Kwestia sposobów ograniczania cen gazu i elektryczności w UE była po raz kolejny dyskutowana przez przywódców państw europejskich (w trakcie szczytu w dniach 20–21 października) oraz ministrów energii (na radzie energetycznej 25 października). Podczas pierwszego z tych wydarzeń udało się uzgodnić kilka wspólnych działań zgodnych z wcześniejszymi propozycjami przedstawionymi przez KE, w tym:
- wspólne zakupy gazu: obowiązkowe – w wielkości odpowiadającej 15% objętości potrzebnej do zapełnienia magazynów (czyli ok. 13,5 mld m3 na sezon 2023/2024), a w pozostałym zakresie – dobrowolne i zgodne z krajowymi potrzebami. Wspólne zakupy będą dostępne także dla członków Wspólnoty Energetycznej – państw bałkańskich oraz Ukrainy, Mołdawii i Gruzji – i mają być powiązane z intensyfikacją negocjacji z wiarygodnymi partnerami UE na temat dostaw;
- stworzenie do początku 2023 r. nowego, alternatywnego wobec TTF benchmarku lepiej odzwierciedlającego nową sytuację rynkową w UE, w tym rosnącą rolę LNG;
- zwiększenie przejrzystości rynku i zmniejszenie ryzyka ograniczenia jego płynności;
- wdrożenie domyślnych zasad solidarności w przypadku zakłóceń w dostawach gazu na poziomie krajów, regionów i/lub całej UE.
Jednocześnie przywódcy państw UE zgodzili się udzielić mandatu KE, by ta zaproponowała dwojakiego rodzaju instrumenty ograniczające ceny gazu:
- tymczasowy, dynamiczny korytarz cenowy dotyczący transakcji gazowych zawieranych na TTF;
- tymczasowe ramy mające ograniczyć ceny surowca wykorzystywanego do generacji energii elektrycznej, czyli upowszechnienie tzw. modelu iberyjskiego. Wdrażanie ich ma następować w sposób po pierwsze niezmieniający – tzw. merit order (tj. z utrzymaniem zasady, według której do systemu elektroenergetycznego trafia najpierw energia produkowana po niższych kosztach), a po drugie niezwiększający zapotrzebowania na gaz oraz przeciwdziałający niekorzystnym skutkom dla przepływów energii poza granice UE.
Osiągnięcie porozumienia w tej sprawie było możliwe dzięki ustępstwom państw przeciwnych limitom cenowym, tj. Niemiec i Holandii, a szczegóły mandatu dla KE miały zostać doprecyzowane w czasie spotkania unijnych ministrów energii, które odbyło się 25 października. Przed radą energetyczną Komisja przesłała krajom członkowskim non-paper, w którym przedstawiła możliwe obszary działań i ich skutki, w tym ostrzegła przed wzrostem konsumpcji gazu...
