1 maja 2004 r. Polska wraz z dziewięcioma innymi krajami stała się członkiem Unii Europejskiej. Jej wstąpienie do wspólnoty wywołało wiele kontrowersji oraz wątpliwości, warto więc przyjrzeć się zmianom, jakie nastąpiły podczas obecności Polski w UE.
Wskaźniki makroekonomiczne
tabela: wskaźniki makroekonomiczne Polski, opracowanie własne, źródło: GUS
Do negatywnych zmian (o umiarkowanych znaczeniu) możemy zaliczyć wzrost inflacji. Siła nabywcza pieniądza nieznacznie spadła, jednak warto pamiętać, że w przypadku inflacji najważniejsza jest jej zgodność z oczekiwaniami. Za jedną z najbardziej satysfakcjonujących zmian, śmiało możemy uznać spadek bezrobocia, które aktualnie utrzymuje się na poziomie bezrobocia frykcyjnego i stanowi o równowadze na rynku pracy. Zadowalająca jest również rosnąca wartość dodana brutto, która obrazuje wartość wszystkich wyrobów i usług wytworzonych przez krajowe podmioty (bez kosztów ich wytworzenia).
Bilans płatniczy - Polska vs. reszta świata
tabela: bilans płatniczy Polski, opracowanie własne, źródło: NBP
Bilans płatniczy Polski pozwala ocenić, jak zmieniają się wartości i kierunki transakcji gospodarczych pomiędzy Polską i resztą świata. Wzrost wartości salda obrotów bieżących, który obejmuje transakcje towarami, usługami, dochodami pierwotnymi (wynagrodzenia pracowników, dochody z inwestycji) i dochodami wtórnymi (transfery bieżące takie jak darowizny), wskazuje na wzrastającą ilość kapitału napływającą do Polski oraz rosnący eksport. Dla osób, które są zainteresowane tematyką inwestowania, interesujące powinny się okazać dane o rachunku finansowym, który jeszcze 14 lat temu miał ujemną wartość. Suma inwestycji bezpośrednich (zakup udziałów wraz ze sprawowaniem kontroli nadzorczej) wskazuje, że wartość inwestycji, dokonywanych przez nierezydentów w naszym kraju (pasywa), jest większa niż wartość inwestycji Polaków za granicą (aktywa). Stanowi to o atrakcyjności rynku polskiego, na którym pojawia się zagraniczny kapitał. W porównaniu lat 2004 i 2017 możemy również zauważyć, że wartość aktywów zarówno przy inwestycjach bezpośrednich, jak i portfelowych wzrosła, co świadczy o coraz większym kapitale inwestowanym przez Polaków za granicą.
Sytuacja państwa
tabela: budżet państwa, opracowanie własne, źródło: GUS
W 2004 r. budżet państwa zmagał się z deficytem stanowiącym 26,5% dochodów, w trakcie naszej obecności w UE wartość ta zmniejszyła się do 7,2%. Problem stanowi jednak dług instytucji rządowych i samorządowych, który wzrósł aż o 139%. W tym przypadku, przede wszystkim warto zwrócić uwagę na lokalne samorządy, mające deficyt większy aż o 325%.
Warunki życia
tabela: wskaźniki poziomu życia, opracowanie własne, źródło: GUS
Ocena zmiany warunków życia od czasu przystąpienia do UE zależy indywidualnie od każdego człowieka, a sama interpretacja przedstawionych wskaźników zależy od konkretnej sytuacji. Przykładowo, w ciągu ostatnich 14 lat odnotowano prawie 70% wzrost cen/wartości domów i mieszkań. Stanowi to złą informację dla młodych, którzy poszukują własnych czterech kątów, jednak we wzroście wartości, można się również doszukać pozytywnych aspektów. Przede wszystkim, posiadane nieruchomości przynoszą większe zyski (np. z wynajmu) i stanowią doskonałą lokatę kapitału. Za czynnik poprawy jakości życia możemy uznać wzrost przeciętnego wynagrodzenia oraz zwiększająca się ilość użytkowników telefonów i internetu, z czego ilość abonentów telefonii komórkowej, znacznie przerosła już liczbę ludności naszego kraju.
Rola UE
Przedstawione zmiany, które przeszła Polska w ciągu ostatnich kilkunastu lat, zależą od wielu czynników i nie możemy jasno określić jak duży udział ma w tym Unia Europejska. Same wskaźniki nie są w stanie ująć takich kwestii jak np. Strefa Schengen, dzięki której obowiązuje swobodny przepływ towarów, osób i usług. Nie można również zapomnieć o kosztach, jakie wiążą się np. z wdrożeniem prawa unijnego i większą administracją urzędową, a te zaczęliśmy ponosić jeszcze na długo przed przystąpieniem do wspólnoty. Pierwsze negocjacje w sprawie przystąpienia do organizacji (wtedy jeszcze Wspólnoty Europejskiej) rozpoczęły się w latach 90. (program PHARE) i narzucały na Polskę wiele obowiązkowych do wprowadzenia zmian, a to wiązało się z kosztami. Obiektywnie patrząc na opłacalność przystąpienia Polski do UE, musimy również wziąć pod uwagę koszt utraconych korzyści, czyli drogę, jaką obrałby nasz kraj bez przystąpienia do UE. W ostatniej dekadzie ubiegłego wieku Europa była w burzliwej sytuacji rozpadu krajów socjalistycznych i powstawania nowych państw. W tym okresie Polska wraz z Węgrami była pierwszym krajem, który zwrócił się w stronę zachodu i zadecydował o swojej przyszłości. Alternatywną możliwością dla Polski było pozostanie krajem niestowarzyszonym, jednak porównując dzisiejszą sytuację w Polsce do tej w krajach za wschodnią granicą (Białoruś, Ukraina), które pozostały pod mocnym wpływem ZSRR i Rosji, można stwierdzić, że wybrana opcja nie była błędem. Z pewnością możemy uznać ostatnie 14 lat Polski w Unii Europejskiej za okres silnego rozwoju.
