Nawet 60% zleceń realizowanych na rynku akcji AMC nie zostało wpisanych do Order Booka. Finansjera uczy się na błędach i po sytuacji na rynkach Meme Stocks, coraz częściej nie chce otwierać pozycji na giełdzie publicznej. Czy istnieje ryzyko, że notowania giełdowe na rynkach, które obserwujemy, przestaną oddawać rzeczywistość?
Dark Pools, czyli handel akcjami „po ciemku”
Powstanie ATS (Alternative Trading Systems), lub inaczej — Dark Pools, czyli prywatnych, niedostępnych dla przeciętnego inwestora giełd, było odpowiedzią na potrzebę anonimowości dużych graczy. Ich istnienie dopiero dzisiaj szerzej przebija się do zbiorowej świadomości, jednak nie są one niczym nowym. Po raz pierwszy Dark Pools pojawiły się jeszcze w roku 1979. W 1998 SEC nałożył na nie regulacje, odkąd są pełnoprawną częścią systemu ekonomicznego.
Załóżmy, że hipotetyczna instytucja chce sprzedać akcje Tesli, warte 30 milionów dolarów
Pierwszą opcją jest oczywiście realizacja transakcji na NASDAQ. Problem stanowi jednak fakt, że na regulowanych giełdach duże zlecenia zostaną wpisane do tzw. Order Book'a i zauważone przez opinię publiczną. Przez to, jeśli gracz postanowi otworzyć pozycję w dużym pakiecie:
- Spory wolumen może doprowadzić do gwałtownego obsunięcia i realizacji części zlecenia po niższych, mniej korzystnych cenach
- Transakcja zostanie dostrzeżona przez rynek i wpłynie na panującą na nim tendencję
Pozostaje technika iceberg orders, czyli dzielenia dużych bloków na mniejsze pule zleceń, które będą realizowane po kawałku. Nasz inwestor chce jednak sprzedać swoje walory za jednym zamachem, a mimo to — nie wzbudzać niczyich podejrzeń.
Realizacja zleceń bez wpływu na notowania giełdowe
Tutaj dochodzimy do celu istnienia Dark Pools. Dzięki nim inwestorzy mogą działać incognito, kupując lub sprzedając ogromne ilości akcji, bez jednoczesnego informowania o tym reszty osób współtworzących rynek. Informacja o transakcji zostanie upubliczniona dopiero po fakcie. Sposób, w jaki funkcjonują tego rodzaju systemy, także nie przypomina tradycyjnej giełdy. Próżno szukać tam znajomej drabinki cenowej i ofert wystawionych na poszczególnych jej poziomach.
Gdy inwestor składa swoje zlecenie, system automatycznie dopasuje je do złożonego wcześniej zlecenia strony przeciwnej. Popyt i podaż są ze sobą parowane, przy czym żadne z nich nie ma świadomości tego, kto stanął po drugiej stronie transakcji. To z kolei niemal eliminuje możliwość manipulacji cenami.
Poza anonimowością, istotnym plusem jest realizacja zleceń bez "poślizgu", po lepszych cenach i minimalizacja kosztów transakcyjnych. Ze względu na fakt, iż w Dark Pools, inwestor kupuje lub sprzedaje walory w dużych blokach, prowizje są zwykle negocjowane indywidualnie.
Rodzaje Dark Pools:
- ATS administrowane przez brokerów — przykładem jest system SIGMA X od Goldman Sachs
- Giełdy — ASX Centre Point, BATS Trading, NYSE Euronext,
- Niezależne firmy — np. Knight Link, NYFIX Millennium ATS
Regulacje i problem wolnego rynku
Dark Pools jest zagadnieniem, z którym problem mają obie strony rynku. Giełdy NYSE i NASDAQ nieszczególnie popierają pomysł nieoficjalnego obrotu akcjami, ze względu na ogromne ilości wolumenu, które je omijają. Głośne veto słychać także od inwestorów detalicznych, którzy dostrzegają, że wymiana walorów „pod stołem” jest zagrożeniem dla wolnego rynku.
Diagram 1. Po lewej widać podział amerykańskiego rynku obrotu akcjami w 1998 roku. Wówczas, centrum finansowego świata zlokalizowane było w Nowym Jorku. W roku 2015 rynek jest rozproszony, a publiczne giełdy NYSE i NASDAQ stanowią już zaledwie 28.5% obrotów, przy 15.1% generowanych w Dark Pools.
Źródło: Medium.com/opracowanie własne
Dark Pools przekłamują notowania giełdowe AMC i GameStop?
Może wydawać się, że jest to zjawisko marginalne. W rzeczywistości, wolumen rejestrowany anonimowo, w przypadku niektórych akcji, potrafi sięgać kilkudziesięciu procent wszystkich obrotów. Na rynku jednej z najważniejszych Meme Stocks — AMC, notowano już sesje, podczas których nawet 60% zleceń było zrealizowanych przez ATS.
Andrew Hiesinger, szef Quant Data, w jednym z ostatnich Tweetów mówił o ponad 12,5 tysiąca akcji AMC, które zmieniły właścicieli poza giełdą publiczną. To dało prawie pół miliarda dolarów wolumenu i około 62% wszystkich walorów, którymi handlowano podczas wspomnianej sesji.
W przypadku GameStop, sytuacja wyglądała niewiele lepiej.
Założyciel Quant Data zwraca uwagę na fakt, iż coraz częściej, ogromny procent rynku akcyjnego znajduje się w podziemiu, pozostając niewidocznym dla oka przeciętnego tradera.
Źródło: Twitter
Problem nie dotyczy tylko AMC, GameStop i reszty Meme Stocks, ale całego rynku.
Według informacji udostępnianych przez Bloomberg, w 2017 roku, 40% wszystkich obrotów walorami zostało zarejestrowanych w Dark Pools. W 2019 roku Wall Street Journal przytoczył podobne dane — wówczas, procent wolumenu z ATS wyniósł 39%.
ATS w końcu może stać się głównym rynkiem
Czy gdy większość wolumenu będzie generowana w finansowym „podziemiu”, to będzie ono jeszcze podziemiem, czy właściwym rynkiem? Tak, jak Deep Web, mimo iż niedostępny dla większości internautów, stanowi około 90% sieci, tak notowania giełdowe z NYSE i NASDAQ, w pewnym momencie mogą stać się wierzchołkiem góry lodowej.
To z kolei tylko pogłębi istniejące nierówności, na które starał się zwrócić uwagę Reddit i ostatecznie pozbawi inwestora detalicznego złudzeń co do tego, że ma on jakiekolwiek szanse z traderami pracującymi dla instytucji.
AMC. Akcje spółki po 1500 dolarów?!
Jedna z plotek, bezwstydnie ocierających się o teorie spiskowe mówiła, że fundusze hedgingowe — w tym Citadel, pokrywały pozycje krótkie z rynku AMC właśnie w Dark Pools. Podczas gdy cena na publicznym rynku w szczytowym punkcie osiągnęła 60 dolarów, jego odpowiednik po „ciemnej stronie” miał notować ceny… 1500$ za akcję.
Konto StocksThatDip dzieli się na Twitterze "realną" ceną akcji AMC z Dark Pools.
Źródło: Twitter
Część osób stwierdziła, że screen jest fałszywy, część, że przedstawia cenę nie pojedynczej akcji, tylko całego bloku, a pozostali uwierzyli we wszystko. Dlaczego fundusze hedgingowe miałyby pokrywać pozycje krótkie w Dark Pools, po astronomicznych cenach, gdy mogą zrobić to na publicznym rynku, za kilkadziesiąt dolarów za walor? Nie wiadomo.
Trudno więc brać takie doniesienia poważnie. Wiemy jednak, że ceny w ATS-ach naprawdę mogą różnić się od ich odpowiedników na regulowanych giełdach, co stawia pod znakiem zapytania przyszłość analizy wolumenu i przepływu zleceń.
Dark Index (DIX) i Gamma Exposure (GEX) — analizuj notowania giełdowe, obserwując ATS
Próbę aktualizacji inwentarza inwestorów detalicznych i dostosowania go do realiów, w których część obrotów rejestrowana jest poza giełdą, podjęła firma SqueezeMetrics. Jej programiści stworzyli dwa narzędzia — Dark Index (DIX) oraz GEX, czyli tzw. Gamma Exposure.
Dark Index to nic innego jak wskaźnik techniczny, zbierający dane dot. natury transakcji rejestrowanych w Dark Pools.
Wykres 1 przedstawia relację danych historycznych wskaźnika DIX (kolor niebieski) z notowaniami giełdowymi S&P500 na przestrzeni ostatnich dwóch lat. Im większe odchylenie pozytywne, tym większe, szacowane zainteresowanie kupnem walorów w Dark Pools. I na odwrót — im głębsze, negatywne odchyły, tym większe obroty po stronie sprzedaży.
Zródło: Squeezemetrics.com
Kolejnym, ciekawszym narzędziem jest GEX. By dokładnie zrozumieć jego działanie, będziemy potrzebować wiedzy na temat rynku opcji i tzw. współczynników greckich — delty i gammy. Skorzystamy jednak z uproszczenia, tłumacząc praktyczne zastosowanie wysyłanych przez nie informacji.
Jeśli wartość GEX jest wysoka, powinien on ograniczać price action i działając jak swego rodzaju "hamulec" dla rynku, powstrzymać dalsze ruchy w górę. W odwrotnym przypadku, gdy jego wartość jest niska i znajduje się po stronie negatywnej, możemy spodziewać się większej zmienności i korekty lub odwrócenia trendu spadkowego.
Wykres 2. Relacja notowań giełdowych indeksu S&P 500 i wskaźnika GEX. Im niższa wartość tego drugiego, tym bardziej niestabilny i wrażliwy na wahania w górę jest rynek.
Z tego względu, część osób wykorzystuje GEX podobnie do RSI, szukając przecen i obszarów przewartościowanych. By świadomie opierać swoje decyzje na tym wskaźniku, powinniśmy jednak dokładnie zrozumieć jego działanie. Korzystanie z narzędzi od SqueezeMetrics w sposób mechaniczny może skończyć się stratami.
Czy AMC pomoże ograniczyć handel w ATS-ach?
W sierpniu tego roku Forbes donosił o chęci „bliższego przyjrzenia się” alternatywnym systemom obrotu akcjami ze strony SEC. Wszystko przez przewagę informacyjną, która może zostać zyskana przez klientów i administratorów Dark Pools. Póki co, mimo głosów sprzeciwu, pozostają one legalne i niewiele wskazuje na to, by miało się to zmienić w najbliższej przyszłości.
Sytuacja na rynkach AMC i pozostałych Meme Stocks zwraca uwagę na istotny problem i przypomina nam, że żadna z metod analitycznych nie będzie działać wiecznie. W miarę postępu w stronę ATS-ów analiza notowań giełdowych może być coraz trudniejsza. Inwestor detaliczny raczej nie obejdzie się bez aktualizacji warsztatu.
