To nie koniec spadku sprzedaży mebli, RTV i AGD [ekonomiści sprawdzają, jak kształtuje się popyt gospodarstw domowych]

W poniższej analizie kontynuujemy temat kształtowania się popytu gospodarstw domowych na dobra trwałe (por. MAKROmapa 29.08.2022). Popyt ten przybliżyliśmy realną sprzedażą detaliczną w kategorii „meble, RTV, AGD”).

W 2020 r. obserwowaliśmy tendencję do silnego wzrostu stopy oszczędności. Akumulacja oszczędności w tym okresie została w dużej mierze „wymuszona” – brakiem dostępności usług z uwagi na obostrzenia, zamknięciem galerii, czy też ograniczeniem skłonności do konsumpcji niektórych usług i towarów z uwagi na obawy przed zarażeniem się. Te „wymuszone” oszczędności w połączeniu z relatywnie dobrą koniunkturą w Polsce podbijały popyt gospodarstw domowych na dobra trwałego użytku w ostatnich kwartałach. Niemniej jednak od maja br. sprzedaż detaliczna w tej kategorii zmniejsza się w ujęciu rok do roku. Spadek popytu materializuje się w warunkach pogorszenia koniunktury konsumenckiej (por. wykres). Słabe nastroje gospodarstw domowych są efektem m.in. utrzymującego się silnego wzrostu inflacji i spadku realnych wynagrodzeń, pogarszających się perspektyw wzrostu gospodarczego, a także niepewności związanej z dalszym przebiegiem wojny na Ukrainie. Przedmiotem poniższej analizy jest ocena perspektyw popytu gospodarstw domowych na dobra trwałego użytku.

W celu przygotowania prognozy popytu gospodarstw na dobra trwałe w kolejnych kwartałach posłużyliśmy się modelem ekonometrycznym, w którym kwartalna, nieodsezonowana dynamika realnej sprzedaży detalicznej w kategorii „meble, RTV, AGD” uzależniona jest następujących zmiennych:

• Zero-jedynkowych zmiennych sezonowych. Sprzedaż detaliczna wspomnianych wyżej dóbr podlega silnym wahaniom sezonowym. Model uwzględniający wyłącznie wzorzec sezonowy tłumaczy ponad 90% jej zmienności.
• Opóźnionych o jeden kwartał zmian stopy referencyjnej NBP. Zakupy mebli, sprzętu RTV i AGD finansowane są często z użyciem kredytu (gotówkowego, ratalnego, kart kredytowych). Wzrost oprocentowania kredytów zmniejsza skłonność do gospodarstw do ich zaciągania i oddziałuje w kierunku spadku popytu na dobra trwałe. Ponadto, wzrost kosztów obsługi istniejącego zadłużenia poprzez zmniejszenie wolnych środków finansowych ogranicza skłonność konsumentów do dokonywania zakupów.
• Opóźnionych o jeden kwartał przyrostów kwartalnej liczby zgonów na COVID-19. Wskaźnik ten ma na celu odzwierciedlenie tzw. odłożonego popytu na dobra trwałego użytku. Zgodnie z konstrukcją tej zmiennej, im większa była intensywność pandemii w poprzednim kwartale tym wyższa będzie sprzedaż detaliczna w bieżącym kwartale. Obostrzenia wprowadzone w Polsce w ostatnich dwóch latach miały przerywany charakter, tj. przyjmowały postać naprzemiennego zamrażania i odmrażania gospodarki. Za każdym razem obserwowaliśmy zwiększoną aktywność zakupową niezwłocznie po ich zakończeniu. Takie tendencje sygnalizują ograniczoną skłonność gospodarstw domowych do odkładania konsumpcji na wiele miesięcy w przyszłość.

Uważamy, że pandemia COVID będzie stopniowo wygasała. Przyjęliśmy, że liczba zgonów na COVID-19 będzie w 2022 r. niższa o 25% niż w 2021 r., a w 2023 r. spadnie o kolejne 25% r/r. Takiemu założeniu będzie odpowiada coraz mniejsza rola odłożonego popytu (finansowanego „wymuszonymi” oszczędnościami) w kształtowaniu sprzedaży detalicznej w kategorii „meble, RTV, AGD”. Ścieżka stóp procentowych została przyjęta zgodnie z naszą prognozą średnioterminową. Oczekujemy, że RPP podniesie stopy procentowe jeszcze o 50pb przed końcem br. Uważamy, że cykl luzowania polityki pieniężnej rozpocznie się w IV kw. 2023 r. (por. wykres).

✕

Oczekiwane przez nas dalsze zacieśnienie polityki pieniężnej przez RPP będzie oddziaływało w kierunku pogłębienia spadku sprzedaży detalicznej w ujęciu r/r obserwowanego w III kw. br. Uważamy, że do I kw. dynamika sprzedaży ukształtuje się w trendzie spadkowym i będzie osiągać wartości w okolicach -4,5 – -4,0% r/r. Następnie efekty niskiej bazy z br. będą stanowiły wsparcie dla tempa wzrostu popytu na dobra trwałe w 2023 r. Tym samym oczekujemy, że realna dynamika sprzedaży detalicznej w kategorii „będzie stopniowo rosnąć, aż osiągnie poziom 4,7% r/r w IV kw. 2023 r. Wsparciem dla sprzedaży będzie również spadek stóp procentowych. Czynnikami nieuwzględnionymi w naszym modelu, które będą wspierały popyt na dobra trwałe w II poł 2023 r., będą poprawa perspektyw gospodarczych oraz spadek inflacji. W rezultacie prognozujemy, że realna sprzedaż detaliczna w kategorii „meble, RTV, AGD” spadnie w br. o 1,2% r/r, a w 2023 r. nie zmieni się względem 2022 r.

✕