Zgodnie ze wstępnymi danymi zagregowany indeks PMI (dla przetwórstwa i sektora usług) w strefie euro zmniejszył się w październiku do 54,3 pkt. wobec 56,2 pkt. we wrześniu, kształtując się poniżej oczekiwań rynku (55,2 pkt.).
Zmniejszenie zagregowanego indeksu PMI wynikało ze spadku składowych zarówno dla aktywności biznesowej w usługach, jak również bieżącej produkcji w przetwórstwie. Spadek indeksów PMI miał szeroki zakres geograficzny. Pogorszenie koniunktury odnotowano Niemczech, Francji i pozostałych gospodarkach strefy euro objętych badaniem. Zagregowany indeks PMI w strefie euro ukształtował się na najniższym poziomie od kwietnia 2021 r. Ponadto, zmniejszył się on w październiku wyraźnie względem przeciętnej wartości odnotowanej w III kw. br. (58,4 pkt.), co stanowi wsparcie dla naszej prognozy zakładającej spowolnienie przyspieszenie wzrostu gospodarczego w obszarze wspólnej waluty z 2,3% kw/kw w III kw. do 1,1% w IV kw. br.
Czynnikiem hamującym wzrost gospodarczy w strefie euro były nasilające się bariery podażowe
Problem ten dotyczył gównie przetwórstwa przemysłowego, chociaż firmy usługowe również raportowały, że stykają się z nim w coraz większym stopniu. W przypadku usług, ograniczenia podażowe były głównie powiązane z niewystarczającą liczbą pracowników do obsługi zaległych i napływających zamówień, co przyczyniło się do najszybszego wzrostu zatrudnienia w tym sektorze od lipca 2007 r. Ograniczenia podażowe w przetwórstwie obejmują natomiast dużo szerszy zakres problemów – niewystarczającą ilość surowców, komponentów, półproduktów, jak również zbyt małe moce przerobowe w transporcie, w tym niewystarczającą liczbę kontenerów. Skalę narastania ograniczeń podażowych w przetwórstwie można pokazać za pomocą różnicy pomiędzy składowymi PMI dotyczącymi nowych zamówień ogółem i bieżącej produkcji (por. wykres).
Taki wskaźnik w uproszczeniu informuje o ile szybciej – z miesiąca na miesiąc – rosną zamówienia od produkcji. Ukształtował się on w październiku na wysokim na tle historycznym poziomie w całej strefie euro, w tym w przede wszystkim w Niemczech. Bezpośrednimi efektami narastających barier podażowych w przetwórstwie strefy euro były wydłużenie czasu dostaw, dalszy wzrost zaległości produkcyjnych oraz najszybszy w historii badań wzrost cen środków produkcji, jak również wyrobów końcowych. Warto zwrócić uwagę, że co najmniej 90% firm przetwórczych zasygnalizowało wzrost cen środków produkcji w październiku, a co najmniej 72% wzrost cen wyrobów gotowych.
Ponadto, w październikowych raportach PMI znalazły się inne odniesienia do konkretnych problemów zgłaszanych przez przedsiębiorstwa w przetwórstwie
W szczególności zwrócono uwagę, że aktywność w sektorze motoryzacyjnym strefy euro odnotowała najsilniejszy spadek na tle innych branż. Jako główny czynnik odpowiadający za ten fakt firmy wskazywały na braki półprzewodników. We Francji, opóźnienia w dostawie surowców i półproduktów skłoniły część klientów do odwołania lub odłożenia w czasie swoich zamówień. Bariery podażowe w tym kraju były na tyle poważne, że doprowadziły do pierwszego od stycznia br. spadku produkcji w przetwórstwie ujęciu m/m
Ograniczenia podażowe doskwierają przedsiębiorstwom nie tylko w czasie rzeczywistym,
ale były w październiku wymieniane przez firmy jako ważny czynnik ryzyka dla koniunktury w przyszłości. Wskaźnik oczekiwanej produkcji za 12 miesięcy (zagregowany dla przetwórstwa i usług) w strefie euro osiągnął w październiku najniższy poziom od lutego 2021 r. Firmy przetwórcze obawiają się również, że kolejna fala pandemii może nasilić obserwowane obecnie zaburzenia w łańcuchach dostaw. Z kolei firmy sektora usługowego zwracają uwagę, że po sezonowym wzroście aktywności w miesiącach letnich, obecnie obserwują one osłabienie popytu w niektórych branżach (m.in. turystyka, rekreacja) z uwagi na obawy przed kolejną falą pandemii i najprawdopodobniej utrzyma się ono w kolejnych miesiącach.
Ubiegłotygodniowe dane o koniunkturze wskazują pogorszenie się perspektyw kształtowania się popytu zarówno w Niemczech, jak i w całej gospodarce strefy euro. Istotnym ryzykiem w dół dla wzrostu gospodarczego w strefie euro i Polsce pozostaje niepewność związana z przebiegiem kolejnej fali pandemii. Stanowi to wsparcie dla naszego zrewidowanego scenariusza (por. MAKROmapa z 4.10.2021) zakładającego spowolnienie wzrostu PKB w Polsce do 4,7% r/r w 2021 r. z 4,9% w 2020 r.
