Sytuacja w bułgarskim sektorze gazowym jest w obecnym sezonie grzewczym trudna. Do tej pory (21 grudnia 2022 r.), trzy kwartały po przerwaniu rosyjskich dostaw, nie udało się podpisać nowych długoterminowych kontraktów, które zagwarantowałyby zastąpienie surowca sprowadzanego wcześniej od Gazpromu. Wymiernych rezultatów nie przyniosły też zapowiadane w sierpniu br. próby powrotu przez tymczasowy rząd Gyłyba Donewa do negocjacji z Rosją.
W związku z wstrzymaniem przez Gazprom eksportu gazu do Bułgarii pod koniec kwietnia 2022 r. (ówczesny rząd w Sofii odmówił uiszczania płatności według schematu rublowego – szerzej zob. Bułgaria po wstrzymaniu dostaw rosyjskiego gazu) jedynym pewnym źródłem surowca w kraju pozostaje obecnie gaz z Azerbejdżanu. Jest on dostarczany na podstawie długookresowej – zawartej na 25 lat – umowy bułgarskiego państwowego Bulgargazu z azerskim SOCAR-em na dostawy 1 mld m3 gazu rocznie, co pokrywa około jedną trzecią średniego jego zużycia w kraju. Choć kontrakt był realizowany od początku 2021 r., to import pełnych zakontraktowanych ilości azerskiego surowca stał się możliwy dopiero w październiku 2022 r. dzięki otwarciu interkonektora Bułgarii z Grecją Komotini–Stara Zagora.
Pozostałą część zapotrzebowania Bułgaria pokrywała w ciągu ostatnich ośmiu miesięcy przez doraźne zakupy na rynkach światowych, w tym przede wszystkim import LNG, nie ma jednak publicznie dostępnych danych co do jego wielkości. Sofia importuje gaz głównie za pośrednictwem Grecji i terminalu LNG Revithoussa. W ub.r. Bułgaria sprowadziła z greckiego kierunku ok. 0,5 mld m3 LNG, w tym roku ta ilość wzrosła. W październiku 2022 r. Sofia po raz pierwszy importowała też surowiec przez turecki terminal LNG. Dostarczone w ten sposób zostało cargo z gazem skroplonym od amerykańskiej firmy Cheniere Energy. Jednocześnie jednak, w związku z olbrzymim popytem na skroplony gaz, dużym obciążeniem terminali i wysokimi cenami, nie udało się Bułgarom zarezerwować mocy (tzw. slotów) w terminalach państw sąsiednich na kolejne dostawy amerykańskiego gazu w III kwartale 2022 r.
W grudniu br., przy okazji wizyty prezydenta Rumena Radewa w Turcji, Bułgaria rozpoczęła negocjacje gazowe z tureckim koncernem BOTAŞ. Według informacji ujawnionych 19 grudnia przez bułgarskiego ministra energii Rosena Christowa możliwe jest podpisanie 13-letniego kontraktu z tą firmą przed końcem 2022 r. na dostawy 1 mld m3 surowca rocznie.
Wreszcie na zwiększenie bezpieczeństwa dostaw gazu tej zimy ma wpłynąć możliwość korzystania z surowca zgromadzonego w jedynym bułgarskim magazynie gazowym w Chiren, który według danych AGSI z połowy grudnia był zapełniony w 85%. Przy pojemności magazynu (550 mln m3) oznacza to wypełnienie na poziomie prawie 500 mln m3 gazu. Bułgaria rozpoczęła korzystanie ze zmagazynowanego surowca 28 listopada br. Dziennie można wypompować z Chiren maksymalnie ok. 4,1 mln m3 gazu. Bułgaria ma jedne z najmniejszych zapasów surowca wśród państw UE – zarówno pod względem zgromadzonych objętości, jak i tego, w jakim stopniu można za ich pomocą pokryć krajowe zapotrzebowanie na surowiec zimą.
Gaz nie jest kluczowym surowcem w bułgarskim miksie energetycznym – stanowi tylko ok. 14% całości energii zużywanej w kraju. Konsumpcja gazu w Bułgarii w 2021 r. wyniosła 3,3 mld m3. Obecny kryzys przyczynia się jednak do ograniczania bułgarskiego zużycia tego surowca. Według danych think tanku Bruegel w okresie od stycznia do listopada popyt na gaz w kraju zmniejszył się o 16%. Jeśli taki spadek byłby widoczny również w grudniu, to w całym 2022 r. zapotrzebowanie państwa na ten surowiec może wynieść ok. 2,8 mld m3...
