Wzrost produkcji roślin oleistych mimo wyraźnie niższych zbiorów w Ukrainie. Zgodnie z prognozą USDA (U.S. Department of Agriculture) z 9 grudnia br.światowa produkcja nasion i owoców najważniejszych roślin oleistych w sezonie 22/23 zwiększy się do 644,4 mln t wobec 604,1 mln t w sezonie 21/22 (+6,7%), co będzie przede wszystkim efektem wyższych zbiorów soi (+10,0%, głównie za sprawą rekordowych zbiorów w Brazylii) oraz rzepaku (14,0%, w głównej mierze z uwagi na powrót zbiorów w Kanadzie do poziomu średniej wieloletniej po ubiegłorocznej suszy). Przeciwny wpływ będzie miał silny spadek zbiorów nasion słonecznika (-11,5%), głównie z powodu niższych zbiorów w Ukrainie, gdzie według USDA produkcja obniży się o 42,9%).
Spożycie roślin oleistych wspierane przez wysokie ceny ropy naftowej
Zgodnie z prognozą USDA globalne zużycie nasion i owoców roślin oleistych w sezonie 22/23 zwiększy się do 637,3 mln t wobec 605,4 mln t w sezonie 21/22 (+5,3%). Istotnym czynnikiem oddziałującym w kierunku wzrostu ich światowego spożycia są utrzymujące się wysokie ceny ropy naftowej, co sprzyja zwiększonemu wykorzystaniu roślin oleistych do produkcji biopaliw. W efekcie, po uwzględnieniu zapasów początkowych, zapasy końcowe nasion roślin oleistych w sezonie 22/23 zwiększą się do 121,4 mln t wobec 114,4 mln t w sezonie 21/22 (+6,2%), a wskaźnik zapasy końcowe/zużycie wzrośnie do 19,1% wobec 18,9%.
Istotna poprawa sytuacji popytowo-podażowej na rynku rzepaku
Zgodnie z szacunkami USDA produkcja rzepaku w sezonie 22/23 zwiększy się do 84,3 mln t wobec 74,0 mln t w sezonie 21/22 (+14,0%). Wzrost produkcji rzepaku będzie efektem znaczącego wzrostu zbiorów w Kanadzie (+38,1%), które powrócą do poziomów obserwowanych przed ubiegłoroczną suszą. Światowe zużycie rzepaku w sezonie 22/23 zwiększy się do 81,9 mln t wobec 75,9 mln t w sezonie 21/22 (+7,8%). W efekcie zapasy końcowe w sezonie 22/23 wzrosną do 6,8 mln t wobec 4,3 mln t w sezonie 21/22 (+57,0%). W konsekwencji wskaźnik zapasy końcowe/zużycie zwiększy się do 8,3% wobec 5,7%, co oznacza istotną poprawę sytuacji popytowo-podażowej na światowym rynku rzepaku.
Ceny skupu rzepaku pozostaną w trendzie spadkowym
W ostatnich miesiącach doszło do wyraźnego spadku cen roślin oleistych. Wynikał on z poprawy sytuacji popytowo-podażowej, zmniejszenia niepewności na rynku, odpływu kapitału spekulacyjnego, a także wznowienia ukraińskiego eksportu roślin oleistych drogą morską. Sytuacja popytowo-podażowa na rynku roślin oleistych jest obecnie o wiele lepsza niż na rynku zbóż, stąd odnotowany w ostatnich miesiącach spadek cen roślin oleistych był głębszy niż w przypadku zbóż. Uważamy, że ze względu na relatywnie wysoką opłacalność produkcji, kolejny sezon przyniesie dalszą odbudowę zapasów roślin oleistych, a w konsekwencji kontynuację spadku cen. Uwzględniając tendencje na globalnym rynku roślin oleistych oraz czynniki krajowe prognozujemy, że cena rzepaku w Polsce na koniec 2022 r. wyniesie ok. 3000 zł/t oraz ok. 2500 zł/t na koniec 2023 r. Głównymi czynnikami ryzyka dla naszej prognozy jest dalszy przebieg wojny w Ukrainie, realizacja porozumienia w sprawie ukraińskiego eksportu roślin oleistych przez Morze Czarne, kształtowanie się cen ropy naftowej i warunki agrometeorologiczne wśród największych producentów i eksporterów roślin oleistych.
