Zrozumiałe jest, że państwo w czasie kryptowalutowego boomu, wykorzystuje okazję na zwiększenie swoich wpływów do budżetu. Przyjmowane przez rząd rozwiązania budzą jednak wątpliwości, ponieważ zyski wielu inwestorów obróciły się przez nie w straty. Na domiar złego, czas złożenia deklaracji nagli inwestorów, a Ministerstwo Finansów nie jest do końca pewne swoich rozwiązań.
Dotychczasowe postanowienia
Pierwsze komunikaty wydane w tym roku przez Ministerstwo spotkały się z ogromną falą krytyki, mimo że ich celem było wyjaśnienie kwestii obrotu kryptowalutami i ułatwienie rozliczania się z fiskusem. W pierwszym oświadczeniu MF podkreślono, że obrót kryptowalutami będzie odnosił się nie tylko do podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), ale również do VAT i PCC. Kwestię tego, kto musi zapłacić podatek i jaki sposób rozliczenia powinien wybrać, wyjaśnialiśmy już w ubiegłym roku podczas Crypto@Cracow, gdy adw. Marcelina Szwed-Ziemichód poruszyła wszystkie najważniejsze kwestie prawne, dotyczące ówczesnej sytuacji podatkowej.
PIT - podatek dochodowy od osób fizycznych
Obowiązkiem uwzględnienia kryptowalut w PIT są objęte wszystkie osoby, które w 2017 r. dokonały zarówno sprzedaży, jak i zamiany kryptowaluty. Według ustawy dochody uzyskane z tego tytułu podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, a kwestie rozliczenia należy przede wszystkim uzależnić od tego, czy zamiana lub kupno kryptowaluty odbyło się z tytułu praw majątkowych, czy też poprzez pozarolniczą działalność gospodarczą. Dokładne wyjaśnienie kwestii rozliczenia PIT opisaliśmy tutaj.
PCC - podatek od czynności cywilnoprawnych
Kwestia zapłaty podatku zależy od rodzaju umowy, gdy jest to sprzedaż kryptowaluty, obowiązek zapłacenia podatku (1% od wartości rynkowej prawa majątkowego) stoi po stronie kupującego. W przypadku, gdy mówimy o umowie zamiany kryptowaluty, podatek w takiej samej wartości dotyczy solidarnie obu stron czynności.
VAT - podatek od towarów i usług
Obowiązek zapłacenia podatku VAT powstaje zarówno w momencie kupna/sprzedaży, jak i wymiany kryptowalut, a jego podstawą jest opodatkowanie świadczenia usług. W tym przypadku podstawą opodatkowania jest otrzymane wynagrodzenie wyrażone w PLN.
Inwestorzy słusznie oburzeni
Pierwsze plany MF o opodatkowanie kryptowalut spotkały się z negatywnymi opiniami i wywołały burzę m.in. na forach i blogach. Największe kontrowersje wywołuje PCC, który może prowadzić do płacenia podatku o wartości większej niż zainwestowany kapitał. W porównaniu do podatku Belki (19%), który obowiązuje inwestorów rynku akcji i instrumentów pochodnych, wartość 1% może wydawać się drogą do tworzenia raju podatkowego, jednak po pierwsze wartość ta będzie odprowadzana od każdej (zyskownej i stratnej) transakcji, a po drugie, informacje o transakcjach będą musieli zebrać sami inwestorzy. Wystarczy wyobrazić sobie sytuację, gdy osoba specjalizująca się w daytradingu, odprowadza 1% podatku od każdej transakcji, nie wspominając o osobach, które korzystają z botów, a te potrafią generować kilkaset zleceń każdego dnia. To sytuacja nieco dyskryminująca kryptoinwestorów w porównaniu do inwestorów rynku akcji czy instrumentów pochodnych, ponieważ nie otrzymają oni informacji podatkowej PIT-8C od swojego brokera, a to znacznie ułatwiłoby biurokrację. Osoby lokujące swój kapitał w kryptowalutach dopatrują się w „niesprawiedliwym” sposobie opodatkowania, celowego działania, które ma zniechęcić do obrotu cyfrowymi walutami.
Inwestorze, walcz o swoje!
Oburzeni inwestorzy szukają wyjścia z sytuacji, co rzuca się w oczy gdy tylko poszukujemy informacji o uniknięciu opodatkowania w internecie. Po wpisaniu w wyszukiwarce frazy „jak nie płacić” od razu pojawi się podpowiedź „podatku od kryptowalut”. Najczęściej wymienianym motywem takiego działania, jest przede wszystkim uniknięcie zaborczego podatku PCC i biurokratycznej pracy.
Sprzeciw inwestorów doprowadził do organizacji happeningu pod gmachem Ministerstwa Finansów w piątek 20 kwietnia. Wydarzenie organizowane na Facebooku przez m.in. Fundację Trading Jam Session, jak na razie nie cieszy się wielkim zainteresowaniem, ale doskonale pokazuje jak bardzo oburzona jest społeczność kryptoinwestorów. Fundacja złożyła również list otwarty do premiera Morawieckiego ws. PCC. Działania podjęła również Fundacja Popieramy Tę Polskę, która złożyła w MF petycję w sprawie zmiany interpretacji podatkowej wydanej na początku kwietnia przez Ministerstwo oraz Polskie Stowarzyszenie Bitcoin, które skierowało się do kancelarii prawnej z prośbą o przygotowanie opinii prawnej dotyczącej PCC. Ta wskazuje, że stosowanie PCC wobec kryptowalut jest nieuzasadnione.
Rząd (za)wolno działa
Działania posłów nie dorównują skali oburzenia inwestorów. Dopiero 12 kwietnia w Sejmie odbyło się skromne posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Kryptowalut założonego w połowie marca. W spotkaniu uczestniczył m.in. poseł Tomasz Jaskóła i Janusz Korwin-Mikke oraz przedstawiciele środowiska kryptowalut - Szczepan Bentyn i Jakub Mościcki (TradingJam). Celem spotkania było ustalenie, jakie przedsięwzięcia powinien podjąć Zespół oraz dyskusja na temat interpretacji podatkowej. Podczas spotkania padły propozycje organizacji publicznej debaty na temat rozliczania podatków od kryptowalut, propozycja zastosowania podatku Belki dla zysku z transakcji oraz bardzo ambitne zapowiedzi organizacji spotkań z przedstawicielami różnych resortów, aby stworzyć regulacje, które będą wychodzić naprzeciw oczekiwań inwestorów. Poseł Jacek Wilk, prowadzący spotkanie, zadeklarował, że rząd szybko zajmie się kwestią regulacji rynku kryptowalut, jednak nie padły zobowiązujące deklaracje. Po spotkaniu można odnieść wrażenie, że wyjaśnienie wszystkich wątpliwości podatkowych i wprowadzenie słusznych regulacji potrwa jeszcze co najmniej kilka miesięcy.
