Wielu inwestorów walutowych narzeka na brak informacji o wolumenie na rynku Forex, ponieważ to znacznie utrudnia prowadzenie profesjonalnej analizy technicznej. Zostajemy praktycznie z czystym wykresem. Istnieją jednak pewne metody, które pomagają uzyskać chociaż namiastkę informacji o liczbie otwartych pozycji i o obrotach na największym rynku świata.
Wolumen, czyli co?
Standardowo pojęcie rynku Forex utożsamiane jest z obrotem walutami (transakcjami typu spot). W szerszej definicji, pod rynkiem Forex można rozumieć miejsca zawierania transakcji na wszystkich instrumentach finansowych, które oparte są na cenie walut i które zawierane są poza rynkiem regulowanym. W skład tych instrumentów wchodzą:
- Kontrakty forward
- Opcje walutowe
- FX swapy
- Swapy walutowe
- Pozostałe instrumenty
Za ogromną wartością dziennych obrotów na rynku Forex, które szacowane były przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) w 2013 roku na 5.3 bln USD, nie zawsze idą realne przepływy walut. Największy udział w obrocie mają FX swapy (2.2 bln USD dziennie), a dopiero w drugiej kolejności są to transakcje spot (2.0 bln USD dziennie). Transakcje na pozostałych instrumentach odpowiadają za resztę dziennego obrotu.
Transakcje typu FX swap są stosowane do zmiany daty rozliczenia dostawy waluty, stąd nie niosą za sobą realnego przepływu gotówki. Wynika to z faktu, że wartości nominalne obu nóg swapa w przeważającej mierze równoważą się. Faktyczny obrót na rynku Forex (w wąskim znaczeniu) jest więc około 40% mniejszy, niż podaje się w statystykach. Nie zmienia to faktu, że wciąż jest to bardzo dużo.
Rysunek 1.
Handel na rynku Forex
Problem badania wolumenu na rynku Forex wynika również z faktu, że nie istnieje scentralizowany ośrodek handlu walutami. Obrót walutą odbywa się w wielu miejscach, tzw. ECN-ach, a dane o transakcjach nie są upubliczniane. Istotnym aspektem istnienia ECN-ów jest możliwość kwotowania przez uczestników rynku w wielu takich miejscach. Innymi słowy bank może wystawiać na sprzedaż te same np. 100 000 EUR/USD w kilku ECN-ach. Jeśli w jednym miejscu dojdzie do zawarcia transakcji, to w innym przestanie kwotować. Można to porównać do wystawienia samochodu na sprzedaż w wielu serwisach ogłoszeniowych jednocześnie. Mamy tylko jeden samochód, a nie kilka. Dostępność danych o wolumenie jest więc znacznie ograniczona. Na platformach detalicznych wolumen w ogóle nie istnieje. Na przykład, w popularnej platformie transakcyjnej MT4, wolumen jest liczbą zmian ceny w danym interwale. Z rzeczywistym pojęciem wolumenu nie ma więc nic wspólnego. Ostatnimi czasy pojawiają się różnego rodzaju nakładki na MT4, które rzekomo wskazują wolumen, jednak podchodziłbym z bardzo ograniczonym zaufaniem do danych przez nie prezentowanych.
Próba reprezentatywna
Jeśli nie można znaleźć informacji o całkowitym wolumenie, to należy sięgnąć po dobrodziejstwa, jakie daje nam statystyka. Jeśli znajdziemy reprezentatywną grupę uczestników rynku, to będziemy mogli znacznie dokładniej analizować rynek Forex na podstawie obrotów, które generuje ta reprezentatywna grupa. Ta statystycznie istotna grupa inwestorów handluje na giełdzie CME kontraktami terminowymi na walutę. Kontrakty walutowe na giełdzie CME są bardzo popularne zarówno wśród inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych, dzięki czemu możemy określić, oprócz wolumenu, również liczbę otwartych pozycji przez poszczególne grupy handlujących.
Dla przykładu warto spojrzeć na poniższy wykres kontraktu terminowego na EUR na CME, gdzie pod wykresem ceny widać jak zmieniały się w czasie pozycje netto poszczególnych uczestników rynku. Najbardziej interesujące są pozycje funduszy hedgingowych, które oznaczono ciemną niebieską linią. Obecnie, pozycja netto funduszy wynosi -151,9 tys. kontraktów, co oznacza, że fundusze hedge zajmują netto pozycje krótkie na EUR/USD. Co warto zauważyć, to korelację miejsc zmiany trendu na EUR/USD z miejscami zmiany trendu w ekspozycji netto funduszy. Ostatnie dwa miejsca zmiany trendu ekspozycji funduszy (zaznaczone pionowymi błękitnymi liniami) występowały przed zmianą trendu na głównej parze:
Wykres 1. Notowania kontraktu Euro FX na CME
Warto zatem analizować dane publikowane przez amerykańską giełdę CME, gdyż mogą one stanowić ważny wskaźnik wyprzedzający co do sentymentu całego rynku.
