Początek nowego tygodnia przyniósł korektę na polskim rynku papierów skarbowych. Wyprzedaży doświadczył przede wszystkim dłuższy koniec krzywej, co w pewnym stopniu odzwierciedlone było przez zachowanie rynków bazowych. Na świecie brak było istotniejszych odczytów ekonomicznych, stąd tym bardziej uwaga krajowych uczestników rynku mogła skupić się na kwartalnej ankiecie kredytowej NBP. Jej analiza to temat przewodni dzisiejszego tekstu.
Ankieta kredytowa NBP: szukamy optymizmu
Szukamy tak dla odmiany, bo pesymizm jest widoczny wszędzie. Napędza go głównie poniższy wykres z BIK dot. hipotek, ale spowolnienie (i spadki nowo zaciąganych kredytów) widoczne jest na całym rynku.
Skupimy się na popycie na kredyt
Po stronie firm zachowanie popytu krótkoterminowego jest dość stabilne (lekkie plusy na całym rynku), natomiast w przypadku kredytów długoterminowych uklepuje się dno, co widać przede wszystkim w zakresie przewidywań. Nadal zdecydowanie dominują instytucje (przeważone aktywami) raportujące oczekiwania spadków popytu, jednak ich liczba nieco się zmniejsza. Analiza przyczyn słabości ujawnia, że dominuje bardzo niskie zapotrzebowanie na kredyt inwestycyjny, powoli obniża się też boom na finansowanie zapasów i kapitału obrotowego. Swoją cegiełkę do popytu dołożyło też zaostrzenie kryteriów finansowania (słabo widoczne w poprzednich kwartałach). Ten ostatni element będzie jednak pochodną oczekiwanych zmian sytuacji gospodarczej. Znajdujemy się obecnie w apogeum niepewności. Wraz z zahamowaniem podwyżek stóp procentowych, powolnym obniżaniem się inflacji oraz poprawą prognoz dot. PKB (naszym zdaniem od tego momentu będą dominowały rewizje w górę), polityka kredytowa banków przestanie się zaostrzać.
Pewną obawą napawają wyjątkowo minorowe nastroje dot. finansowania inwestycji. Zwróćmy jednak uwagę, że firmy raportują wciąż niskie znaczenie kredytów w przypadku tego rodzaju działalności, co zresztą widać po latach opadania stosunku tego rodzaju kredytów do depozytów. Co więcej, gdy popatrzymy na dynamiki wspomnianego ilorazu, w ostatnim czasie nie obserwowaliśmy jakiegoś nadmiernego zlewarowania (dynamiki jedynie wolniej spadały). Jest wysoce prawdopodobne, że element ten w coraz mniejszym stopniu jest wskaźnikiem wyprzedzającym dla inwestycji, tym bardziej że struktury finansowania się zmieniają, a depozytów nie brakuje (a bilanse firm zostaną odciążone od ciężaru finansowania obrotowego z uwagi na korektę zapasów).
Wśród konsumentów sytuacja powoli się poprawia w zakresie kredytów hipotecznych. Pamiętajmy, że na wykresach nie ma dynamik, lecz odsetki banków raportujące zmiany popytu. Jeszcze lepiej nastrajają prognozy. Warto przy tym zauważyć, że wśród przyczyn zmian popytu na kredyt poprawę obserwujemy we wszystkich przekrojach. To jeszcze nie oznacza, że już wszystko rośnie. Raczej mamy potwierdzenie uklepania dna.
Kredyty konsumpcyjne wyglądają nieco gorzej, ale też widać uklepywanie dna (choć mniej wyraźne). Co ciekawe, rosnące (negatywne) znaczenie ma sytuacja finansowa gospodarstwa domowego. Naszym zdaniem zbliżamy się tu do apogeum ryzyk. Jeśli zgodnie z naszymi przewidywaniami rynek pracy pozostanie mocny (a płace nominalne będą rosły szybko), spadek inflacji począwszy od marca uruchomi tu szereg pozytywnych procesów i konsumenci zaczną powoli wracać, choć nie należy się raczej spodziewać spektakularnych rezultatów dopóki RPP nie zacznie obniżać stóp procentowych (a to dopiero w 2024 roku – przynajmniej naszym zdaniem).
Na koniec warto zostawić jeszcze jedną konstatację. Obecnie nikt na rynku nie spodziewa się gwałtownego ożywienia gospodarczego (wliczając również nas). Kwestia rewizji prognoz w górę raczej opiera się w wygładzaniu koniunkturalnego dołka. Lądowanie miękkie, z mocnym rynkiem pracy (i niewielkim dołkiem) sugeruje, że odbicie też nie będzie spektakularne, przynajmniej do czasu włączenia cyklu inwestycyjnego, wspomaganego środkami z UE. Raczej nie należy oczekiwać więc, że w tym okresie przejściowym zmiany kredytu będą decydujące dla sterowania prędkością gospodarki. Swoją rolę odegrają później.
