Doświadczenia historyczne pokazują różne scenariusze dla rynku ziemi w warunkach silnych szoków w otoczeniu zewnętrznym – a w takich znajduje się teraz polski rynek. Obecnie w perspektywie roku – dwóch najbardziej prawdopodobne wydaje się utrzymanie wysokich cen gruntów pod zabudowę. Z uwagi na już ich wysoki poziom, psychologiczny efekt rozpoczętej w październiku 2021 serii podwyżek stóp procentowych NBP, a także niepewność w kontekście wojny w Ukrainie (wojna w sposób oczywisty zatrzymuje ruch inwestycyjny) wzrost cen ziemi raczej wyhamuje.
Fundamentalną przesłanką wzrostu cen nieruchomości gruntowych jest popyt budowlany oraz inwestycyjny związany z ochroną oszczędności. Nieruchomość gruntowa tradycyjnie jest postrzegana jako relatywnie bezpieczna inwestycja. Realnie ujemne stopy procentowe w ostatnich latach, a od 2021 perspektywa dłuższego okresu wysokiej inflacji skłaniały do ochrony oszczędności przez inwestowanie w ziemię. Niepewność powstała po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 może osłabiać ten motyw – w warunkach ryzyka wojny wyżej cenione stają się aktywa bardziej płynne (waluty, złoto, kamienie szlachetne). Niemniej konsekwencją niepewności kraju frontowego, jakim stała się Polska, wydaje się być raczej przejściowe wyhamowanie na rynku działek (brak transakcyjności?) niż spadek cen ziemi. Prawdopodobne jest także utrzymanie ceny w drogich lokalizacjach.
Renesans działek rekreacyjnych i leśnych, jak i drugich domów
– jeden ze skutków pandemii, prawdopodobnie utrzyma się dłużej. Ta zmiana preferencji podtrzymuje wysokie ceny działek, szczególnie dobrze skomunikowanych i położonych w atrakcyjnych krajobrazowo regionach. Jednocześnie działania wojenne w Ukrainie zamrożą prawdopodobnie inwestycje w przygranicznych rejonach Polski południowo-wschodniej i wschodniej.
W styczniu 2022 weszła w życie uproszczona procedura budowy domu do 70 m kw.,
może ona wzmocnić popyt na niezabudowane działki w mniejszych miejscowościach i tym samym podtrzymywać wysokie ceny nieruchomości gruntowych pod zabudowę. Pierwsze miesiące obowiązywania regulacji przynoszą umiarkowane zainteresowanie budową takich domów, ograniczeniem wydaje się być zasada budowy wyłącznie na własne potrzeby. € Problemy z dostępnością gruntów pod zabudowę będą skłaniały deweloperów do zwiększania intensywności za budowy, podejmowania aktywności w trudniejszych lokalizacjach (poprzemysłowych czy o skomplikowanym stanie prawnym). Konsolidacja wzmacnia siłę finansową firm i daje większą swobodę uzupełniania banku ziemi – ten na ogół je st uzupełniany na bieżąco, stosownie do okazji, także w warunkach gorszej koniunktury.
Nowelizacja ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa ZWRSP (weszła w życie 1 maja 2021) nie zmieniła dotychczasowej sytuacji
Nowe przepisy przedłużają zakaz sprzedaży nieruchomości rolnych Skarbu Państwa do 30 kwietnia 2026. Znowelizowana Ustawa dopuszcza wyjątki pozwalające na nabycie gruntów z Zasobu, obwarowane szczegółowymi wymaganiami (zgoda ministra właściwego do spraw rozwoju wsi pod warunkiem wskazania względów społeczno-gospodarczych uzasadniających sprzedaż nieruchomości, ich części lub udziałów we współwłasności nieruchomości). Nie ma zatem przesłanek do obniżenia cen gruntów z uwagi na wzrost podaży ziemi rolnej. Działalność budowlana będzie się koncentrować na gruntach spoza Zasobu Własności Rolnej
