4 kwietnia w Brukseli odbyło się dziesiąte spotkanie Rady Energetycznej UE–USA. Stronę unijną reprezentowali wysoki przedstawiciel UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josep Borrell, komisarz ds. energii Kadri Simson oraz szwedzki minister spraw zagranicznych Tobias Billström (prezydencja w Radzie UE), a amerykańską – sekretarz stanu Antony Blinken i zastępca sekretarza energii USA David M. Turk. Odnotowano niespotykaną do tej pory, a związaną z wojną Rosji przeciw Ukrainie intensyfikację współpracy, koordynacji i wymiany handlowej pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską w ciągu ostatniego roku. Istotną rolę w tej dwustronnej kooperacji odgrywała wspólna Grupa Robocza ds. Bezpieczeństwa Energetycznego, powołana w marcu ub.r. przez prezydenta Joego Bidena i przewodniczącą KE Ursulę von der Leyen w celu wspierania posunięć na rzecz zmniejszania unijnej zależności od rosyjskiego gazu (szerzej zob. Strategiczny sojusz gazowy UE i USA).
Kluczowym tematem wspólnego oświadczenia Rady była współpraca w działaniach dotyczących:
- ograniczania skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę,
- zwiększania bezpieczeństwa energetycznego na Ukrainie i w Mołdawii, ale też w Europie i na świecie,
- przyspieszania transformacji energetycznej, rozwoju technologii i innowacyjności.
W oświadczeniu UE i USA ponownie potępiły wojnę przeciw Ukrainie, która wywołała m.in. światowy kryzys energetyczny, oraz ataki na ukraińską infrastrukturę krytyczną, w tym energetyczną. Szczególnie skrytykowano agresję na Zaporoską Elektrownię Jądrową. Uznając wzrost ryzyka dla bezpieczeństwa fizycznego i cybernetycznego infrastruktury energetycznej, Bruksela i Waszyngton planują dalszą współpracę w tym obszarze, m.in. dotyczącą synchronizacji sieci elektroenergetycznych państw bałtyckich z sieciami Europy kontynentalnej (i systemem ENTSO-E). Rada potwierdziła też poparcie dla odbudowy i modernizacji Ukrainy i Mołdawii, w tym ich sektorów energetycznych, oraz integracji tych państw z UE, m.in. poprzez przyspieszenie rozbudowy infrastruktury energetycznej i połączeń transgranicznych. Zarówno Unia, jak i USA mają w dalszym ciągu zapewniać Ukrainie niezbędną awaryjną pomoc w dziedzinie energetyki. Rada chce też intensyfikować działania na rzecz zmniejszenia zależności poszczególnych państw europejskich od rosyjskiego paliwa jądrowego i usług serwisowych, m.in. poprzez wspieranie dywersyfikacji dostaw.
UE i Stany Zjednoczone będą wciąż współpracować, by zapewnić stabilność światowych rynków energii i kontynuację transformacji energetycznej. Potwierdzają przy tym swoje mocne zobowiązanie do bezpośredniego reagowania na posunięcia zmierzające do dalszej destabilizacji tych rynków i obchodzenia sankcji. Podnoszeniu bezpieczeństwa energetycznego ma służyć w coraz większym stopniu przyspieszenie dekarbonizacji i kroków na rzecz osiągania celów klimatycznych. Bruksela i Waszyngton chcą koordynować transatlantyckie działania w tym obszarze w krajach sąsiadujących, m.in. na Bałkanach Zachodnich, gdzie mają dążyć do przyspieszenia transformacji energetycznej oraz uniezależniania się państw regionu od dostaw gazu z Rosji. Rada podkreśla też znaczenie partnerstwa w dziedzinie bezpieczeństwa dostaw do UE (zarówno odnawialnych źródeł energii, jak i gazu) oraz infrastruktury energetycznej z państwami z regionów Kaukazu Południowego, Morza Czarnego, wschodniej części Morza Śródziemnego i Afryki Północnej.
Jednocześnie podkreślono rolę współdziałania przy formułowaniu polityki energetyczno-klimatycznej, ułatwiania handlu oraz upowszechniania w Unii i USA oszczędności energii i technologii związanych z energią odnawialną. W tym kontekście istotne mają być kooperacja przy zwiększaniu inwestycji wspierających transformację i osiąganie neutralności klimatycznej oraz unikanie konkurencji transatlantyckiej o sumie zerowej. Duże znaczenie ma mieć przy tym dywersyfikowanie i zapewnienie stabilności łańcuchów dostaw krytycznych surowców i minerałów. Zaznaczono także rolę, jaką w dekarbonizacji systemów energetycznych może odegrać energia jądrowa, i zapowiedziano zorganizowanie transatlantyckiego Forum Wysokiego Szczebla ds. Małych Reaktorów Modułowych (SMR). Kontynuowane mają być również działania na rzecz redukcji światowych emisji metanu...
