Raport o sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2020 r.
Sytuacja firm budowlanych znacząco poprawiła się na przestrzeni lat, jednak jest istotnie gorsza niż sytuacja firm deweloperskich. Obok problemów związanych z COVID-19 na firmy te oddziałuje wygasająca perspektywa finansowa UE i spadek inwestycji infrastrukturalnych. W konsekwencji w sektorze narasta konkurencja, co wpłynęło na wyniki finansowe w 2020 r. Według danych finansowych oraz ankiet zebranych wśród przedsiębiorstw budowlanych zmiany planów inwestorów w 2020 r. w następstwie pandemii skutkowały spadkiem przychodów blisko połowy firm budownictwa kubaturowego.
Nieznacznie poprawiła się uzyskana rentowność firm budowlanych, na co wskazuje rosnący od trzech lat odsetek podmiotów oceniających swoją rentowność sprzedaży na poziomie satysfakcjonującym, ale niższym niż zakładano wobec zmniejszenia się liczby ocen rentowności na poziomie niesatysfakcjonującym. Wzrost odsetka firm budowlanych z widoczną poprawą uzyskanej marży jest efektem coraz mniejszej liczby kontraktów długoterminowych w trakcie realizacji ze zbyt nisko skalkulowanym budżetem w odniesieniu do poziomu wzrostu kosztów. Większość firm budownictwa kubaturowego nie przeniosła w 2020 r. wzrostu kosztów działalności na wzrost cen własnych z uwagi na narastające problemy w pozyskaniu zleceń.
Spadek popytu na usługi budowlane, który wynikał ze wstrzymania realizacji części projektów biurowych, handlowych i hotelowych zmniejszył utrzymujące się na wysokim poziomie, do czasu pandemii, problemy i związane z nimi niektóre czynniki ryzyka umiejscowione głównie w sektorze deweloperskim, przenosząc je na firmy budowlane i przemysł budowlany (niższy wzrost cen usług wykonawstwa, kosztów bezpośrednich budowy, w tym cen materiałów budowlanych).
Ograniczenia związane z pandemią nie pogorszyły kondycji podmiotów realizujących projekty mieszkaniowe i pozwoliły na realizację prac zgodnie z harmonogramami, co potwierdza wzrost o ponad 7% liczby mieszkań oddanych do użytkowania w 2020 r. (najwyższa liczba lokali oddanych po rekordowym 1978 r.). Przeważająca większość ankietowanych przedsiębiorstw budowlanych (70%) oceniła swoją sytuację jako dobrą, a przewidywania jej pogorszenia przez część jednostek wynikały głównie z rosnącej konkurencji w pozyskaniu zleceń zapewniających ciągłość prowadzenia działalności. Jednak ponad 30% przedstawicieli mikro i małych firm oceniło sytuację ekonomiczną swoich firm jako słabą. Wśród przyczyn przewidywanego spadku rentowności znaczna część podmiotów najczęściej wskazywała rosnące ceny usług podwykonawców i wzrost kosztów własnych, przy braku możliwości podnoszenia cen usług świadczonych przez przedsiębiorstwo oraz możliwe dalsze wyhamowanie działalności w budownictwie.
Częstsze problemy w utrzymaniu płynności dotyczyły najmniejszych przedsiębiorstw znajdujących się głównie w roli podwykonawców, które realizując krótsze czasowo kontrakty szybciej odczuły trudności w zapewnieniu ciągłości działania i w pozyskaniu finansowania bankowego. Wyższy odsetek odmów udzielenia kredytu inwestycyjnego niż kredytu obrotowego świadczy, że w ocenie banków firmy budowlane posiadają zdolność kredytową w krótkiej perspektywie, a w dłuższej dostrzegają wzrost ryzyka w branży. Zaangażowanie banków w bieżące finansowanie średnich i dużych firm jest znacznie częstsze niż w przypadku małych podmiotów, z czego można wnioskować, że w ocenie banków sytuacja firm dużych i średnich jest lepsza, zapewniająca zdolność do spłaty zobowiązań.
Agresywna strategia finansowania działalności (opóźnienia w regulowaniu płatności), wzmocniona niepewnością, skutkowała wzrostem udziału kapitałów obcych, zwłaszcza zobowiązań wobec podwykonawców. Przeterminowane zobowiązania i należności posiada więcej dużych firm budowlanych niż mniejszych jednostek, ale odsetek ten jest nieznacznie mniejszy od wskazań w 2019 r. Kapitał własny i kredyt kupiecki przy niskim udziale środków bankowych stanowią główne źródła finansowania działalności firm budowlanych, w tym realizujących usługi w budownictwie mieszkaniowym.
***Materiał pochodzi z raportu NBP: Raport o sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2020 r., którego pełną zawartość możesz zobaczyć i pobrać klikając w poniższy przycisk
