- Sprzedaż detaliczna towarów wzrosła we wrześniu o 4,1%r/r (ING: 4,8%r/r; konsensus: 4,5%r/r), po wzroście o 4,2%r/r w sierpniu. Po wyeliminowaniu czynników sezonowych sprzedaż była o 0,9% wyższa niż w sierpniu. Wysoka inflacja wyraźnie ciąży na skłonności do konsumpcji. Dobitnym przykładem jest głęboki spadek sprzedaży paliw (-20,4%r/r). Cały czas spada sprzedaż dóbr trwałego użytku (samochody: -2,9%r/r; meble, RTV, AGD: -4,3%r/r). Utrzymuje się natomiast wzrost sprzedaży dóbr pierwszej potrzeby. Do wysokiej sprzedaży odzieży i obuwia (+25,2%r/r) przyczyniło się powakacyjne pogorszenie warunków pogodowych (ochłodzenie). Oceniając wrześniowe wyniki detalu musimy pamiętać, że były one wspierane przez wypłaty 14tej emerytury, które miały miejsce w sierpniu i wrześniu. Sprzyjało to wzrostom sprzedaży m/m (po odsezonowaniu), jednak w tym kontekście wypadają one raczej słabo na tle poprzednich dwóch lat.
- Dane o sprzedaży detalicznej sugerują, że wysoka inflacja podkopuje siłę nabywczą konsumentów na tyle, że ostrożniej podejmują oni decyzje zakupowe. Dotyczy to zwłaszcza dóbr trwałego użytku, gdzie ciąży dodatkowo wysoka niepewność i niekorzystne nastroje konsumentów. Część gospodarstw domowych boryka się z zabezpieczeniem opału na zimę i wysokimi jego cenami. Obok wolniejszego wzrostu popytu na towary, na co wskazują dane o sprzedaży detalicznej, obserwujemy również wygasanie popandemicznego odbicia w usługach, gdzie gospodarstwa domowe realizowały wcześniej wydatki stłumione przez restrykcje (turystyka, restauracje). W efekcie obserwujemy schłodzenie popytu konsumpcyjnego, którego skala może być w nadchodzących kwartałach nieznacznie ograniczana przez ekspansję fiskalną.
- Szacujemy, że w 3kw22 wzrost PKB przekroczył 3%r/r, przy wyraźnie niższym wkładzie ze strony konsumpcji niż obserwowany w 1poł22. To oznacza hamowanie dynamiki PKB, która w 2kw22 wyniosła 5,5%r/r (wg niezrewidowanych danych), ale wciąż udaje się uniknąć technicznej recesji (drugiego z rzędu spadku PKB kw/kw).
Budowa budynków wyraźnie hamuje, budownictwo infrastrukturalne ciągle słabe
- We wrześniu produkcja budowlano-montażowa zwiększyła się zaledwie o 0,3%r/r, wobec konsensusu na poziomie 6,6% i wzrostu o 6,1% w sierpniu. Duży spadek tempa wzrostu to głównie efekt znacznego osłabienia budowy budynków (do 8,7%r/r z 25,7% przed miesiącem), choć pozostała to zdecydowanie najmocniejsza kategoria. Nowe inwestycje mieszkaniowe pozostają w silnym trendzie spadkowym, gdyż deweloperzy obawiają dalszego spadku popytu i załamania cen nieruchomości, podczas gdy koszty wykonawstwa mogą rosnąć. Liczba mieszkań w budowie pozostaje blisko rekordowych poziomów, ale po bardzo mocnej 1poł22, już w sierpniu znalazła się poniżej zeszłorocznej.
- Ponownie słabo radziły sobie branże powiązane z inwestycjami infrastrukturalnymi: Budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej (-2,3%r/r, poprzednio (-1,6%r/r) oraz roboty budowlane specjalistyczne (-4,9%r/r, poprzednio -1,3%r/r). To prawdopodobnie wypadkowa efektów obserwowanych już w poprzednich miesiącach – m.in. silnego wzrostu kosztów produkcji, który utrudnia rozpisywanie nowych przetargów (lub zmusza firmy do schodzenia z placów robót), czy braku środków z Funduszu Odbudowy.
- Produkcja budowlano-montażowa może okazać się jednym z najsłabszych elementów krajowej gospodarki na przełomie roku, a jej roczne tempo zmian zejść na ujemne poziomy. Znacząco słabnie główny motor napędowy, czyli budowa mieszkań, a brak perspektyw na szybkie i mocne obniżki stóp NBP nie zapowiada odbudowy popytu w najbliższych kwartałach. Bez środków z KPO trudno także zakładać rychłą poprawę inwestycji infrastrukturalnych.
Wysoki deficyt fiskalny w 2022 pomimo nadwyżki kasowej po wrześniu
- Po wrześniu nadwyżka budżetu państwa w ujęciu kasowym wyniosła PLN27,5mld – poinformował główny ekonomista Ministerstwa Finansów Ł. Czernicki. Jednocześnie zapowiedział, że kolejne miesiące przyniosą wyraźne pogorszenie wyników budżetowych. Będzie to m.in. związane z ustawą ograniczającą wzrost cen energii elektrycznej, która przewiduje rekompensaty dla dostawców energii. Łącznie budżet państwa ma na ten cel przekazać ok. PLN10mld na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Wcześniej fundusz został zasilony środkami budżetowymi z wpłaty z zysku NBP za 2021. Po 2kw22 deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w ujęciu 12-miesięcznym wyniósł 1,5% PKB.
- Deficyt sektora general government w 2022 wyniesie PLN141,4mld (~4,7% PKB) wobec PLN48,2mld (1,8% PKB) – wynika z jesiennej notyfikacji fiskalnej. Budżet centralny ma odnotować niedobór w wysokości PLN135,1mld, podsektor lokalny nadwyżkę PLN6,5mld, a podsektor funduszy społecznych deficyt w wysokości PLN12,8mld.
- Zapowiadany przez rząd deficyt jest zbliżony do naszych niezmiennych od wielu miesięcy szacunków na poziomie PLN135mld (4,5% PKB). W 2023 zapowiada się dalszy wzrost nierównowagi finansów publicznych do ok. 7% PKB. W kontekście niepewności co do skali dekoniunktury i transferów z funduszy europejskich w 2023, przyczynia się to do presji na wzrost rentowności POLGBs, co dodatkowo zwiększy koszty obsługi długu w kolejnych latach.
- Premier M. Morawiecki zapowiedział, że rząd będzie prowadził odpowiedzialną politykę fiskalną oraz makroekonomiczną i zrobi wszystko, aby ograniczyć deficyt na rachunku obrotów bieżących. Zapowiedziom premiera o odpowiedzialnej polityce fiskalnej towarzyszą decyzje o znaczącym zwiększeniu wydatków, w tym wprowadzenie na stałe 14tej emerytury, kosztowne fiskalnie zamrożenie cen energii elektrycznej, etc.
BGK odwołuje pierwszy przetarg obligacji na rzecz Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych
- Planowany na dziś przetarg obligacji na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz emisja na rzecz Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) zostały odwołane. Wcześniej planowano emisję 6- i 10-letnich obligacji stałokuponowych na rzecz FWSZ z kuponem na poziomie 8,25%.
- Ostatnie dni przyniosły gwałtowny wzrost rentowności polskich obligacji, co wyraźnie pogorszyło warunki finansowania. Wymagające warunki rynkowe wywierają presję na wzrost kosztów emisji i w konsekwencji koszty obsługi zadłużenia zagranicznego w przyszłości.
PFR: Przecena POLGBs to wynik skokowego spadku płynności
- Wzrost rentowności polskich obligacji nie wynika ze wzrostu premii za ryzyko, ale ze skokowego spadku krajowej i globalnej płynności – uważa prezes Polskiego Funduszu Rozwoju P. Borys. Zwraca on uwagę, że polski deficyt finansów publicznych należy do jednego z najniższych w UE, a dług publiczny obniżył się do 51,6% PKB. Jednocześnie rentowności krajowych obligacji wzrosły w październiku o ok. 2 pkt. proc. Towarzyszył temu jednak stabilny kurs PLN i wyceny CDS.
- W naszej ocenie należy pamiętać, że wyceny krajowych obligacji są nie tylko wynikiem obecnego stanu finansów publicznych, ale także oczekiwań inwestorów co do przyszłości. W kontekście zapowiedzi szeroko zakrojonych działań fiskalnych (prawdopodobne wydłużenie tarczy antyinflacyjnej, koszty związane z interwencjami na rynku energii) rynek obawia się znaczącego wzrostu deficytu oraz skali emisji długu skarbowego i agencyjnego (gwarantowane przez skarb państwa emisje BGK). Z kolei do stabilności notowań PLN przyczyniała się w ostatnich tygodniach podaż walut ze strony BGK.
Październik pod znakiem pogorszenia koniunktury w większości sektorów
- W październiku wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w większości obszarów gospodarki kształtuje się na poziomie niższym niż odnotowany we wrześniu – wynika z danych GUS.
Pogorszenie perspektyw budownictwa mieszkaniowego
- Liczba rozpoczętych budów spadła we wrześniu o 27,8%r/r, a liczba pozwoleń na budowę obniżyła się o 19,4%r/r – poinformował GUS. Jednocześnie liczba mieszkań oddanych do użytkowania była o 1,6% wyższa niż we wrześniu 2021.
- Wzrost stóp procentowych oraz bufora przyjmowanego przy obliczaniu zdolności kredytowej przełożyły się na załamanie sprzedaży kredytów mieszkaniowych i perspektywy popytu na mieszkania. W efekcie znacząco obniża się aktywność sektora budowlanego w segmencie mieszkaniowym. Tymczasem fala migracji z Ukrainy po 24 lutego generuje zapotrzebowanie na najem mieszkań. W efekcie ceny nieruchomości nadal kontynuują wzrosty.
