W 2021 obowiązkowi raportowania niefinansowego w Polsce podlegało około 170 firm, w tym 138 emitentów papierów wartościowych[1]. Jeśli chodzi o emitentów, KNF przeprowadza analizę informacji niefinansowych. Nieco częściej (57%) miały one formę odrębnego sprawozdania niż oświadczenia w ramach sprawozdania z działalności zarządu.
Na popularności zyskiwał standard raportowania GRI (46%), a tracił krajowy Standard Informacji Niefinansowej – SIN (19%). Pozostali emitenci stosowali własne standardy, nierzadko uwzględniające elementy uznanych standardów lub wytycznych dotyczących poszczególnych kwestii (np. TCFD). Obowiązek raportowania niefinansowego na podstawie NFRD i ustawy o rachunkowości oprócz emitentów papierów wartościowych obejmuje również inne jednostki zaufania publicznego, głównie firmy z branży finansowej (bankowej, ubezpieczeniowej, inwestycyjnej). W bazie Instrat opartej na danych za 2021 znajduje się 170 firm[2], a Ministerstwo Finansów w 2018, czyli w pierwszym roku obowiązkowego raportowania niefinansowego, szacowało liczbę takich firm na około 300.
Na podstawie CSRD obowiązkowej sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju może podlegać w Polsce nawet 4 tys. podmiotów. Nasze wyliczenia opieramy na obecnej strukturze podmiotowej poszczególnych sektorów gospodarki oraz informacji o podmiotach giełdowych. Ponad ¼ firm, które mogą zostać objęte CSRD, działa obecnie w branżach handlowej oraz pozostałych usług biznesowych. W każdej z tych branż jest ponad 500 takich podmiotów. Stosunkowo dużo (250-300) jest również w branżach TSL i spożywczej, a w dalszej kolejności w kilku branżach przemysłowych oraz IT (200-250).
Zdecydowanie największą grupą przedsiębiorstw, którą obejmie CSRD, są duże firmy niepodlegające pod NFRD. Przyjmując obecną strukturę gospodarki mogą one stanowić w Polsce nawet ponad 90% podmiotów zobowiązanych do raportowania zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie firmy te w zdecydowanej większości nie posiadają doświadczenia w sformalizowanej sprawozdawczości niefinansowej. Czasu na przygotowanie jest bardzo niewiele – już za półtora roku podmioty te będą musiały gromadzić znaczną ilość danych, które będą na początku 2026 umieszczą w swoich pierwszych obowiązkowych oświadczeniach. Skala wyzwań jest w przypadku tej grupy firm ogromna. Natomiast stosunkowo niewielką liczebnie grupę stanowić mogą MŚP.
Wśród nich tylko te, które są uznane za jednostki zaufania publicznego, będą podlegały pod CSRD. Największą część tej grupy będą stanowiły giełdowe firmy IT. Oczywiście inne firmy MŚP mogą dobrowolnie ujawniać informacje związane ze zrównoważonym rozwojem lub będą zobowiązane do ich ujawniania ze względu na raportowanie wpływu, szans i zagrożeń w łańcuchu wartości ich kontrahentów.
Największe doświadczenie w raportowaniu ESG na polskim rynku mają firmy z branży finansowej. Wszystkie są jednostkami zaufania publicznego i większość z nich to duże firmy, które od 2018 objęte są obowiązkowym raportowaniem niefinansowym na podstawie NFRD i ustawy o rachunkowości. Z ogółu firm finansowych objętych obowiązkiem raportowania na podstawie CSRD, już 10% przygotowuje raporty niefinansowe (wg NFRD). Stosunkowo duża część firm (z grupy podmiotów, które będą podlegać obowiązkowi raportowania ESG) już raportuje również w branżach budowlanej (9%), chemicznej (8%) i energetycznej (8%). Są jednak branże, w których firmy nie zostały objęte NFRD. Są to m.in. rolnictwo, HoReCa, wodociągi i kanalizacja, zarządzanie nieruchomościami. W tym przypadku wyjątkowo trudno jest o dobre, krajowe wzorce do naśladowania w kwestii raportowania.
Obowiązek raportowania, przynajmniej części kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem będzie dotyczył, bezpośrednio lub pośrednio, dużej części polskich firm. Firmy bezpośrednio zobowiązane do raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD, będą analizowały swój łańcuch wartości i mogą wymagać od przedsiębiorstw, z którymi współpracują, coraz więcej szczegółowych informacji np. dotyczących traktowania pracowników, pochodzenia materiałów czy śladu węglowego. Według analizy KIG do końca 2024 aż 37 tys. firm MŚP może zostać poproszone o przedstawienie danych o informacje związane ze zrównoważonym rozwojem. Do 2026 ta liczba może się zwiększyć do 99 tys. Co więcej, firmy te mogą być skonfrontowane z różnym zakresem kierowanych do nich próśb – dla jednego kontrahenta istotne mogą okazać się inne kwestie niż dla drugiego.
Zobacz także: Jaki wpływ może mieć dyrektywa CSRD na polskie firmy? Firmy objęte CSRD według wielkości i branży
