Proinflacyjne czynniki zewnętrzne to przede wszystkim wzrost cen surowców na światowych rynkach. Najszybciej zdrożały surowce energetyczne, w tym ropa naftowa i węgiel, co bezpośrednio działa na wzrost cen energii. Podrożała również żywność, choć na razie w znacznie mniejszym stopniu niż surowce przemysłowe. Indeks cen surowców IMF w marcu br. wzrósł w stosunku do lutego br. o blisko 3%, zaś indeks cen żywności FAO o 1,1%. Wiele wskazuje na to, że tendencja do obniżania cen surowców, która dominowała w ubiegłym roku, dobiegła na razie końca.
Czynniki stymulujące wzrost inflacji bezpośrednio związane ze stanem polskiej gospodarki to przede wszystkim silna presja popytowa, wynikająca z wysokiej dynamiki wynagrodzeń, rekordowego wzrostu zaangażowania kredytowego polskich gospodarstw domowych, oraz niesłabnącej polityki stymulacji popytu konsumpcyjnego poprzez kontynuowanie dotychczasowych i wdrażanie nowych programów socjalnych.
Po stronie producentów obserwujemy coraz szybszy wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej w efekcie wyższych kosztów pracy, wyższych cen surowców, oraz wyższych kosztów utrzymywania mocy produkcyjnych. Ten wzrost kosztów, przy silnym popycie wewnętrznym przyczynić się może do odwrócenia tendencji do dezinflacji cen producentów (PPI), którą obserwujemy od jesieni 2022 roku, a to z kolei przełożyć na dynamikę CPI.
Ostatnie badania oczekiwań inflacyjnych producentów i konsumentów przyniosły kontynuację dotychczasowych tendencji. Zarówno jedni jak i drudzy cieszą się z dotychczasowego, wolniejszego wzrostu cen i przewidują, że procesy te będą kontynuowane.
Odsetek konsumentów spodziewających się w najbliższych miesiącach wzrostu cen w tempie co najmniej dotychczasowym spadł w ciągu ostatniego miesiąca o 1 punkt procentowy, a w ciągu ostatniego roku o 2,3 p. proc. To niewielka zmiana, jednak istotniejsze są przesunięcia pomiędzy odsetkami poszczególnych grup odpowiedzi, z wyraźną tendencją do zmniejszania się odsetka osób spodziewających się szybszego lub co najmniej takiego jak dotychczas tempa wzrostu cen na rzecz grupy respondentów spodziewających się wolniejszego ich wzrostu. Niższe oczekiwania inflacyjne konsumentów mogą dodatkowo stymulować popyt, zwłaszcza w warunkach szybkiego wzrostu dochodów gospodarstw domowych.
Oczekiwania inflacyjne przedstawicieli przedsiębiorstw produkcyjnych od końca ubiegłego roku utrzymywały się na niezmiennym poziomie, z około 13% przewagą firm planujących podwyżki cen na swe wyroby nad firmami, które w najbliższym czasie zamierzają ceny obniżyć. W marcu 24r. przewaga ta zmniejszyła się o kolejne 3 punkty procentowe, jest również blisko dwukrotnie niższa niż przed rokiem.
