Na swojej drodze w tradingu spotkałem wiele osób inwestujących na własny rachunek, byli to traderzy z większym, jak i mniejszym portfelem. Niezależnie jednak od wielkości posiadanej gotówki, można było u nich zauważyć określone zachowania. Niektórzy byli bardzo zdyscyplinowani, inni nieco mniej. Natomiast zawsze pojawiało się pytanie, co jest najważniejsze w inwestowaniu i czy można w jakiś sposób wyczuć rynek? Czy setki, tysiące godzin poświęconych na analizie rynku, studiowaniu wykresów, mogą przyczynić się do odniesienia sukcesu i zrozumienia rynku? Czy może jednak rynek jest chaotyczny i nie ma sposobu, aby go okiełznać, niezależnie od godzin spędzonych przed monitorem? Czy istnieje coś takiego jak handel intuicyjny?
Setupy
Aby zająć pozycję na rynku, potrzebna jest do tego przesłanka, sygnał, bodziec. Zdecydowana większość traderów rynku Forex posługuje się analizą techniczną, szukając tzw. setupów. Traderzy indywidualni prześcigają się w przeróżnych metodach analizy wykresu. Mamy zwolenników czystego wykresu, który pokazuje jedynie zachowanie ceny (Price Action), bez żadnych wskaźników analizy technicznej, czy rysowania przeróżnych kształtów i figur na platformie. Z drugiej strony stoją analitycy posługujący się mnóstwem wskaźników, oscylatorów, mierzeń Fibonacciego itp. Osobiście w obu tych podejściach nie widzę nic złego, jeżeli tylko metoda zarabia, to czemu nie. Ważne jest to, aby uzyskać pewną powtarzalność i żeby w naszej metodzie nie było uznaniowości.
Uznaniowość w tradingu
Bardzo często spotykałem traderów, którzy uważali, że mają określoną strategię inwestycyjną. Gdy zapytałem ich o konkretny setup, byli tacy, którzy potrafili jasno określić przesłanki otwarcia zlecenia, byli jednak i tacy, którzy tego nie potrafili. Jeżeli nie masz ściśle określonych zasad zawierania zleceń, które ktoś jest w stanie powielić, to znaczy, że Twoja strategia jest uznaniowa. Najprostszym sposobem weryfikacji tego, czy Twoja strategia jest uznaniowa, jest przekazanie założeń strategii drugiemu traderowi. Jeśli drugi Trader, spoglądając na ten sam wycinek widzi wejścia w innych miejscach niż Ty, oznacza to, że strategia jest uznaniowa. Warto dodać, że uznaniowość to nie handel intuicyjny, szczególnie jeśli jesteś początkującym traderem.
Fazy rynku
Rynki poruszają się w różnych cyklach. Mamy okresy, w których występują silne trendy, okresy korekcyjne, czy konsolidacyjne. Każdy z nich ma swoje charakterystyczne cechy, które pozwalają na dostosowanie strategii. Jeżeli mamy świetną strategię działająca w konsolidacji, to gdy tylko zmieni się cykl, przestanie ona działać i zacznie przynosić straty. Dlatego tak ważne jest, aby dostosować strategię do panującego na rynku cyklu. Ale czy da się wyczuć, kiedy zmieni się cykl? Moim zdaniem raczej nie, nigdy nie wiemy kiedy skończy się trend, czy kiedy nastąpi wybicie z konsolidacji. Rynek zawsze będzie krok przed nami, nie musimy jednak wiedzieć wszystkiego, by być zyskownym.
Psychika najważniejsza
Wielokrotnie w swoich artykułach podkreślałem kluczową rolę psychiki w tradingu. Każdy z nas jest inny, każdy ma inną skłonność do ryzyka. Niezależnie od setupów, czy strategii, najważniejszą rolę w tradingu odgrywa nasza psychika. Ile razy było tak, że kilka razy pod rząd dostałeś Stop Lossa i nie odważyłeś się wejść po raz kolejny w rynek, mimo, że wszystkie przesłanki mówiły "otwórz pozycję"? Bardzo często okazuje się, że po serii strat zaczynamy bardzo dokładnie filtrować sygnały, a nawet je odrzucać, pomimo że są dobre. W tradingu trzeba być zdyscyplinowanym i konsekwentnym, jeżeli Twoja strategia mówi kup, to nie zastanawiaj się, tylko kupuj. Nie po to przez kilka miesięcy badałeś dane historyczne i testowałeś strategię, aby teraz selekcjonować sygnały.
Doświadczenie
To, że niektóre osoby mogą po dłuższym czasie osiągnąć wystarczający "level wtajemniczenia", aby móc spekulować intuicyjnie, nie oznacza, że można to zrobić od razu. Dlatego, jeśli jesteś początkującym inwestorem musisz się skupić raczej na żelaznych zasadach i zdobywaniu doświadczenia. Musisz wypracować własne unikalne podejście do rynku i je szlifować, kiedy pojawią się już pierwsze profity. Na pewno nie będzie łatwo, nie jest to prosta droga. Rynki finansowe, a zdecydowanie rynek kontraktów CFD, czy kryptowalut, są szczególnie trudne. Z biegiem czasu zaczniesz zauważać pewne schematy i prawa, którymi rządzą się rynki.
Zarządzanie kapitałem
Nawet najlepsza strategia, która ma np. 90% skuteczność, nie da pozytywnych rezultatów, jeżeli trader nie będzie potrafił odpowiednio zarządzać kapitałem. Jest to argument dla spekulacji intuicyjnej - co z tego, że mam świetną strategię z wysoką skutecznością, jeżeli kuleje u mnie zarządzanie kapitałem? Mogę mieć zyskowny miesiąc dwa, ba nawet rok, a później oddać wszystko w kilka sesji, na kilkunastu transakcjach. Dlatego czasem nawet inwestycje na "chybił trafił" z zachowaniem odpowiedniego zarządzaniem kapitałem, mogą przynieść dodatnią stopę zwrotu. Najważniejszym jest, aby wykształcić u siebie model zarządzania kapitałem, a przede wszystkim szanować swój depozyt. Jeżeli będziesz w stanie w dłuższym okresie czasu utrzymywać się w okolicy wyjściowego depozytu (czyli nie tracić), to tylko krok dzieli Cię od bycia zyskownym traderem.
Podsumowanie
Moim zdaniem, mając duże doświadczenie na rynku, można spekulować intuicyjnie i osiągać przy tym dodatnie stopy zwrotu. Wspomniałem wcześniej, że najważniejsze w tradingu są psychika i zarządzanie kapitałem, a nie setupy, dlatego można śmiało potwierdzić tezę. Czym jest więc handel intuicyjny? Handel intuicyjny to wysoki poziom wyczucia rynku, osiągają do traderzy z długoletnim doświadczeniem rynkowym. Dzięki powielaniu tych samych schematów są oni w stanie bez dogłębnej analizy, tylko po spojrzeniu na wykres, stwierdzić w jakiej fazie się znajdujemy i czego możemy oczekiwać. Oczywiście nikt nie jest w stanie przewidzieć zachowania rynku w 100%, niemniej jednak istnieją pewne charakterystyczne zachowania, które pozwalają z bardzo wysoką skutecznością określić dalszy kierunek ruchu ceny. Niezależnie od poziomu Twojego doświadczenia, nie możesz się poddawać, jeśli będziesz konsekwentny i zdyscyplinowany, osiągniesz swoje. Powodzenia!
