Crowdfunding obecnie jest popularną formą pozyskiwania kapitału. Dlaczego crowdfunding cieszy się tak dużym zainteresowaniem firm? Które branże najchętniej z niego korzystają? Jakie są najpopularniejsze platformy crowdfundingowe w Polsce? Ile spółek przeszło drogę od crowdfundingu do giełdy?
Crowdfunding jako forma finansowania
Crowdfunding staje się coraz bardziej popularną formą finansowania. Umożliwia on pozyskanie firmom środków na rozwój, a dla inwestorów stanowi interesującą alternatywę inwestycyjną. Pozwala na sfinansowanie nawet sporego przedsięwzięcia przez dużą liczbę inwestorów, wpłacających drobne kwoty.
Początki tej formy finansowania sięgają XVIII i XIX wieku, kiedy kompozytorzy zbierali zapisy od zamożnych melomanów na zakup swych utworów. Jednak największy rozwój idei crowdfundingu nastąpił dopiero za sprawą Internetu. W 1997 r. amerykańscy fani brytyjskiego zespołu rockowego Marillion zorganizowali w Internecie kampanię crowdfundingową, aby zebrać środki na sfinansowanie trasy koncertowej tego zespołu w USA. Rozwiązanie to spodobało się zespołowi i w późniejszym czasie korzystał on z takiej formy finansowania przy swych kolejnych przedsięwzięciach muzycznych.
Początkowo crowdfunding służył przede wszystkim finansowaniu działalności artystycznej. Z czasem też zaczął dotyczyć projektów z różnych dziedzin. Coraz liczniej zaczęły powstawać platformy służące łatwiejszej realizacji zbiórek. Obecnie wyróżnia się cztery główne modele crowdfundingu: udziałowy, dłużny, charytatywny i oparty na nagrodach. W ramach crowdfundingu udziałowego inwestorzy nabywają udziały lub akcje spółek. Dzięki crowdfundingowi dłużnemu inwestorzy mają możliwość udzielenia firmom pożyczek w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek. W ramach crowdfundingu opartego na nagrodach w zamian za wsparcie miłośnicy twórczości otrzymują egzemplarz wydanej książki lub płyty, czy też inne nagrody rzeczowe. Crowdfunding charytatywny natomiast stanowi wsparcie finansowe w formie zbiórki dla osób w trudnej sytuacji lub dla instytucji na różne szczytne cele bez oczekiwania świadczeń zwrotnych. Jest też możliwe inwestowanie w nieruchomości za pomocą crowdfundingu, co umożliwia udział w zyskach z tej branży nawet dysponując niewielkimi kwotami. W artykule skupimy się na crowdfundingu udziałowym.
Dlaczego crowdfunding jest atrakcyjny dla firm?
Dla wielu firm crowdfunding stanowi atrakcyjną alternatywę w stosunku do pozyskania kapitału za pośrednictwem Giełdy Papierów Wartościowych. Ta forma finansowania nie wymaga spełnienia przez firmy takich wymogów formalnych i poniesienia takich kosztów, jak w przypadku oferty publicznej (IPO). W ramach otwartych emisji publicznych, jakimi są emisje społecznościowego finansowania udziałowego, spółka pozyskująca środki nie musi publikować prospektu emisyjnego ani memorandum informacyjnego.
Zwykle crowdfunding umożliwia pozyskanie finansowania na wczesnych etapach rozwoju projektów, kiedy jeszcze trudno o zyski. Ze względu na to, że na tym etapie trudno oszacować wyniki finansowe spółki, istotny jest biznesplan i potencjał danego rynku. Jeśli projekt wzbudzi zainteresowanie na tak wczesnym etapie, jest szansa, że pozyska inwestorów na dalszych etapach rozwoju. Crowdfunding często jest porównywany do papierka lakmusowego – pozwala stosunkowo niskim kosztem sprawdzić zainteresowanie rynku. Jeśli spółce nie uda się zdobyć zainteresowania inwestorów na tym etapie, jest to dla spółki również ważna informacja.
Z crowdfundingu jednak korzystają nie tylko startupy. Czasem po ten sposób finansowania sięgają również spółki z wieloletnią tradycją, które chcą zwiększać skalę swej działalności, wprowadzić na rynek nowy produkt lub popadły w kłopoty finansowe.
W 2018 r. na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2017/1129 z 14 czerwca 2017 r., w Polsce uległa zwiększeniu kwota, którą spółki mogą pozyskać bez tworzenia prospektu emisyjnego ze 100 tysięcy euro do 1 miliona euro. Chociaż crowdfunding pozwala pozyskać finansowanie bez udziału Giełdy Papierów Wartościowych, jednak wiele spółek korzystających z finansowania społecznościowego ma w planach również wejście na parkiet.
Crowdfunding w Polsce
Liczba platform crowdfundingowych na świecie i w Polsce rośnie. Obecnie liczbę wszystkich platform finansowania społecznościowego na rynku światowym szacuje się na co najmniej kilkaset. W Polsce jest ich kilkadziesiąt. Najpopularniejsze serwisy crowdfundingowe w naszym kraju to m. in.: Beesfund, Wspieram.to, PolakPotrafi.pl, FindFunds, Crowdway, Zrzutka.
Z punktu widzenia crowdfundingu udziałowego szczególnie interesująca jest platforma Beesfund, której historia sięga 2012 roku. Warto wspomnieć, że w 2019 r. do Beesfund dołączył były prezes GPW – Ludwik Sobolewski. Na koniec sierpnia 2020 r. platforma mogła pochwalić się 84 przeprowadzonymi emisjami. Łączna kwota zebrana przez emitentów wyniosła ponad 53 mln zł.
Poniższa tabela przedstawia spółki w podziale na branże i pozyskane przez nie kwoty na platformie Beesfund.
Platforma Crowdway powstała w 2015 r. W trakcie swej działalności pozyskała łącznie ponad 15 mln zł. Platforma umożliwia uzyskanie finansowania spółkom akcyjnym i spółkom z o.o. W 2019 r. Crowdway zaczął też rozwijać wsparcie dla projektów z branży nieruchomości. Poniższa tabela przedstawia spółki oraz pozyskane przez nie kwoty na platformie Crowdway.
Dużym zainteresowaniem inwestorów cieszy się też platforma FindFunds, założona w 2016 r. Właścicielem platformy jest spółka FindFund sp. z o.o. Obejmuje ona udziały w imieniu inwestorów, którzy dokonali wpłat w ramach kampanii. Następnie po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału w Krajowym Rejestrze Sądowym, Find Funds zawiera umowę przyrzeczoną nabycia udziałów i przenosi je na inwestora. Jak wynika z poniższej tabeli, największą popularnością na platformie FindFunds cieszą się spółki z branży gier.
W 2019 r. swą działalność rozpoczęła platforma SmartFunds, stanowiąca nowy obszar rozwoju znanego portalu Strefa Inwestorów. Platforma koncentruje się na spółkach z o.o., gdyż ta struktura organizacyjna jest najczęstsza w przypadku podmiotów na wczesnym etapie rozwoju. Aby crowdfunding w przypadku spółek z o.o. był możliwy, niezbędna jest instytucja powiernika. Dzięki niemu inwestycja w dany projekt jest możliwa do zrealizowania w prosty sposób online bez konieczności składania podpisów. Kiedy następuje zmiana formy prawnej spółki z o.o. w spółkę akcyjną, powiernik kończy swoją rolę, a akcje trafiają bezpośrednio do inwestorów. Spółki, które zamierzają skorzystać z crowdfundingu na platformie SmartFunds, podlegają starannej selekcji. Jak do tej pory na platformie pozyskały środki dwie spółki.
W lutym 2019 r. swą działalność rozpoczęła platforma CrowdConnect.pl, której specjalnością jest crowdinvesting. Jest to crowdfunding udziałowy, w którym istnieje możliwość nabycia akcji spółek mających udokumentowaną historię, realne wyceny i zapewnioną możliwość wyjścia z inwestycji. Właścicielem platformy jest Dom Maklerski INC, który jest spółką publiczną obecną na GPW od 2006 r. Jak zwrócono uwagę w materiałach informacyjnych platformy, przed powstaniem CrowdConnect z finansowania społecznościowego korzystały głównie startupy, które dopiero rozpoczynały swą działalność. Platforma ta natomiast jest skierowana do spółek, które już działają na rynku i planują dalszy rozwój. Na CrowdConnect są obecne spółki, których celem oprócz pozyskania kapitału, jest także debiut na rynku NewConnect. Emisje na CrowdConnect są prowadzone w trybie oferty publicznej w związku z planowanym ubieganiem się o status spółki publicznej notowanej na rynku NewConnect. Spółki te planują zadebiutować na rynku NC w ciągu 12 miesięcy od dnia zakończenia emisji. Inwestorzy bardziej skłonni do ryzyka mogą zainteresować się spółkami prezentowanymi w dziale Startup Zone, które planują debiut w perspektywie 2-3 lat. Jak zwraca uwagę platforma, ze względu na wczesny etap rozwoju spółek, nie można wykluczyć sytuacji, że do debiutu nigdy nie dojdzie, gdyż spółki mogą nie spełniać kryteriów wprowadzenia do obrotu na rynku publicznym lub mogą zostać przejęte przez inne podmioty.
Poniższa tabela przedstawia spółki, które pozyskały środki w ramach kampanii crowdinvestingowych na platformie CrowdConnect.
Spółki, które przeszły drogę od crowdfundingu do NewConnect
W 2017 r. spółka z branży gier Red Dev Studio pozyskała środki w ramach crowdfundingu w wysokości 216 tys zł na platformie FindFund. Po przekształceniu ze spółki z o.o. w spółkę akcyjną wartość jednej akcji Red Dev Studio wynosiła 1,16 zł. Po dwóch latach, 26 września 2019 r. spółka debiutowała na rynku NewConnect. Na koniec pierwszego dnia notowań cena akcji spółki wyniosła 2,06 zł, co dało inwestorom stopę zwrotu na poziomie 76%. Kurs akcji spółki w okresie roku przedstawia poniższy wykres.
Wykres kursu Red Dev Studio
Spółka Plantwear była pierwszym podmiotem, którego oferta została zaprezentowana na CrowdConnect. Plantwear jest producentem lifestylowych akcesoriów z drewna. W I połowie 2019 r. spółka przeprowadziła kampanię crowdinvestingową na platformie CrowdConnect. W II kwartale dodatkowo przeprowadziła prywatną emisję akcji. Łącznie pozyskała od inwestorów 2,2 mln zł. Spółka Plantwear debiutowała na rynku NewConnect 8 stycznia 2020 r. W pierwszym dniu notowań kurs akcji spółki wzrósł o ponad 72,7%. Poniższy wykres przedstawia kurs akcji Plantwear od momentu debiutu do chwili obecnej.
Kurs akcji Plantwear
W listopadzie 2019 r. spółka biotechnologiczna działająca w obszarze biologii molekularnej – genXone uruchomiła publiczną emisję akcji na platformie CrowdConnect, aby zebrać kwotę do 4 mln zł. Celem kampanii było sfinansowanie prac badawczo-rozwojowych, ukierunkowanych na wdrożenie innowacyjnego projektu o nazwie Nanobiome. Projekt ten skupia się na badaniach ludzkiej mikrobioty jelitowej. W ramach udziału w crowdfundingu inwestorzy oprócz akcji mieli możliwość dodatkowych korzyści zależnych od wysokości wpłaty, obejmujących badania diagnostyczne. Spółka genXone zadebiutowała na NewConnect 25 sierpnia 2020 r., jednak kurs spółki otworzył się dopiero 4 września, zyskując na początku ponad 670%. Kurs akcji spółki w okresie 1 miesiąca przedstawia poniższy wykres.
Wykres kursu akcji genXone
Kto jeszcze planuje wejść na giełdę w najbliższym czasie?
W lipcu 2019 r. Mazurska Manufaktura Alkoholi pozyskała 2,54 mln zł w ramach kampanii crowdfundingowej na platformie Beesfund. Spółka planuje debiut na rynku NewConnect do końca 2020 r. we współpracy z Domem Maklerskim INC.
Pod koniec 2019 r. spółka z branży gier Drago Entertainment pozyskała 1,3 mln zł w ramach kampanii crowdfundingowej na platformie SmartFunds. Spółka buduje portfolio autorskich gier, obejmujące symulatory i większą produkcję survivalową w klimacie postapokaliptycznym - Frost Fall. W połowie 2020 r. spółka dokonała przekształcenia ze spółki z o.o. w spółkę akcyjną. We współpracy z Domem Maklerskim INC 14 września spółka rozpoczęła ofertę publiczną na CrowdConnect. W ramach transzy dla dużych inwestorów, która rozpoczęła się 14 września, spółka zamierza pozyskać 1 mln zł. W ramach kampanii dla pozostałych inwestorów, rozpoczynającej się 22 września planowane jest pozyskanie kolejnego 1 mln zł.
27 kwietnia 2020 r. na CrowdConnect odbyła się kampania crowdinvestingowa spółki z branży gier Detalion Games. Jest to spółka z Grupy PlayWay. Obecnie prowadzi prace nad ukończeniem gry Nemezis: Mysterious Journey III, której premiera jest planowana na przełomie 2020/2021 r. W ramach crowdinvestingu spółka pozyskała 355 tys. zł po uprzedniej tzw. cichej rundzie inwestycyjnej skierowanej do 149 inwestorów. Łącznie spółka pozyskała 1,4 mln zł. Spółka zapisała się jako rekord crowdfundingu. Po uruchomieniu kampanii zebrała środki już w ciągu pierwszych 30 minut.
Na początku czerwca producent gier Punch Punk Games w I transzy skierowanej do dużych inwestorów pozyskał ponad 1,1 mln zł. Natomiast w drugiej transzy emisji zaprezentowanej na CrowdConnect spółka pozyskała 375 tys. zł. Pozyskane środki zostaną przeznaczone na m. in. produkcję gry Moonshine VR i dofinansowanie produkcji symulatorów.
W czerwcu również spółka Incuvo, specjalizująca się w grach na urządzenia VR, zakończyła kampanię crowdinvestingową na CrowdConnect. W ramach kampanii spółka pozyskała 700 tys. zł, a wcześniej w transzy dla dużych inwestorów 2,1 mln zł. Łączna pozyskana kwota 2,8 mln zł zostanie przeznaczona na produkcję gry VR Green Hell.
Na początku lipca platforma wydawnicza dla niezależnych producentów gier – United Label, pozyskała w ramach kampanii crowdinvestingowej na CrowdConnnect 1,4 mln zł. Łącznie z wcześniejszą transzą dla dużych inwestorów wartość pozyskanych środków wyniosła 4,4 mln zł. Środki te spółka zamierza przeznaczyć na zwiększenie skali działalności poprzez rozbudowę portfolio wydawniczego oraz na finalizację prac nad obecnymi tytułami. Ma w planach debiut na rynku NewConnect na przełomie III/IV kwartału 2020 r.
Również w lipcu spółka Olymp, zajmująca się produkcją i dystrybucją sprzętu treningowego z sukcesem zakończyła kampanię crowdinvestingową na CrowdConnect, pozyskując 550 tys. zł. Wcześniej spółka pozyskała taką samą kwotę od dużych inwestorów. Zebrane środki zamierza przeznaczyć na prace badawczo-rozwojowe, zwiększenie zapasów sprzętu i pozyskanie certyfikacji. Spółka planuje debiut na rynku NewConnect na przełomie 2020/2021 r.
W tym samym miesiącu także Polkon – producent modułowych kontenerów specjalnego przeznaczenia oraz mikro- i makro-apartamentów z sukcesem zakończył kampanię crowdinvestingową. Łącznie spółka pozyskała 2 mln zł (w tym 1,2 mln zł od dużych inwestorów, a 800 tys. zł w ramach kampanii crowdinvestingowej). Spółka również planuje debiut na rynku NewConnect w 2020 r.
W tym samym miesiącu spółka Grow Uperion pozyskała na CrowdConnect 500 tys. zł w transzy dla dużych inwestorów oraz 500 tys. zł w ramach kampanii crowdinvestingowej. Grow Uperion jest spółką technologiczną, oferującą platformę grywalizacyjną, mającą na celu zwiększenie motywacji pracowników. Spółka planuje debiut na NewConnect w 2021 r.
Podsumowanie
Spośród licznych spółek korzystających z kampanii crowdfundigowych, niewiele z nich jak na razie jest obecnych na giełdzie. Należy jednak wziąć pod uwagę to, że nie każdy podmiot ma takie plany. Środków na swą działalność poszukują też kluby sportowe czy organizatorzy różnych przedsięwzięć artystycznych. Niekiedy finansowania poszukują także firmy dopiero rozpoczynające swą działalność gospodarczą, którym jeszcze daleko do planów związanych z giełdą.
Spośród wymienionych w artykule 86 podmiotów jak na razie swój debiut na rynku NewConnect miały 3 spółki. Stanowi to blisko 3,5%, co można uznać za całkiem niezły wynik. Debiuty te były udane i pozwoliły sporo zarobić inwestorom.
W najbliższych dwóch latach wejście na giełdę planują kolejne spółki. Jednocześnie wciąż też przybywa nowych przedsięwzięć na platformach crowdfundingowych. Niewątpliwie rynek ten coraz bardziej rozwija się i dojrzewa.
Zródła:
Materiały informacyjne CrowdConnect.pl
Beesfund.pl
Crowdway.pl
Findfunds.pl
Smartfunds.pl
https://strefainwestorow.pl/artykuly/crowdfunding/20191030/smartfunds-crowdfunding-udzialowy
https://strefainwestorow.pl/wiadomosci/20200910/drago-entertainment-realizuje-kolejny-etap-w-drodze-na-newconnect-i-zapowiada
https://findfunds.pl/blog/red-dev-studio-success-story/
