Biorąc pod uwagę okres od początku tego roku, rynek ropy naftowej znajduje się na minusie. Co ciekawe jest to czas, kiedy potencjalnie powinniśmy mieć do czynienia ze zdecydowanie większym zbilansowaniem się rynku, ze względu na decyzję OPEC o cięciu produkcji ropy naftowej. W tym momencie możemy już mówić o tym, że była to historyczna decyzja, gdyż OPEC nigdy wcześniej nie trzymał się tak mocno swoich postanowień. a dodatkowo przekonał do tego innych producentów w postaci Rosji czy Meksyku.
Rynek przez większość tego roku pozostawał mocno niezbilansowany. Pomimo wcześniejszych oczekiwań oraz projekcji dokonanych po listopadowej decyzji opec, deficyt na rynku pojawił się dopiero w II kwartale tego roku i był zdecydowanie mniejszy od oczekiwań. Spodziewano się, że może on sięgnąć blisko 1 mln bbl na dzień, co doprowadziłoby do znacznie szybszej redukcji ogromnych zapasów na świecie. Deficyt na rynku w II kwartale sięgnął 0,43 mln bbl na dzień, jednak sam III kwartał może pokazać podobne fgury ze względu na chwilowe zwiększenie produkcji przez opec oraz dalsze wzrosty produkcji w Stanach Zjednoczonych czy Kanadzie.
Bilansowanie się rynku przebiega zdecydowanie wolniej od oczekiwań, ale po wielu latach ogromnej nadpodaży widzimy wyraźne wychodzenie z tego stanu rzeczy. Kontynuacja polityki opec oraz pozostałych producentów przemawia za tym, że implikowany spadek zapasów będzie rósł. Co więcej, problemy sektora łupkowego w usa mogą dodatkowo wspierać dalszą ideę spadku zapasów ropy (Wykres 1).
Bardzo słaby wpływ cięć opec na rynek to przede wszystkim efekt działania dwóch stron. Z jednej jest to znaczne zwiększenie produkcji ze strony takich krajów jak Nigeria, czy Libia. Kraje te wyłączone są z porozumienia o cięciu produkcji, aby mogły dostosować swoją produkcję do wcześniejszych poziomów sprzed zawirowań wydobywczych, silnie związanych z geopolityką. Ostatnie miesiące to faktycznie wyraźny wzrost produkcji ze strony tych państw. Podczas, gdy cały kartel mocno zredukował swoją produkcję od początku tego roku, w tych dwóch krajach przyniosła ona wzrost o nieco poniżej 1 mln bbl na dzień, co jednak w mocnym stopniu powoduje wzrost podaży na świecie. Okazuje się jednak, że kraje te nie pozbyły się w pełni swoich problemów, dlatego dalszy wzrost podaży może być ograniczony. Co więcej, pojawiają się naciski ze strony kierownictwa OPEC, aby kraje te dołączyły do porozumienia.
Libia oraz Nigeria znacząco zwiększyły produkcję ropy od momentu osiągnięcia porozumienia OPEC. Niemniej dalszy wzrost produkcji ze strony tych krajów wydaje się być mocno ograniczony (Wykres 2).
Pomimo tego, iż działania opec odniosły skutek dopiero po kilku miesiącach bieżącego roku, widać ich wpływ na to co dzieje się w Stanach Zjednoczonych. Mimo że popyt na produkty ropopochodne nie wyglądał w tym roku imponująco, obserwujemy wyraźny spadek zapasów ropy naftowej w USA. Tak naprawdę mamy do czynienia z najbardziej dynamicznym spadkiem zapasów od ponad 5 lat. Co równie ciekawe, poziom zapasów ropy naftowej na koniec sierpnia osiągnął poziomy bliskie początkowi 2016 roku. Oczywiście Stany Zjednoczone kończą już swój wzmożony sezon samochodowy z bardzo wysokim popytem, co może doprowadzić do wzrostu zapasów pod koniec roku, jednak nie powinien on być bardzo dynamiczny, zważając na inne ważne kwestie – zarówno od strony importu, jak i produkcji wewnętrznej.
Zapasy w usa spadają w najbardziej dynamiczny sposób od ponad 5 lat (Wykres 3).
Wysoki spadek zapasów w Stanach Zjednoczonych to efekt po części popytowy, ale przede wszystkim podażowy. Widać, że trend importu pozostaje boczny, po kilku ostatnich latach wzrostu. W tym momencie oscyluje on bardzo blisko poziomu 8,0 mln bbl na dzień i raczej rzadko wyraźnie przebija ten poziom. W tym samym czasie oczywiście mamy do czynienia z bardzo dynamicznym odbiciem produkcji, choć ostatnie tygodnie wskazują na jej wypłaszczenie. Niższy import to nie tylko efekt odbicia produkcji w USA, ale również ograniczenia przesyłu ropy do USA przez sam kartel OPEC.
Produkcja ropy naftowej w usa odbija mniej więcej od roku. W tym samym czasie doszło do ograniczenia importu. Niemniej, ograniczenie importu ropy do USA to również efekt cięcia dostaw przez sam kartel OPEC (Wykres 4).
Sam wzrost produkcji w usa to efekt wyraźnego odbicia aktywnych wież wiertniczych w Stanach Zjednoczonych. Wcześniej produkcja w usa nie spadała silnie, ze względu na wzrost efektywności wydobycia. Spółki łupkowe starały się wydobywać coraz więcej ropy z odwiertów rozwijając technologię szczelinowania, zaś z drugiej strony ograniczały koszty, m.in. poprzez redukcję personelu, czy przesuwając inwestycje do najbardziej roponośnych pól. W momencie odbicia cen, przy niższych kosztach, spółki mogły inwestować dodatkową gotówkę w dalszy rozwój produkcji. Niemniej w tym momencie widzimy załamanie się wzrostu ilości wież wiertniczych oraz wypłaszczenie produkcji, co może wskazywać na pewne problemy w sektorze łupkowym w USA.
Po rocznym okresie wzrostu liczby wież mamy do czynienia z wyraźnym wypłaszczeniem oraz początkiem spadku ich ilości. Jest to efekt wyłamania się ropy naftowej z trendu wzrostowego oraz kontynuacji problemów sektora łupkowego w USA (Wykres 5).
Po pierwsze, spekulacje na temat osiągnięcia cen break-even przez amerykański sektor łupkowy mogły okazać się przedwczesne. Mówiono, że w niektórych polach zyski z bieżącej produkcji ropy osiągane są nawet przy poziomie 35 usd za baryłkę, natomiast większość produkcji jest już rentowna przy poziomie 50 usd za baryłkę. Badania przeprowadzone przez Bloomberg pokazują jednak, że po odjęciu kosztów CAPEX, czyli takich przeznaczonych na inwestycję w utrzymanie bieżącej siły wydobywczej, od wolnych przepływów pieniężnych, spółki w dalszym ciągu tracą więcej niż zyskują. Co więcej, dotyczy to głównie rejonu Permian, gdzie skupione są największe inwestycje w ostatnich miesiącach. Okazuje się, że w tym rejonie mamy do czynienia z największym spadkiem efektywności wydobycia na jedną nową wieżę wiertniczą.
Nie ważne jaki poziom cenowy był obecny na ropie naftowej w ostatnich latach. Największe spółki w dalszym ciągu generują straty na wydobyciu ropy (Wykres 6 i 7).
W Stanach Zjednoczonych liczą się przede wszystkim trzy rejony wydobycia: Bakken, Eagle Ford oraz Permian. Ten ostatni związany jest z najwyższą produkcją, jak i inwestycjami. Wzrost wież wiertniczych rozpoczął się tam najwcześniej i trwa do tej pory. Niemniej, od połowy zeszłego roku, wraz ze wzrostem aktywnych wież mamy załamanie efektywności wydobycia z nowych odwiertów na wieżę. Może to być wynik wielu czynników, m.in. niedoboru personelu, czy gorszej jakości odwiertów. Jednym z głównych powodów jest jednak to, że wiele odwiertów nie wydobywa ropy naftowej, co jest z jednej strony powiązane z kosztami, a z drugiej z brakiem dostępności ekip dokonujących szczelinowania odwiertów. W trakcie kryzysu z 2014 oraz 2015 roku, wiele frm świadczących usługi na rynku ropy łupkowej musiało ogłosić upadłość lub znacznie obniżyć ceny. W tym momencie ze względu na większy popyt na te usługi wraz z małą dostępnością personelu rosną koszty, które powodują wzrost kosztów krańcowych oraz cenę break-even dla wydobycia. Podobna sytuacja do Permian występuję w Eagle Ford, natomiast w Bakken wciąż notowany jest wzrost efektywności wydobycia.
W Permian mamy do czynienia z wyraźnym spadkiem efektywności wydobycia. Nie jest on związany jedynie z ogólnym wzrostem wież, ale również ze spadkiem efektywności, który pokazuje na szybszy spadek produkcji ze starzejących się odwiertów (Wykres 8).
Przy problemach sektora łupkowego oraz przy ograniczonym imporcie, zapasy ropy naftowej w Stanach Zjednoczonych mogą kontynuować spadki. Wracając do produkcji można wspomnieć o najważniejszej kwestii, która może mieć realny wpływ na wzrost cen ropy do końca tego roku. Okazuje się, że tygodniowe dane prezentowane przez eia (Amerykańską Agencję Informacji Energetycznej) są silnie przeszacowane. Dane miesięczne publikowane są z ok. 2 miesięcznym opóźnieniem. Ostatnio poznaliśmy wobec tego dane za sierpień, które nie tylko pokazały spadek w porównaniu do maja, ale znajdują się blisko poziomu 9,0 mln bbl na dzień. Konkretnie produkcja wypadła na poziomie 9,071 mln bbl na dzień i znajduje się bardzo daleko od publikowanych za tamten okres danych na poziomie ok. 9,3 mln bbl na dzień. O ile taka dywergencja między danymi szacunkowymi oraz ostatecznymi utrzymałaby się do końca roku, okazuje się, że ta przeszacowana produkcja jest wielkości ok. połowy obiecanego cięcia przez Arabię Saudyjską, czy całemu oczekiwanemu wzrostowi produkcji w Kanadzie.
Co ważniejsze, sama Agencja oczekuje średniej produkcji na poziomie 9,3 mln bbl na dzień na koniec roku. Okazuje się, że poziom ten może być już w tym momencie ciężki do osiągnięcia. Prognoza na przyszły rok wskazuje na produkcję na poziomie 9,9 mln bbl na dzień, co wydaje się być trudne do osiągnięcia bazując na bieżącej cenie oraz pozostałych problemach sektora łupkowego. Prognozy te uwzględnione są w cenie wobec czego ponowna ocena rynku może doprowadzić do zwrócenia się inwestorów do dalszych wzrostów. Pozostają jednak krótkoterminowe czynniki ryzyka. Pozycjonowanie się inwestorów spekulacyjnych pozostaje bardzo mocne, natomiast sezonowy przyrost zapasów może dodać nieco presji na ropie. Wobec tego III kwartał na rynku ropy może spotkać się ze spadkami, ale końcówka roku powinna wyglądać o wiele lepiej i może doprowadzić do wzrostu cen w okolice górnego ograniczenia konsolidacji, czyli przy 55,00 usd za baryłkę ropy wti, na co wskazuje również ogromny spread z ropą Brent.
