Kiedy cena ropy naftowej znajduje się na historycznych minimach i wciąż traci na wartości, inwestorzy przeglądają historię notowań tego surowca, aby dowiedzieć się o jej wcześniejszych, gwałtownych załamaniach i uzyskać odpowiedź na pytanie, jak w przeszłości na podobne sytuacje reagowały rynki finansowe.
Globalna nadpodaż z lat 2014/15 dokonała spustoszeń na światowym rynku ropy, przesuwając niektóre kraje produkujące ropę w stan recesji, podczas gdy inne mają do czynienia z rosnącym deficytem fiskalnym.
Embargo na ropę z lat 1973 - 1974
Embargo na eksport ropy naftowej, nałożone przez Organizację Państw Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) w latach 1973/74, było jednym z największych kryzysów gospodarczych i politycznych z okresu powojennego. Embargo, które zostało nałożone na amerykańskich sojuszników, w odpowiedzi na interwencję Stanów Zjednoczonych w 1973 roku podczas wojny z Yom Kippurem, doprowadziło do czterokrotnego podwyższenia ceny ropy naftowej z poziomu 3$ do prawie 12$ za baryłkę. Embargo zakończyło się dopiero w marcu 1974 roku, po tym jak USA wynegocjowało wycofanie się wojsk Izraela z półwyspu Synaj w Egipcie.
Kryzys naftowy z 1979 roku
W 1979 roku irańska rewolucja doprowadziła do mianowania Ayatollah Ruhollah Khomeini na urząd Najwyższego Prawnika Muzułmańskiego, którą miał pełnić dożywotnio, w nowo powstałej Republice Iranu. W tych okolicznościach, produkcja ropy naftowej spadła, powodując wzrost globalnej paniki. To wystarczyło, aby spowodować wzrost cen ropy naftowej w okolice 40$ za baryłkę, w przeciągu najbliższych 12 miesięcy. Wybuch wojny irańsko-irackiej w 1980 roku, w której swój ślad pozostawili Amerykanie oraz sojusznicy Saddama Husajna, przyspieszyła jednak spadek cen ropy naftowej.
W 2013 roku w sytuacji stabilnego dolara amerykańskiego (USD), ceny ropy były wycenione na ponad 100$ za baryłkę. Na przełomie XX i XXI wieku ceny tego surowca oscylowały natomiast w okolicy 20$ za baryłkę[1]. Rok 1980 był charakterystyczny z powodu nadmiernej globalnej nadpodaży, wynikające z dużej nadwyżki w produkcji surowca oraz ze słabnącego popytu międzynarodowego, jak i z tego, że wiele wysoko uprzemysłowionych krajów świata walczyło ze spowolnieniem gospodarczym.
Rok 2003 to inwazja Stanów Zjednoczonych na Irak
Na przełomie wieków nastąpił ogromny skok w cenie ropy naftowej, spowodowany przez kilka wydarzeń międzynarodowych, które wzbudziły obawy o spowolnienie produkcji. Były to ataki terrorystyczne z 11 września, obawy o niestabilność na Bliskim Wschodzie a także strajki pracowników naftowych w Wenezueli. Wzrosty cen ropy nasiliły się także po dokonaniu amerykańskiej inwazji na Irak w 2003 roku.
Według wartości dolara z 2015 roku, cena ropy naftowej w 2003 roku wynosiła średnio 27.69$ za baryłkę. Natomiast w 2008 roku było to już 91.48$ za baryłkę[2].
Ceny ropy naftowej wahały się silnie pod koniec dekady, w 2009 roku gwałtownie spadły, po czym ponownie zaczęły rosnąć w ciągu najbliższych czterech lat, na fali demokratycznych protestów na Bliskim Wschodzie. Protesty te utorowały drogę do libijskiej wojny z 2011 roku, podczas której rebelianci obalili rządy Muammara Kadafiego, władającego w tym kraju od ponad czterech dekad.
Globalna nadpodaż z przełomu lat 2014/15
Ceny ropy naftowej w połowie 2014 roku, rozpoczęły długą i bolesną falę spadków, a obawy o globalną nadpodaż tego surowca spowodowały w rezultacie jedną z największych wyprzedaży w historii. W ciągu 18 miesięcy, światowe ceny ropy obniżyły się o prawie 70%.
Spowolnienie wzrostu gospodarczego w Chinach, boom na olej łupkowy w USA oraz szczyt osiągnięty w produkcji ropy naftowej w krajach OPEC, pogorszył globalny poziom równowagi między podażą a popytem. Pod koniec 2015 roku, kontrakty terminowe na ropę BRENT oraz ropę WTI były wyceniane na poziomach wieloletnich minimów i w 2016 roku inwestorzy spodziewają się dalszych ich spadków.
[1] Sam Ro (December 19, 2014). “An Annotated History Of Oil Prices Since 1861.” Business Insider.
[2] Tim McMahon (May 2, 2015). Historical Crude Oil Prices (Table). Inflation Data.
