Ruch graniczny W III kwartale 2021 r. liczba przekroczeń granicy Polski wyniosła 62,3 mln. W ogólnej liczbie przekroczeń granicy cudzoziemcy (nierezydenci) stanowili 54,5%, a mieszkańcy Polski (rezydenci) – 45,5%. Ruch graniczny (z Polski i do Polski) był większy o 6,1 mln w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. W stosunku do poprzedniego kwartału liczba przekroczeń wzrosła o 41,4% (cudzoziemców o 33,1%, a Polaków o 52,9%).
W omawianym kwartale 79,8% ogółu przekroczeń dotyczyło granicy lądowej Polski z krajami Unii Europejskiej (UE); 13,8% granicy na lotniskach; 5,3% zewnętrznej granicy lądowej UE i 1,0% morskiej.
W strukturze przekroczeń granicy Polski przeważali cudzoziemcy
W strukturze ruchu granicznego na granicy lądowej największy udział miały przekroczenia odcinka granicy z Niemcami (55,0%), następnie z Czechami (23,4%), Słowacją (12,0%), Ukrainą (4,9%), Litwą (3,4%), Białorusią (1,2%) i Rosją (0,1%).
Wśród cudzoziemców przekraczających poszczególne odcinki lądowej granicy Polski dominowali obywatele kraju sąsiadującego, na przykład: na granicy z Ukrainą – obywatele Ukrainy (92,6%), na granicy z Białorusią – obywatele Białorusi (81,1%), a na granicy z Rosją – obywatele Rosji (59,1%).
Wydatki cudzoziemców w Polsce i Polaków za granicą
Wartość towarów i usług zakupionych w Polsce przez cudzoziemców w III kwartale 2021 r. ukształtowała się na poziomie 8,5 mld zł, natomiast wydatki poniesione za granicą przez mieszkańców Polski w tym okresie wyniosły 5,9 mld zł. Było to odpowiednio o 22,4% i o 26,8% więcej niż przed rokiem. W stosunku do poprzedniego kwartału wydatki, zarówno cudzoziemców, jak i Polaków były również większe, odpowiednio o 61,3% i o 95,5%.
W strukturze wydatków poniesionych w Polsce przez cudzoziemców przekraczających lądową granicę w III kwartale 2021 r. największy udział miały wydatki przekraczających granicę z Niemcami (60,4%), następnie z Czechami (12,8%), Ukrainą (12,1%), Słowacją (7,6%), Litwą (4,5%), Białorusią (2,3%) i Rosją (0,2%).
W przypadku mieszkańców Polski, przekraczających lądową granicę kraju, największe wydatki za granicą ponieśli przekraczający granicę z Niemcami (61,0%), następnie z Czechami (23,4%), Słowacją (12,5%), Litwą (2,2%), Ukrainą (0,7%), Białorusią (0,2%). Udział wydatków Polaków powracających do Polski przez przejścia graniczne z Rosją nie przekroczył 0,1%.
Cudzoziemcy przekraczający zewnętrzną lądową granicę UE na terenie Polski na zakup towarów nieżywnościowych przeznaczyli 77,8% swoich wydatków, na żywność i napoje bezalkoholowe – 14,9%, a na pozostałe wydatki (usługi) – 7,2%.
Mieszkańcy Polski, przekraczający zewnętrzną lądową granicę UE na terenie Polski, większość (49,9%) wydatkowanych za granicą środków przeznaczyli na zakup towarów nieżywnościowych, na pozostałe wydatki (usługi) przeznaczyli 19,2%, a na żywność i napoje bezalkoholowe – 11,3%.
Cudzoziemcy przekraczający wewnętrzną granicę UE w III kwartale 2021 r. największy odsetek wydatków poniesionych w Polsce przeznaczyli na towary nieżywnościowe – 49,7%. Znaczny udział w strukturze wydatków nierezydentów miały pozostałe wydatki (usługi) – 21,3% oraz żywność i napoje bezalkoholowe – 13,2%. Z kolei w strukturze wydatków poniesionych za granicą przez mieszkańców Polski dominowały pozostałe wydatki (usługi) – 52,7% i towary nieżywnościowe – 31,4%, a na żywność i napoje bezalkoholowe Polacy przeznaczyli 12,3% swoich wydatków.
Zróżnicowanie wydatków, w tym także pod względem struktury asortymentowej, występowało wśród przekraczających poszczególne odcinki granic cudzoziemców, jak i Polaków. Związane jest to m.in. ze sposobem podróżowania, celem podróży, długością pobytu, czy też opłacalnością dokonywania zakupów za granicą.
W III kwartale 2021 r. odnotowano 8,3 tys. przekroczeń przez cudzoziemców granicy Polski z Ukrainą w ramach małego ruchu granicznego (MRG), wobec 20 przekroczeń w analogicznym okresie poprzedniego roku. Wartość wydatków poniesionych przez cudzoziemców przekraczających granicę w ramach MRG wyniosła 3,1 mln zł.
Delimitacja obszaru oddziaływania granicy lądowej Wyniki badań pokazują, że przekraczający w III kwartale 2021 r. lądową granicę Polski, zarówno cudzoziemcy jak i Polacy, byli najczęściej mieszkańcami miejscowości zlokalizowanych w odległości do 50 km od granicy – 64,0% cudzoziemców i 69,2% Polaków, przy czym 44,7% cudzoziemców i 56,7% Polaków mieszkało w pasie do 30 km od granicy.
W przypadku zewnętrznej granicy UE na terenie Polski 45,5% cudzoziemców oraz 65,7% Polaków przekraczających lądową granicę Polski mieszkało w pasie do 50 km od granicy, a w przypadku wewnętrznej granicy UE odpowiednio 66,1% i 69,2%.
Najwięcej cudzoziemców dokonywało zakupów w pasie do 50 km od granicy, w przypadku zewnętrznej granicy UE na terenie Polski – 56,6% przekraczających, natomiast w przypadku granicy wewnętrznej UE – 79,5%. Z kolei odsetek Polaków dokonujących zakupów w pasie do 50 km od granicy zewnętrznej wyniósł 77,0% przekraczających, natomiast w przypadku granicy wewnętrznej 68,7%.
Uwagi metodyczne
1. Prezentowaną informację opracowano na podstawie wyników badań „Podróże nierezydentów do Polski. Ruch pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej” oraz „Uczestnictwo mieszkańców Polski (rezydentów) w podróżach” ujętych w programie badań statystycznych statystyki publicznej. Metodologia badań została opracowana przez Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Rzeszowie we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim oraz Ministerstwem Sportu i Turystyki. Badania prowadzone od 2014 r. są wynikiem integracji czterech badań, w tym „Badania obrotu towarów i usług w ruchu granicznym na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski”.
2. Badanie podróży cudzoziemców (nierezydentów) do Polski oraz ruchu pojazdów i osób na granicy Polski z krajami Unii Europejskiej również w III kwartale 2021 r., z uwagi na stan pandemii, nie było realizowane w terenie przez ankieterów statystycznych. Wyniki badania opracowano z wykorzystaniem innych źródeł danych m.in. administracyjnych i poza administracyjnych. Badanie podróży cudzoziemców (nierezydentów) obejmuje wyjeżdżających z Polski przez wewnętrzną i zewnętrzną granicę UE na terenie Polski. Badaniu nie podlegają osoby przebywające w Polsce powyżej 1 roku, z wyjątkiem osób podróżujących w celach edukacyjnych i zdrowotnych. Dane dotyczące wydatków poniesionych przez cudzoziemców (nierezydentów) w Polsce uwzględniają także towary zakupione w Polsce w celu odsprzedaży w kraju nierezydenta. Badaniem ruchu granicznego (w obu kierunkach – z Polski i do Polski) objęte są osoby i pojazdy przekraczające granicę Polski z krajami Unii Europejskiej na wybranych drogowych przejściach granicznych.
3. Badanie uczestnictwa Polaków (rezydentów) w podróżach prowadzone jest w gospodarstwach domowych, w cyklu kwartalnym (w miesiącu następnym po kwartale). Z uwagi na stan pandemii badanie w gospodarstwach domowych od II kwartału 2020 r., prowadzone jest przy wykorzystaniu metody telefonicznej. Badaniu nie podlegają osoby przebywające za granicą powyżej 1 roku, z wyjątkiem osób podróżujących w celach edukacyjnych i zdrowotnych. Prezentowane dane dotyczące wydatków rezydentów poniesionych za granicą obejmują wydatki finansowane tylko ze środków własnych (nie są wliczane wydatki finansowane przez zakład pracy oraz inne osoby i instytucje), uwzględniają także towary zakupione za granicą w celu odsprzedaży w Polsce.
4. Dane o ruchu granicznym na zewnętrznej granicy UE na terenie Polski pochodzą z Komendy Głównej Straży Granicznej i dotyczą liczby przekroczeń granicy – osoba przekraczająca granicę kilkakrotnie liczona jest tyle razy, ile razy granicę tę przekracza. Obejmują wszystkie przejścia graniczne (drogowe, kolejowe i rzeczne).
5. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego weszła w życie 1 lipca 2009 r.
6. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Federacją Rosyjską o zasadach małego ruchu granicznego weszła w życie 27 lipca 2012 r. Od 4 lipca 2016 r. pozostaje ona zawieszona.
7. W związku z rozprzestrzenianiem się choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2 i ogłoszeniem w Polsce stanu epidemii, na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 435 z późn. zm.), od 15 marca 2020 r. został czasowo zawieszony lub ograniczony ruch graniczny na określonych przejściach granicznych.
8. W niektórych przypadkach sumy składników mogą się różnić od podanych wielkości „ogółem” ze względu na zaokrąglenia danych. Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w opracowaniu. Liczby te są poprawne pod względem merytorycznym.
9. Prezentowane dane mają charakter wstępny.
