszystkim jest to osoba fizyczna (Rzecznik nie obsługuje firm i instytucji), korzystająca z usług zakładów ubezpieczeniowych, będąca członkiem funduszu emerytalnego (w tym pracowniczego planu emerytalnego), a także osoba posiadająca konto IKE/IKZE lub otrzymująca emeryturę kapitałową. Osobą fizyczną uprawnioną do skorzystania z pomocy Rzecznika Finansowego jest także klient banku, członek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, klient instytucji płatniczej, klient biura usług płatniczych, klient instytucji pieniądza elektronicznego, klient oddziału zagranicznej instytucji pieniądza elektronicznego, klient instytucji kredytowej, klient instytucji finansowej, uczestnik funduszu inwestycyjnego, klient firmy inwestycyjnej i klient instytucji pożyczkowej. W praktyce oznacza to, że tak naprawdę każdy konsument, który czuje się poszkodowany przez instytucję finansową (ubezpieczeniową, bankową, inwestycyjną, czy płatniczą) ma prawdo do skorzystania z usług Rzecznika Finansowego. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że biuro Rzecznika nie podejmuje działań wobec spółek z sektora pozafinansowego, Skarbu Państwa (organów administracji publicznej), związków wyznaniowych, czy fundacji i stowarzyszeń. Oznacza to, że jeśli czujemy się poszkodowani np. przez brokera, to powinniśmy kontaktować się z Komisją Nadzoru Finansowego, natomiast w przypadku problemów z realizacją np. umowy ubezpieczeniowej z
Biuro Rzecznika Finansowego składa się z czterech wydziałów:
- Wydział Klienta Rynku Ubezpieczeniowo-Emerytalnego;
- Wydział Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego;
- Wydział Pozasądowego Rozwiązywania Sporów;
- Wydział Administracyjno-Finansowy
Co tak naprawdę może zdziałać Rzecznik Finansowy?
Urząd Rzecznika ma pomóc nam jako klientom instytucji finansowych w kwestiach spornych i w sytuacjach, w których czujemy się przez nie poszkodowanymi. Wsparcie Rzecznika Finansowego przyjmuje różne formy - od udzielania darmowych porad prawnych, przez zapewnianie wsparcia podczas postępowań sądowych, aż po interwencje i postępowania polubowne.
Kontakt z biurem Rzecznika Finansowego można uzyskać poprzez złożenie wniosku w postaci skargi lub zażalenia. Co istotne, biuro nie przyjmie naszego wniosku, jeśli wcześniej nie wyczerpaliśmy wszystkich etapów procesu reklamacyjnego. Oznacza to, że interwencja Rzecznika Finansowego jest ostatnim etapem dochodzenia naszych praw przed wejściem na drogę sporu sądowego z instytucją finansową, przez którą czujemy się poszkodowani.
Trzeba też wiedzieć, że Rzecznik Finansowy nie ma takiej mocy jak KNF, czy UOKiK. Sam w sobie nie może wydawać decyzji nakładających kary finansowe, ani orzeczeń w formie prejudykatów. Może natomiast składać doniesienia do sądu, brać udział w mediacjach i prowadzić do polubownych rozstrzygnięć, a także zapewniać pomoc prawną zgłaszającym się do niego konsumentom.