Przedsiębiorstwa coraz silniej odczuwają niedobór pracowników, szczególnie w takich branżach jak ICT, handel czy budownictwo. Bez szerszego otwarcia rynku pracy na cudzoziemców trudno będzie utrzymać szybki wzrost gospodarczy. Konfederacja Lewiatan proponuje zmianę wielu przepisów, które ułatwią firmom zatrudnianie cudzoziemców, m.in. usprawnienie pracy urzędów wojewódzkich w zakresie wydawania pozwoleń na pracę, wydłużenie obowiązywania pozwoleń do 4 -5 lat czy oświadczeń do 18-24 miesięcy.
W wyniku procesów demograficznych (naturalnych i migracji) kurczą się zasoby pracy. W 2000 roku liczba osób w wieku produkcyjnym wynosiła 25 299 457, podczas gdy 20 lat później było to 23 846 745 osób, czyli prawie o 1,5 mln mniej. Firmy potrzebują pracowników, zarówno na stanowiskach specjalistycznych i kierowniczych, jak i do prac prostych. Niedobory rąk do pracy odczuwane są szczególnie w branży ICT, handlu, produkcji czy budownictwie. Bez uzupełnienia tej luki przedsiębiorstwa stracą możliwości realizacji kontraktów terminowych czy wywiązywania się z zawartych umów. Istnieje pilna konieczność szerszego otwarcia się na pracowników z państw trzecich – mówi Monika Fedorczuk, ekspertka Konfederacji Lewiatan.
Propozycje Lewiatana dotyczące zatrudniania cudzoziemców
Wydłużenie – poprzez zmianę przepisów ustawy o promocji zatrudnienia – oświadczeń o powierzeniu cudzoziemcowi pracy przez pracodawcę z obecnych 6 miesięcy w czasie kolejnych 12 miesięcy do 18/24 w ciągu następujących po sobie 24/36 miesięcy. W dalszej kolejności konieczne jest również wprowadzenie mechanizmu, który w zależności od sytuacji w zakresie bezpieczeństwa narodowego i potrzeb rynku pracy, będzie pozwalał na rozszerzanie listy krajów, których obywatele mogą korzystać z procedury oświadczeniowej.
Ujednolicenie i usprawnienie działania urzędów wojewódzkich w zakresie wydawania pozwoleń na prace oraz wydłużenie okresu ich obowiązywania do 4 -5 lat (z obecnych 3 lat). Urzędy wojewódzkie wciąż stosują odmienne praktyki m.in. w zakresie liczby i rodzaju dokumentów niezbędnych przy wydawaniu pozwolenia na pracę. W niektórych urzędach procedura trwa kilka miesięcy, co stanowi istotną barierę podejmowania legalnej pracy na terenie Polski. Warto także (ustawa o cudzoziemcach) zrezygnować z weryfikacji kwalifikacji cudzoziemca w odniesieniu do konkretnego stanowiska pracy.
Przygotowanie zmiany w ustawie o cudzoziemcach pozwalającej na umożliwienie w okresie zatrudnienia przeniesienie cudzoziemca na stanowisko równorzędne lub wyższe po okresie 3 miesięcy pracy z zachowaniem zasady, że jego warunki pracy nie mogą być gorsze niż określone w ogłoszeniu, przy jednoczesnym obowiązku zgłoszenia tego faktu do organu administracji w terminie 7 dni od daty zmiany stanowiska.
Wprowadzenie szybkiej ścieżki uzyskiwania pozwoleń na prace u tych pracodawców, co do których istnieje pewność, że ich procedury kadrowe i sposób działania zapewniają legalność zatrudnienia cudzoziemców. Jednokrotne (w określonym okresie) sprawdzenie niezbędnych formalności, również tych, które potwierdzają, „jakość” zatrudniania cudzoziemców, zmniejszy obciążenia pracowników, usprawni procedury, a jednocześnie będzie stanowić bodziec dla pracodawców dla restrykcyjnego przestrzegania przepisów prawa.
Zintegrowanie systemu wydawania oświadczeń o powierzeniu pracy i zezwoleń na prace w jednym urzędzie (powiatowym urzędzie pracy) z uwzględnieniem elektronizacji całego procesu (wyłącznie elektroniczne składanie i procedowanie wniosków, dokumenty w formie skanów poświadczonych profilem zaufanym lub podpisem kwalifikowanym, na etapie składania wniosku – weryfikacja jego kompletności (złożonych dokumentów). Pracodawca składający wniosek powinien mieć możliwość sprawdzenia, na jakim etapie rozpatrywania się znajduje.
Rozpoczęcie dyskusji nad działaniami państwa i organizacji trzeciego sektora czy pracodawców na rzecz podjęcia skoordynowanych działań dotyczących integracji migrantów zarobkowych i ich rodzin.
