Tydzień z krajowymi danymi makro
- W czwartek poznamy wrześniowe dane z rynku pracy oraz z przemysłu. Z kolei w piątek GUS opublikuje dane o sprzedaży detalicznej i produkcji budowlanej w ubiegłym miesiącu. Poznamy także zaktualizowane dane o deficycie i zadłużeniu sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2021. Na czwartek Ministerstwo Finansów zaplanowało jedyny w tym miesiącu przetarg sprzedaży obligacji.
- Prognozujemy, że produkcja przemysłowa wzrosła we wrześniu o 8,3%r/r (konsensus: 8,8%r/r), po wzroście o 10,9%r/r w sierpniu. Dane odsezownowane wskazują, że po słabym 2kw22, w 3kw22 produkcja zaczęła się odbudowywać. Generalnie skala pogorszenia kondycji przemysłu jest wyraźnie mniejsza niż sugerowana przez indeks PMI. Nie zmienia to faktu, że wysokie ceny energii oraz potencjalne jej niedobory w Europie będą ciążyły na wynikach przemysłu w 4kw22. Szacujemy, że ceny producentów (PPI) zwiększyły się w ubiegłym miesiącu o 24,5%r/r (konsensus: 25,5%r/r), wobec zrostu o 24,9%r/r w sierpniu. Wyhamowuje presja na wzrost cen w przetwórstwie (m.in. z uwagi na spadki cen hurtowych paliw), jednak wysokie tempo wzrostu PPI jest podtrzymywane przez silne wzrosty cen energii.
- Według naszych prognoz we wrześniu przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw podniosło się o 13,5%r/r (konsensus: 13,1%r/r), po wzroście o 15,8%r/r. Rynek pracy pozostaje napięty, a stopa bezrobocia najniższa od dekad. W połączeniu z wysoką inflacją generuje to żądania płacowe. Pomimo sygnałów słabnącej koniunktury płace rosną w dwucyfrowym tempie, jednak przestały nadążać za wzrostem cen. Początek 2023 może przynieść falę podwyżek z uwagi na wysoki wzrost płacy minimalnej. Popyt na pracę pozostaje solidny. Szacujemy, że przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw zwiększyło się we wrześniu o 2,4%r/r (konsensus: 2,4%r/r), wobec wzrostu o 2,4%r/r w sierpniu. Względnej stabilizacji zatrudnienia w przetwórstwie towarzyszy wzrost zatrudnienia w usługach (handel detaliczny, zakwaterowanie i gastronomia).
- Według naszych prognoz sprzedaż detaliczna w ujęciu realnym wzrosła we wrześniu o 4,2%r/r (konsensus: 4,5%r/r), po wzroście o 4,8%r/r w sierpniu. Wysokie ceny odciskają negatywne piętno na decyzjach zakupowych konsumentów, co w połączeniu z podwyższoną niepewnością ogranicza popyt na dobra trwałego użytku. Jednocześnie pozytywny wpływ napływu uchodźców z Ukrainy na popyt na dobra pierwszej potrzeby (żywność, odzież) nie jest już tak silny jak w 2kw22.
- Wzrost produkcji budowlano-montażowej we wrześniu szacujemy na 6,5%r/r (konsensus: 6,6%r/r). Pomimo załamania popytu na kredyty mieszkaniowe, obserwujemy nadal wzrost produkcji w zakresie wznoszenia budynków i budowli. Deweloperzy kończą wcześniej rozpoczęte projekty związane z budynkami mieszkalnymi, a firmy najprawdopodobniej finalizowały zwiększanie powierzchni magazynowych.
- Przy założeniu, że dane dotyczące produkcji przemysłowej, sprzedaży detalicznej i produkcji budowlano-montażowej nie zaskoczą negatywnie, to widzimy szanse, że wzrost PKB w 3kw22 mógł być nieco wyższy niż 3%r/r. Dużym źródłem niepewności prognoz jest dokonana przez GUS rewizja rocznych rachunków narodowych (nie znamy danych kwartalnych).
Inflacja coraz bardziej uporczywa. Wciąż jest przestrzeń do podwyżek stóp procentowych
- GUS potwierdził szacunek wrześniowej inflacji na poziomie 17,2%r/r. Ceny towarów wzrosły o 18,7%r/r, a usług o 12,5%r/r, wobec odpowiednio 17,5%r/r i 11,8%r/r w sierpniu. Podobnie jak w sierpniu, za znaczącym wzrostem cen nośników energii w ujęciu miesięcznym stał droższy węgiel. Ceny podniosła m.in. Polska Grupa Górnicza. Jednocześnie w obliczu braków nadal pod presją pozostawały ceny na składach. Szybka zmiana aury przełożyła się też na zwiększony popyt na odzież i obuwie, skutkując wzrostem cen (4,8%m/m). Imponujący wzrost odnotowano w edukacji (7,4%m/m), gdzie skala zmiany cen wyraźnie przekroczyła typowy wzorzec sezonowy. W wysokim tempie rosną nadal ceny żywności (1,7%m/m) oraz ceny w restauracjach i hotelach (1,7%m/m), co odzwierciedla rosnące koszty. Na bazie dzisiejszych danych szacujemy, że inflacja bazowa z wyłączeniem cen żywności i energii wzrosła we wrześniu w okolice 10,7%r/r, a w porównaniu do sierpnia aż o ok. 1,5%.
- Dzisiejsze dane potwierdziły, że wzrost cen szeroko rozlewa się po gospodarce, a wzrost inflacji bazowej wyraźnie przyspieszył. Jest to bolesne przypomnienie, że inflacja staje się uporczywa i w otoczeniu odkotwiczonych oczekiwań możemy być świadkami samonapędzającego się mechanizmu, który będzie trudny do zatrzymania bez kosztowych dla sfery realnej działań ze strony polityki pieniężnej.
- Obecne trendy gaszą nadzieję tych, którzy liczyli na spadek inflacji w drugiej połowie tego roku. Od dłuższego czasu staliśmy na stanowisku, że 2poł22 nie przyniesie spadku inflacji i ten scenariusz zdaje się realizować. W tym kontekście nadal istnieje przestrzeń do dalszych podwyżek stóp procentowych, chociaż RPP wydaje się być zdeterminowana, by wkrótce zakończyć cykl podwyżek stóp procentowych. Spodziewamy się, że wrześniowe dane ze sfery realnej potwierdzą relatywnie korzystną kondycję krajowej gospodarki, co pozwoli RPP podnieść w listopadzie stopy procentowe o 25pb. Dalsze kroki będą uzależnione od kształtu listopadowej projekcji inflacyjnej oraz napływających danych makroekonomicznych.
- Obawiamy się, że bez dodatnich realnych stóp procentowych inflacji nie uda się powstrzymać. Wprawdzie wydłużenie tarczy antyinflacyjnej do końca 2023 (nasz scenariusz bazowy) i działania nakierowane na ograniczenie wzrostu cen energii dla odbiorców końcowych (m.in. ceny maksymalne na prąd) mogą przyczynić się do spadku inflacji do jednocyfrowych poziomów pod koniec przyszłego roku, ale coraz większa staje się tzw. „inflacja odłożona”. Innymi słowy problem inflacji jest przesuwany w przyszłość. Przywrócenie wyjściowych stawek VAT i akcyzy oraz wycofanie się z działań hamujących rynkowe kształtowanie się cen energii może spowodować ponowny znaczący wzrost inflacji w 2024 i konieczność ponownego zacieśnienia polityki pieniężnej.
Zakupy węgla powodem wyraźnego pogorszenia w bilansie handlowym w sierpniu
- W sierpniu deficyt obrotów bieżących wzrósł do €3,867mln wobec deficytu na poziomie €1735mln w lipcu. To wynik zdecydowanie gorszy od konsensusu (€1493mln). Wyraźne pogłębienie deficytu w saldzie obrotów bieżących to przede wszystkim efekt znacznego pogorszenia w saldzie obrotów towarowych – jego deficyt wzrósł z €1452mln do €2927mln. To drugi największy miesięczny deficyt handlów w tym roku. Według komentarza NBP było to głownie efektem większego popytu na surowce energetyczne, przede wszystkim węgiel. Znacząco zmieniła się natomiast struktura geograficzna importu paliw – Rosja przestała być w tym obszarze głównym partnerem handlowym Polski. Wzrósł też m.in. import części samochodowych. Import łącznie zwiększył się o 28%r/r, po wzroście o 21% miesiąc wcześniej.
- Po stronie eksportu obserwowano znaczne zwiększenie sprzedaży w motoryzacji, zarówno części (zwłaszcza baterii i silników), jak i nowych aut osobowych oraz dostawczych. Kolejny miesiąc z rządu silnie rósł eksport na Ukrainę, w tym m.in. paliw. Eksport w sierpniu łącznie zwiększył się o 25%r/r, po wzroście o 19% miesiąc wcześniej. Silne dynamiki eksportu i importu to w dużej mierze efekt globalnej presji cenowej.
- Saldo dochodów pierwotnych zanotowało deficyt €3073mln, wobec €2311mln przed miesiącem. Zdecydowaną większość stanowiły dochody z inwestycji bezpośrednich w polskie podmioty (blisko 85%). Nie udało się go jednak skompensować saldem usług, które zamknęło się w sierpniu nadwyżką €2161mln, najniższą w tym roku. Przed miesiącem wyniosła ona €2332mln. Za jej spadek odpowiadał zarówno wyższy import usług niż przed miesiącem oraz niższy eksport.
- Słaby wynik bilansu obrotów bieżących w sierpniu potwierdza, że w kolejnych miesiącach jego deficyt w ujęciu 12-miesięcznym będzie narastał. W sierpniu rozszerzył się do 3,9% PKB z 3,6% PKB po lipcu. Do końca roku powinien osiągnąć około 5% PKB. Jest to jeden z kluczowych powodów obserwowanej słabości złotego. Szczególnie, że Polska nie uzyskała dostępu do środków z KPO, których wymiana na rynku na złote stanowiłaby przeciwwagę dla pogarszającej się równowagi handlowej.
Członek RPP L. Kotecki postuluje szybkie podwyżki stóp. I. Dąbrowski za zakończeniem cyklu
- Stopy procentowe powinny być podwyższone jak najszybciej, aby pozostały na wysokim poziomie przez jak najkrótszy czas – powiedział L. Kotecki z RPP. W jego ocenie spadek inflacji nie będzie szybki, a w optymistycznym scenariuszu inflacja obniży się do 10% w grudniu 2023. Kotecki uważa, że kombinacja spowolnienia gospodarczego, któremu towarzyszy wysoka inflacja, luzowanie fiskalne i brak dalszych dużych podwyżek stóp procentowych oznacza osłabienie złotego.
- Inny członek RPP I. Dąbrowski uważa, że dotychczasowe podwyżki stóp procentowych były wystarczające, a dalsze ich podnoszenie wywołałoby tylko pogorszenie koniunktury, a nie zmieniłyby znacząco perspektyw inflacji. Dąbrowski uważa, że można sprowadzać inflację szybciej, ale większym kosztem, albo wolniej, ale mniejszym kosztem, a on opowiada się za wolniejszym działaniem.
- W naszej ocenie dotychczasowe doświadczania sugerują, że inflację najłatwiej opanować na wczesnym etapie wzrostu presji cenowej, a w sytuacji, kiedy procesy cenowe nabierają wysokiej dynamiki, dochodzi do odkotwiczenia oczekiwań inflacyjnych oraz uruchomienia mechanizmów indeksacyjnych, walka z inflacją staje się trudniejsza, bardziej długotrwała i kosztowna dla gospodarki.
Konflikt w RPP powinien zostać rozwiązany przez zmianę regulaminu Rady
- W ocenie szefa Gabinetu Prezydenta RP P. Szrota konflikt w RPP ma charakter wewnętrzny i powinien zostać rozwiązany przez przyjęcie nowego regulaminu Rady. Zdaniem Szrota kierowanie spraw do prokuratury i sądów nie służy niczemu dobremu.
- Z najnowszych wyników badań CBOS wynika, że oceny działalności NBP są gorsze niż pół roku temu i jednocześnie najgorsze w historii. Źle działalność NBP oceniało 52% ankietowanych (+19 pkt. proc. względem badania z marca), a pozytywnie 28% respondentów (-12 pkt. proc.). Badanie przeprowadzono w dniach 5-15 września.
Projekt ustawy o maksymalnych cenach energii trafił do Sejmu
- Do Sejmu trafił projekt ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie cen energii elektrycznej oraz wsparcia dla gospodarstw domowych, MŚP, podmiotów wrażliwych i samorządów w 2023. Projekt z jednej strony przewiduje rekompensaty dla firm energetycznych z Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, a z drugiej odpisy na ten fundusz uzyskanych przez nie nadwymiarowych przychodów. Według projektu całkowite koszty ustawy związane z wypłatą rekompensat dla odbiorców wyniosą PLN19,8mld.
