20 grudnia Komisja Europejska (KE) zaaprobowała wnioski RFN o zgodę na udzielenie pomocy publicznej dla znacjonalizowanych spółek energetycznych Uniper i Securing Energy for Europe (SEFE, do czerwca pod nazwą Gazprom Germania). Obie firmy znalazły się w 2022 r. na skraju bankructwa wskutek odcięcia przez Moskwę zakontraktowanych w ramach umów długoterminowych dostaw gazu do Niemiec. Aby móc wywiązywać się ze swoich zobowiązań wobec odbiorców końcowych, do których należą głównie spółki komunalne oraz duży przemysł, Uniper i SEFE muszą kupować surowiec na giełdzie po bieżących, wielokrotnie wyższych cenach, to zaś każdego dnia przynosi im wielomilionowe straty. Chcąc ratować firmy przed upadkiem, Berlin zdecydował się na ich nacjonalizację, przy czym w przypadku Unipera nastąpiła ona na mocy ugody z głównym udziałowcem – fińskim Fortumem (zob. Niemcy: nacjonalizacja Unipera), a w przypadku SEFE – na podstawie decyzji administracyjnej, bez porozumienia z dotychczasowym właścicielem, czyli rosyjskim Gazpromem (zob. Niemcy: nacjonalizacja gazowych aktywów Gazpromu).
Aby przywrócić płynność finansową spółek, Berlin wystąpił do KE o zgodę na ich dokapitalizowanie. Zgodnie z podjętą przez nią decyzją Uniper otrzyma łącznie do 34,5 mld euro, przy czym 8 mld z tej sumy posłuży do nabycia pakietu akcji, dzięki którym RFN uzyska blisko 99% udziałów w spółce. Pozostałą kwotę (maksymalnie 26,5 mld euro) Berlin będzie mógł przekazywać w kwartalnych transzach na poczet wyrównywania bieżących strat firmy w latach 2023–2024. W przypadku SEFE Komisja zezwoliła na dokapitalizowanie spółki kwotą 6,3 mld euro poprzez przekształcenie części kredytu udzielonego jej przez państwowy bank KfW (łącznie 13,8 mld euro) na kapitał własny.
Komisja Europejska obwarowała swoją zgodę na dokapitalizowanie firm wdrożeniem szeregu środków zaradczych. Pierwszym jest zobowiązanie się przez nie do zbycia określonych aktywów. Uniper będzie musiał sprzedać do końca 2026 r. m.in.: 84% udziałów w spółce energetycznej Unipro (Rosja); cały należący do niego biznes ciepłowniczy w Niemczech; elektrownie na węgiel kamienny w Datteln (RFN) oraz na gaz ziemny w Gönyű (Węgry); biznes elektroenergetyczny w Ameryce Północnej, z wyłączeniem portfela gazowego, LNG i wodorowego; 20% udziałów w gazociągu OPAL (RFN); 20% pośredniego udziału w gazociągu BBL (odcinek między Holandią a Wielką Brytanią) oraz 18% udziałów w spółce gazowej Latvijas Gāze (Łotwa). Z kolei SEFE musi zbyć wszystkie aktywa związane ze swoimi biznesami w Szwajcarii, Rumunii, Bułgarii, Czechach, na Słowacji, Węgrzech oraz w Meksyku, a także posiadającą sieć stacji paliw gazowych firmę SEFE Mobility.
Ponadto Berlin zobowiązał się do zmniejszenia do końca 2028 r. znajdujących się w rękach skarbu państwa udziałów w obu spółkach do maksymalnie 25% plus jednej akcji (odpowiednie plany mają zostać zgłoszone do KE do końca 2023 r.). Rząd federalny będzie też musiał przedstawić Komisji w 2023 r. długofalowe strategie rozwoju firm w nowych warunkach – jeśli nie wykażą one pozytywnych prognoz dotyczących ich rentowności (viability), konieczne będzie notyfikowanie KE odpowiednich planów restrukturyzacyjnych. Co więcej, do końca 2026 r. (lub do momentu zbycia przez państwo udziałów do poziomu 25% plus jedna akcja) Uniper i SEFE nie będą mogły ani nabywać udziałów w innych firmach, o ile nie zostanie wykazane, że dana inwestycja jest nieodzowna do dalszego ich funkcjonowania, ani wypłacać premii członkom zarządu.
Oba procesy nacjonalizacji oraz dokapitalizowania sfinalizowano z końcem grudnia 2022 r. W przypadku SEFE upłynął termin na złożenie odwołania od decyzji o upaństwowieniu – Gazprom nie zdecydował się podważyć jej przed niemieckimi sądami. Jeśli zaś chodzi o Uniper, to walne zgromadzenie akcjonariuszy tej firmy zatwierdziło zmiany w jej strukturze 19 grudnia. Trzy dni później przelano na jej konto pierwszą transzę (8 mld euro na zakup akcji oraz 5,5 mld euro na poczet wyrównania bieżących strat). Środki na dokapitalizowanie Unipera i SEFE – łącznie do 40,8 mld euro – pochodzą z Funduszu Stabilizacji Gospodarczej (Wirtschaftsstabilisierungsfonds), którego budżet wynosi 200 mld euro – z niego finansowane jest również zamrożenie cen energii, gazu i ciepła w RFN (szerzej zob. Niemcy na wojnie energetycznej: 200 mld euro na walkę z cenami energii).
Komentarz
- Zielone światło KE dla nacjonalizacji i dokapitalizowania Unipera i SEFE kończy proces wywołanych kryzysem zmian właścicielskich w obu podmiotach, oddala ryzyko potencjalnego bankructwa lub paraliżu ich działalności i pozwala na finansową stabilizację ich funkcjonowania. Ze względu na znaczenie tych spółek dla niemieckiego sektora energetycznego, zwłaszcza gazowego...
