Wojna na Ukrainie: Implikacje i uwagi dla inwestorów [skutki, czynniki i możliwe scenariusze]

WOJNA NA UKRAINIE

Pierwsze myśli o wojnie kierujemy do ludzi bezpośrednio dotkniętych trwającymi zniszczeniami. Jest to przede wszystkim ogromny kryzys humanitarny i działania wojenne w Europie na skalę, której wielu z nas nie spodziewało się zobaczyć za swojego życia. Mamy nadzieję na natychmiastowe zakończenie konfliktu.

Widzimy trzy potencjalne scenariusze przebiegu wojny:

1. deeskalacja w nadchodzących tygodniach, która, miejmy nadzieję, przyniesie pewną stabilizację i zakończy ofiary śmiertelne;

2. przedłużające się i pogłębiające działania wojenne, z poważniejszymi bieżącymi stratami; lub 

3. poważna eskalacja wojny poprzez bezpośrednie zaangażowanie sił NATO (Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego). Jesteśmy optymistami, że pierwszy scenariusz może zostać zrealizowany, ale niestety wyższe prawdopodobieństwo wydaje się obecnie wskazywać na drugi scenariusz jako najbardziej prawdopodobny, a trzeci scenariusz stanowi ryzyko krańcowe.

 

SKUTKI TRANSMISJI

Scenariusze pierwszy i drugi mają wymierne konsekwencje dla inflacji, aktywności gospodarczej i rynków finansowych w wielu regionach. Zakłócenia w przepływie energii, handlu i innych towarów najdotkliwiej odczuwalne są w Europie, ale w różnym stopniu będą oddziaływać na inne obszary świata. Należy monitorować pięć kluczowych czynników:

Rynki energii

- Ceny ropy naftowej w ostatnich dniach cofnęły się z punktów największego napięcia, ale nadal znajdują się pod presją. Ceny gazu ziemnego pozostają pod znaczną presją, zwłaszcza w Europie. Otwarcie dostaw w niektórych częściach świata, a także różne korekty polityki, złagodziły niektóre szoki cenowe, ale kraje i sektory w dużym stopniu zależne od energii będą prawdopodobnie odczuwać ciągłe napięcia. Z drugiej strony, niektórzy eksporterzy energii powinni odnotować poprawę swoich warunków handlowych.

Żywność

- Ukraina jest spichlerzem Europy. Zakłócenia w jej zdolności do uprawy i eksportu pszenicy, kukurydzy i innych produktów rolnych spowodują niedobory w skali regionalnej i w kontaktach z innymi partnerami handlowymi na świecie. Importerzy żywności odczują presję cenową w najbliższym czasie i w przyszłości, ponieważ spadku produkcji na Ukrainie nie da się szybko odwrócić. Ceny żywności prawdopodobnie wzrosną w wyniku szoku podażowego. W skali globalnej dojdzie do kompromisów, ponieważ zmieniająca się sieć handlu światowego dostosuje się do utraconych źródeł dostaw. Kraje eksportujące żywność powinny odnotować wyższy popyt, co doprowadzi do wzrostu cen i potencjalnych korzyści w zakresie warunków wymiany handlowej.

Geografia

- Regionalna bliskość konfliktu w Europie koreluje z większą skalą skutków kryzysu gospodarczego i humanitarnego. Europa jako całość będzie prawdopodobnie nadal odczuwać najbardziej znaczące skutki gospodarcze, a w innych regionach, takich jak Azja i Ameryka Łacińska, wystąpią większe różnice między poszczególnymi krajami, w zależności od zróżnicowanych powiązań z sektorami dotkniętymi konfliktem. Ogólnie rzecz biorąc, skala wpływu zmniejsza się w zależności od odległości od epicentrum kryzysu w Europie Wschodniej.

Rynki finansowe

- Sankcje wobec Rosji, w tym wykluczenie jej z systemu SWIFT obsługującego światowe transakcje finansowe oraz ograniczenia nałożone na rosyjski bank centralny, wywołały pewne obawy co do dalszego funkcjonowania światowych rynków finansowych. Zachodni decydenci doskonale poradzili sobie z zapewnieniem ciągłości funkcjonowania rynków finansowych w obliczu tych bezprecedensowych środków. Do tej pory nie odnotowano znaczących zakłóceń na rynkach finansowania ani w rozliczeniach. Rosja została w znacznym stopniu odizolowana od światowego systemu finansowego bez szkody dla możliwości funkcjonowania reszty świata. Niemniej jednak utrzymywanie się sankcji będzie wymagało stałego monitorowania, ponieważ ryzyko efektu domina i niezamierzonych konsekwencji nie jest zerowe.

Warunki przedwojenne

- warunki panujące w poszczególnych krajach i sektorach rynku przed inwazją na Ukrainę będą miały decydujące znaczenie dla tego, jak te segmenty rynku poradzą sobie z obecnym kryzysem. Kraje, które przed wojną były w lepszej kondycji fundamentalnej - posiadające silniejsze instytucje, odpowiednie reakcje polityczne, większą spójność społeczną i polityczną oraz bardziej zdywersyfikowane gospodarki - powinny być w stanie odpowiednio zareagować na zakłócenia gospodarcze. Nadal będą istniały różne czynniki ryzyka i niepewności, którym trzeba będzie stawić czoła, ale warunki początkowe będą miały kluczowe znaczenie dla ich zdolności do radzenia sobie z kolejnymi okolicznościami. Z kolei kraje, które są gorzej przygotowane na wstrząsy gospodarcze ze względu na nierównowagę fiskalną, wysoki poziom zadłużenia, zależność zewnętrzną, słabsze instytucje oraz mniejszą spójność społeczną i polityczną, prawdopodobnie będą miały większe trudności.

 

EUROPA

Inwazja na Ukrainę w znaczący sposób zmieniła geopolityczny krajobraz Europy. Jest to moment jednoczący Zachód po latach wyzwań dla koalicji. W nadchodzących latach będziemy prawdopodobnie świadkami większej jedności Europy i odnowionego zaangażowania w NATO na całym kontynencie. Istnieje przekonanie, że pomimo pewnych różnic między krajami i pewnego rozproszenia w ostatnich latach, każdy kraj jest silniejszy jako spójna jednostka.

Europa będzie również dążyć do większej niezależności energetycznej. Nie da się tego zmienić z dnia na dzień, ale w ciągu najbliższych pięciu do dziesięciu lat polityka energetyczna prawdopodobnie ulegnie znacznej zmianie. Niemcy przez dziesięciolecia opowiadały się za polityką "pokoju poprzez handel", co doprowadziło do rozszerzenia partnerstwa energetycznego z Rosją zarówno ze względów ekonomicznych, jak i bezpieczeństwa. Przekonania te uległy zachwianiu w wyniku naruszenia przez Rosję suwerenności Ukrainy.

 

REGIONALIZACJA HANDLU

Jednym z trendów, które przyspieszyły w wyniku wojny, jest dążenie do większej regionalizacji handlu i większej samodzielności, nie tylko w Europie, ale także w innych regionach. W ciągu ostatnich kilku lat łańcuchy dostaw zaczęły się rozłączać w odpowiedzi na zakłócenia związane z COVID. Nowa runda zakłóceń w Europie Wschodniej stała się dodatkową motywacją do realizacji wcześniejszych ambicji.

Regionalizacja może być korzystna dla niektórych krajów, ale może też stwarzać pewne punkty stresowe poprzez podział różnych części świata, zamiast pozostawiać je otwarte na pełną płynność i efektywność cenową rynku globalnego. Globalne możliwości inwestycyjne będą nadal dostępne i nadal będą stanowić kluczowe alokacje dla dobrze zdywersyfikowanych inwestorów; coraz ważniejsze będzie jedynie zidentyfikowanie nowych ekonomicznych punktów krytycznych, które mogą się pojawić, gdy świat przejdzie od poprzedniego szczytu globalizacji do bardziej zregionalizowanego handlu w nadchodzącej dekadzie.

 

GLOBALNY CYKL ZACIEŚNIANIA POLITYKI PIENIĘŻNEJ

Amerykańska Rezerwa Federalna (Fed) rozpoczęła cykl podnoszenia stóp procentowych 16 marca i wydaje się, że będzie dążyć do podwyżek na każdym z pozostałych posiedzeń w tym roku. Jest to znacząca zmiana, która będzie wywierać presję na rynki stopy procentowej na całym świecie, a co za tym idzie - na aktywa finansowe. Jednak w tym cyklu inne jest to, że niektóre regiony świata, zwłaszcza rynki wschodzące, znacznie wyprzedzają Fed w swoich cyklach zacieśniania polityki pieniężnej. Zazwyczaj występuje pewne opóźnienie, ale presja inflacyjna w takich miejscach jak Ameryka Łacińska zmotywowała te kraje do agresywnego podniesienia stóp w drugiej połowie 2021 roku. Ta przewaga powinna stanowić pewne zabezpieczenie przed cyklem zacieśniania polityki pieniężnej przez Fed dla niektórych krajów o już podwyższonych stopach procentowych, takich jak Brazylia i Chile. W Azji kilku krajom udało się utrzymać bardziej znormalizowane poziomy stóp procentowych podczas COVID, np. w Indonezji, więc kraje te również dysponują buforami w postaci dochodów. Z drugiej strony, większość cyklu zacieśniania stóp procentowych na rynkach rozwiniętych jest jeszcze przed nimi, co sprawia, że ekspozycje duration na tych rynkach są w dużym stopniu narażone na ryzyko stopy procentowej.

Ponadto, prawdopodobnie nadal będziemy obserwować pewne rozbieżności w zakresie polityki pieniężnej, ponieważ czynniki wpływające na inflację nie są jednolite na całym świecie. W niektórych krajach, takich jak USA i Wielka Brytania, obecna dynamika inflacji jest bardziej trwała, jeśli chodzi o rynki pracy i ceny mieszkań. W Europie i innych regionach czynniki te wydają się bardziej dotkliwe i tymczasowe, głównie ze względu na zakłócenia w dostawach oraz wyższe ceny energii i towarów. Wojna na Ukrainie powinna wywołać w niektórych krajach dodatkową presję cenową, której wcześniej nie przewidywano.

 

CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE, SPOŁECZNE I ZWIĄZANE Z ZARZĄDZANIEM (ESG)

Podczas gdy wojna zjednoczyła Zachód w sposób, który jeszcze kilka miesięcy temu wydawał się niemożliwy, pokazała ona również siłę i cel ESG. Szeroko zakrojone i potężne sankcje nałożone na Rosję przez większość świata zachodniego i jego sojuszników można postrzegać jako karę za naruszanie standardów zarządzania i standardów społecznych. Sankcje mają być zarówno karą, jak i perswazją, mającą skłonić Rosję do powrotu do akceptowalnej polityki.

W poszczególnych krajach profile ESG będą miały duże znaczenie dla tego, jak dany kraj poradzi sobie z trwającymi zakłóceniami gospodarczymi związanymi z wojną i sankcjami. Spójność społeczna i dobre zarządzanie mogą przyspieszyć rozwój gospodarczy danego kraju, a ich brak może go zahamować. Kryzys zazwyczaj szybko ujawnia te fundamenty.

Obecnie analizujemy wszystkie czynniki ESG, ale w szczególności skupiamy się na dynamice rynku pracy, infrastrukturze kapitału ludzkiego, bezpieczeństwie energetycznym, bezpieczeństwie żywnościowym, sile rządów, jakości instytucji i spójności społecznej. Siła tych czynników w skali całego świata będzie miała również wpływ na to, jak będzie rozwijać się gospodarka światowa w nadchodzącej dekadzie. Większa spójność i trwalsze zasady zaangażowania mogą zwiększyć płynność gospodarki światowej, podczas gdy spadek w kierunku większej niezgody i ciągłych zakłóceń miałby konsekwencje dla wszystkich zainteresowanych.