17 grudnia prezydent Azerbejdżanu oraz premierzy Gruzji, Węgier i Rumunii podpisali w Bukareszcie umowę o partnerstwie strategicznym w zakresie rozwoju i transportu zielonej energii. W wydarzeniu wzięli także udział przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i prezydent Rumunii Klaus Iohannis. Dokument przewiduje m.in. budowę podmorskiej linii elektroenergetycznej o przepustowości 1 GW łączącej Azerbejdżan, Gruzję, Rumunię i Węgry. Długość planowanego połączenia wyniesie 1195 km. Prace nad wycenianą na 2,3 mld euro i finansowaną przez UE inwestycją potrwają sześć lat (studium wykonalności ma powstać do września 2023 r.).
Projekt docelowo pozwoli na import przez UE zielonej energii elektrycznej produkowanej przez Azerbejdżan. Zgodnie z deklaracją złożoną w Bukareszcie przez von der Leyen wpisuje się on w strategię uniezależniania się od rosyjskich paliw kopalnych i dywersyfikacji źródeł ich dostaw we współpracy z „wiarygodnymi partnerami energetycznymi”. Jej zdaniem inwestycja ta umożliwi również dostawy prądu do Mołdawii, państw Bałkanów Zachodnich i na Ukrainę, co wspomoże odbudowę tego kraju. Pozwoli także przekształcić Gruzję w węzeł energetyczny i pozwoli na jej integrację z unijnym rynkiem energii.
Prezydent Rumunii podkreślił, że realizacja projektu przyczyni się do wzmocnienia europejskiego bezpieczeństwa energetycznego i zacieśnienia kooperacji w regionie, co ma szczególne znaczenie w kontekście trwającej agresji rosyjskiej. Zwrócił również uwagę, że umowa będzie podstawą długoterminowej współpracy między sygnatariuszami zarówno w zakresie transportu i handlu energią, jak i rozwoju przyszłych projektów dotyczących m.in. zielonego wodoru. Z kolei premier Węgier Viktor Orbán oświadczył, że „czasy taniego importu surowców z Rosji minęły”, a inwestycja wpisuje się w proces poszukiwania nowych źródeł energii dla Europy, do których dostęp jest kluczowy dla utrzymania jej wzrostu gospodarczego i zapewnienia bezpieczeństwa.
Komentarz
- Projekt stanowi element unijnej polityki szukania nowych źródeł dostaw energii spoza Rosji i zacieśniania współpracy z pozaeuropejskimi partnerami, a szerzej – rozbudowy powiązań infrastrukturalnych z państwami Kaukazu i Azji Centralnej. Zaangażowanie Komisji Europejskiej i podpisanie umowy na najwyższym szczeblu sugeruje determinację polityczną do realizacji przedsięwzięcia. Dla Azerbejdżanu zawarte porozumienie jest istotne w kontekście jego dążenia do uniezależnienia budżetu państwa od dochodów z eksportu węglowodorów. Przed projektem stoi jednak szereg wyzwań. Baku nie poczyniło jeszcze wystarczających inwestycji, aby móc wytwarzać i eksportować zieloną energię na dużą skalę....
