Inwestorzy w Polsce przyzwyczajeni są do dwóch typów wykresów. Albo korzystamy z najprostszego wykresu liniowego albo japońskiego wykresu świecowego. Czy istnieje alternatywa prezentacji zmiany cen, która wniosłaby wartość i zwiększyła skuteczność dokonywanych transakcji?
Analitycy techniczni stosują przede wszystkim wykresy dwuwymiarowe. Osią poziomą jest oś czasu, natomiast oś pionowa prezentuje zakres zmiany ceny. Do tego typu wykresów zaliczymy wykres słupkowy, liniowy oraz świecowy. Nie jest to jednak jedyny sposób prezentacji ceny. Japońskie techniki analizy technicznej, które do Europy dotarły w latach 90. kryją w sobie zdecydowanie większą głębię.
Doświadczeni inwestorzy powtarzają jak mantrę, że aby zarobić na rynku, musi pojawić się zmienność. Rozwiązania możemy szukać w wykresach jednowymiarowych. Odrzućmy czas, a skupmy się tylko i wyłącznie na wielkości zmiany ceny. Taką możliwość oferują nam wykresy typu renko, kagi, punktowo-symboliczne, czy wykresy przełamania trzech linii. Niestety, konstrukcja większości z nich jest dość skomplikowana, a nierzadko ich obsługa wymaga od nas wykupienia dodatkowych funkcji w programie, za pomocą którego dokonujemy analizy technicznej.
Zdecydowanie najprostszym wykresem jednowymiarowym jest wykres renko. Z japońskiego "renga" oznacza cegłę. Kształtem wykres przypomina układankę złożoną z równych cegiełek, z których każda obrazuje zmianę ceny o tę samą wielkość.
Wykres 1. Wykres renko spółki Facebook.
W przypadku wykresu typu renko sami ustalamy wielkość pojedynczej cegiełki. Dziesięciopunktowy wykres oznacza, że pojedyncza cegła obrazować będzie zmianę ceny o dokładnie dziesięć punktów. Zmiana ceny o sto punktów zostanie zaprezentowana jako dziesięć cegieł o wielkości 10 punktów każda. Kolor, tak jak w przypadku świec japońskich, możemy sami ustalić, jednak przyjmuje się, że wzrost obrazujemy za pomocą zielonych korpusów, a spadek ceny za pomocą czerwonych.
Wielkość renko
W przypadku tego typu wykresu mamy wpływ na jego dokładność, poprzez ustalenie wielkości cegiełki. Im będzie ona większa, tym większa zmienność będzie w stanie wygenerować nowy element wykresu. Jeżeli przyjmiemy wielkość cegiełki na poziomie 100 punktów, to zmiany na wykresie mniejsze niż 100 nie będą widoczne. W taki sposób jesteśmy w stanie wyeliminować konsolidacje.
Moment, w którym na rynku nie dzieje się zbyt wiele, to bardzo często czas, pochopnych i nieprzemyślanych decyzji, zamiast cierpliwego oczekiwania na większą zmienność. Na wykresach dwuwymiarowych nawet najmniejsza zmiana ceny jest nanoszona, przez co otrzymujemy komunikaty o mało znaczących ruchach, przez co zdecydowanie łatwiej jest wpaść w wir podejmowania niepotrzebnych decyzji. Na wykresie renko jesteśmy w stanie wyeliminować tego typu sytuacje.
Dostosuj zmienność do twoich potrzeb
Im większą wielkość cegiełki ustalimy, tym większe szumy rynkowe będziemy w stanie wyeliminować. Wszystko powinno być dostosowane do zmienności, która na danym instrumencie panuje. W przypadku par walutowych pojedyncze rengo mogłoby przyjmować wartość w okolicach kilku pipsów. Taka szczegółowość np. w przypadku rynku kryptowalut wprowadzałaby zdecydowanie zbyt dużo fałszywych komunikatów.
Rozwiązaniem w przypadku dużych rozbieżności w zmienności byłoby zastosowanie wskaźnika ATR. Average True Range (Średnia Rzeczywistego Zasięgu) prezentuje skalę ruchów. Ze wszystkich wskaźników analizy technicznej w najlepszym stopniu obrazuje wolatywność, która panuje na rynku. Możliwość zastosowania ATR przy doborze wielkości pojedynczej cegiełki daje chociażby platforma TradingView, przez co nie musimy za każdym razem zmieniać ręcznie ustawień wykresu renko.
Wykres 2. Wykres świecowy instrumenty XAU/USD ze wskaźnikiem ATR. Zwróć uwagę, że w przypadku większych ruchów rośnie odczyt wskaźnika, bez względu na kierunek zmiany ceny. W przypadku gdy na rynku pojawia się konsolidacji odczyt wskaźnika maleje.
Jakie sygnały generuje wykres renko?
Najprostszym komunikatem do zajęcia pozycji jest zmiana koloru cegiełki. Przeskoczenie z rengo spadkowego do wzrostowego wymaga zmiany ceny dwukrotnie większej niż powstanie pojedynczej cegiełki. To wzmacnia wymowę sygnału zapowiadającego odwrócenie trendu.
Wykres 3. 5- dolarowy wykres renko spółki Tesla. W okresie od stycznia 2016 do grudnia 2017 wygenerowanych zostało 15 najprostszych sygnałów (zmiana koloru cegiełki na zieloną) do zajęcia pozycji długiej. Tylko dwukrotnie sygnał okazał się być nieskuteczny. W przypadku 8 sygnałów nie udało się pokonać poprzedniego minimum, ale ruch był na tyle mocny, że bez problemu byliśmy w stanie zamknąć pozycję na plusie. Aż pięciokrotnie złapalibyśmy bardzo ładne, swingowe transakcje.
Nieważne jak dobra jest technika, z której korzystamy, zawsze najpierw powinniśmy ustalać tendencję jaka na rynku panuje i zajmować pozycję zgodnie z nią. W przypadku szukania pozycji krótkich na Wykresie 3 dostalibyśmy 16 sygnałów do zajęcia pozycji (6 okazałoby się błędnych, 5 kolejnych dałoby możliwość wyjścia na zero, a 5 najlepszych przyniosłoby satysfakcjonujący zarobek - wyniki znacząco gorsze niż w przypadku szukania pozycji długich).
Poziomy wsparć i oporów
Sygnały płynące z renko to nie tylko zmiana koloru cegiełki. Bardzo pożyteczne i jednocześnie łatwe jest wyznaczanie horyzontalnych poziomów wsparć i oporów, które stanowić będą istotne ułatwienie przy podejmowaniu decyzji handlowych. W moim przypadku przełamanie istotnego poziomu cenowego jest mocniejszym sygnałem niż jakakolwiek formacja cenowa. Na wykresie nr 4 znajdziesz przykład naniesionych stref oporu i wsparcia (S/R).
Wykres 4. 5- dolarowy wykres renko spółki Tesla z zaznaczonymi lokalnymi poziomami S/R. Przełamanie, bądź potwierdzenie poziomu cenowego powinny stanowić istotny element strategii handlowej.
Formacje cenowe
Oprócz sygnałów zmiany koloru cegiełki, poziomów wsparć i oporów, wykres renko również nadaje się do poszukiwania formacji cenowych. Oczywiście nie tych płynących ze świec japońskich. Śmiało możesz szukać trójkątów, formacji podwójnego wierzchołka, czy np. formacji RGR. Wykres nr 5 prezentuje przykładową formację, którą można było wykorzystać w celu identyfikacji odwrócenia trwającego trendu wzrostowego.
Wykres 5. 5- dolarowy wykres renko spółki Tesla z zaznaczoną formacją RGR. Przełamanie linii szyi na wykresie renko, podobnie jak na wykresie liniowym, czy świecach japońskich, stanowi silny sygnał do zajęcia pozycji krótkich.
Pułapki na wykresie renko
Zastanawiasz się gdzie jest haczyk? Wykres renko eliminuje szum cenowy, co jest niewątpliwie jego atutem, ale też niesie ze sobą pewne wady. Przez usunięcie niektórych wahań, nie widzimy pełnego zakresu zmian cenowych. Jeżeli np. korzystamy z pięciodolarowego wykresu i nastąpi fala wzrostowa o wielkości 24,90 USD, to na naszym wykresie pojawią się co najwyżej 4 nowe cegiełki. Podobnie gdy wystąpi fala spadkowa o wielkości 29,80 USD, gdyż naniesiemy tylko 5 rengo na wykres.
Taka sytuacja powoduje, że dużym błędem będzie wystawianie zleceń typu stop loss oraz take profit bezpośrednio pod daną cegiełką. Niejednokrotnie może okazać się, że wyrzucani będziemy z rynku, a na wykresie nie pojawi się żaden nowy element. Dlatego nie powinniśmy rezygnować ze śledzenia wykresu świec japońskich - przynajmniej na początku drogi zaznajamiania się z wykresem renko.
Jeżeli jesteś zainteresowany uzupełnieniem wiedzy dotyczącej renko oraz wskaźnika ATR, gorąco zapraszam na kanał FXMAG na youtube (www.youtube.com/fxmag) oraz na portal fxmag.pl.
Udanego handlu.
