Rynek kontraktów CFD nie jest jedynym rynkiem dającym dostęp do spekulacji walutami. Rynek opcji - bo o nim jest ten artykuł - daje traderom dużo więcej możliwości i wbrew powszechnym opiniom nie wymaga ogromnej wiedzy z zakresu matematyki finansowej. Wejdź do świata nowych możliwości spekulacyjnych, poznając prostotę i główne zalety rynku opcji. Omówione wykresy potraktujemy jako cztery puzzle tworzące spójny obraz.
Na początku zaznaczę, iż artykuł dotyczy opcji waniliowych, a nie binarnych, które są w Polsce bardziej popularne. Opcje binarne należy rozpatrywać bardziej w kategoriach zakładów bukmacherskich, natomiast opcje waniliowe są instrumentem, którym posługują się profesjonalni spekulanci.
Dlaczego opcje są w Polsce mało popularne
Niską popularność rynku opcji w Polsce można przypisywać aferze, która miała miejsce w 2008 roku. Wtedy instytucje finansowe dość mocno promowały strategie opcyjne. W założeniu opcje są wartościowym narzędziem służącym ograniczeniu ryzyka w przedsiębiorstwach. Dzięki opcjom importerzy i eksporterzy mogą zabezpieczać się przed ryzykiem walutowym (jest to kwestia opisana w poprzednim numerze FXMAG z perspektywy rynku Forex).
Wiele firm zdecydowało się wykorzystać możliwości opcji, ale chciwość i niewiedza przyczyniły się do katastrofy. Firmy, zamiast transakcji hedgingowych, zawierały transakcje spekulacyjne zwiększając ryzyko. Lewarowane transakcje doprowadziły do tego, że wiele z nich straciło ogromne pieniądze.
Winą za straty zostały obarczone instytucje finansowe. W oczach społeczeństwa rynek opcji stał się narzędziem, za pomocą którego banki ograbiały sektor przedsiębiorstw z kapitału. Jednak zrzucanie winy wyłącznie na instytucje nie jest do końca sprawiedliwe. Część przedsiębiorców zdecydowała się wejść w rynek opcji z czystej chciwości i wizji szybkiego osiągnięcia dużych zysków, choć nie da się ukryć, że instytucje finansowe wykorzystały ten fakt.
Definicja
Kontakt opcyjny - umowa, na podstawie której jedna strona (nabywca/posiadacz opcji) nabywa prawo (ale nie obowiązek) do kupna, lub sprzedaży instrumentu bazowego po określonej cenie w przyszłości (do momentu wygaśnięcia opcji). Druga strona (wystawca opcji) jest zobowiązana do realizacji prawa nabywcy, jeśli ten się na to zdecyduje. W związku z tym, że posiadacz opcji znajduje się w pozycji uprzywilejowanej względem wystawcy, wystawca opcji w momencie zawarcia umowy otrzymuje od nabywcy określoną kwotę pieniężną - premię.
|
Słowniczek: Instrument bazowy - instrumenty stanowiące podstawę do ustalenia ceny instrumentu pochodnego (np. opcji lub kontraktu terminowego), którymi mogą być np.: akcje, obligacje, waluty, towary, indeksy lub inne instrumenty. |
Podstawowym podziałem opcji jest podział na opcje kupna i sprzedaży
CALL - opcja kupna - daje nabywcy prawo do kupna instrumentu bazowego po umówionej cenie w przyszłości.
PUT - opcja sprzedaży - daje nabywcy prawo do sprzedaży instrumentu bazowego po umówionej cenie w przyszłości.
Opcje w praktyce
Co w praktyce oznacza przysługujące posiadaczowi opcji prawo do nabycia lub sprzedania instrumentu bazowego?
Załóżmy, że 1 stycznia nabyliśmy miesięczną opcję kupna, która daje nam prawo zakupu pakietu akcji jakiejś firmy po cenie 20 zł za akcję. Dopóki cena rynkowa tej akcji będzie niższa niż 20 złotych to nie będziemy realizować naszej opcji, gdyż na rynku akcję kupimy taniej. Jednak gdy cena rynkowa będzie wyższa niż 20 zł (np. 24 zł) to realizacja opcji będzie opłacalna, gdyż będziemy mogli zakupić akcje po 20 zł od wystawcy i od razu sprzedać je na rynku po 24 zł. Jeśli nasz kontrakt opcyjny dotyczył np. 100 akcji, to na całej transakcji zarobimy 400 zł, minus zapłacona wystawcy premia.
Sytuacja ta może wyglądać dwojako, w zależności od rodzaju zakupionej przez nas opcji. Ze względu na termin realizacji opcje dzielimy na:
Opcje amerykańskie - realizacja opcji może nastąpić w każdym momencie pomiędzy datą wystawienia, a terminem wygaśnięcia opcji.
Opcje europejskie - realizacja opcji może nastąpić wyłącznie w momencie wygaśnięcia opcji.
Potencjał zysku
Najbardziej obrazową metodą prezentacji działania opcji jest przedstawienie profilu wypłat z opcji. W związku z tym, że mamy dwa rodzaje opcji (PUT i CALL) oraz możliwość nabycia lub wystawienia takich opcji, istnieją cztery wykresy profili wypłat.
Na osi poziomej zaznaczona jest cena (rosnąca w prawo), natomiast oś pionowa reprezentuje zysk/stratę.
profile wypłat (proponuję zrobić grafiki tak, żeby premia była bardziej płaska w stosunku do zysków niż u mnie na rysunkach, warto jeszcze zaznaczyć na pionowej osi punkt 0, trzeba też zmienić słowo buy na long i sell na short)
Na rysunkach zostały zaznaczone dwa punkty K - cena wykonania i BEP - czyli Break Even Point. Cena wykonania jest ceną zawartą w kontrakcie opcyjnym, natomiast BEP to cena, przy której realizacja opcji da zerowy zysk zarówno nabywcy jak i wystawcy. Punkt K jest punktem, w którym jest nam obojętne czy opcja będzie zrealizowana czy nie.
Patrząc na wykresy od strony nabywcy łatwo zauważyć dlaczego opcje są tak atrakcyjną inwestycją. Jedyna możliwa strata dla nabywcy opcji to premia, która nie dość, że działa jak zlecenie stop loss na rynku kontraktów to daje gwarancję, że strata ta nie będzie większa nawet o ułamek centa.
Przeanalizujmy teraz każdy z typów opcji:
K - cena wykonania opcji
S - cena bieżąca instrumentu bazowego
P - wartość premii
Mnożnik - w przypadku rynku opcji każdy kontrakt opcyjny ma swój mnożnik i jest on zależny od konkretnego instrumentu
BEP - Break Even Point
*w przypadku opcji PUT faktyczne zyski nabywcy i straty wystawcy są ograniczone przez to, że cena instrumentu bazowego może spaść maksymalnie do 0.
Przykład
Załóżmy, że nabyliśmy opcję sprzedaży akcji po cenie 20 zł. Załóżmy dodatkowo, że zapłacona premia to 2 zł, a mnożnik jest równy 100 (w wyniku wykonania opcji sprzedamy 100 akcji).
BEP = 20 - 2 = 18 zł
Max zysk = (20 - 2) * 100 = 1800 zł
Max strata = 2 * 100 = 200 zł
W chwili realizacji opcji (w dniu wygaśnięcia, w przypadku opcji europejskich lub w chwili, w której decydujemy się na realizację opcji amerykańskiej) cena rynkowa akcji jest równa 15 zł. Obliczamy naszą wypłatę z opcji
Max{K-S,0} = 5 (20 - 15 = 5,gdyby cena akcji na rynku była wyższa niż 20 zł to wybralibyśmy 0)
Zysk = (5 - 2) * 100 = 300 zł
To dopiero początek
W artykule poruszyłem podstawowe kwestie dotyczące opcji. Nie sposób na łamach jednego artykułu wyjaśnić wszystkich aspektów z nimi związanych. Elementy takie jak: wartość opcji w czasie, depozyty zabezpieczające, strategie opcyjne czy statystyka wymagają szerszego omówienia.
W kolejnych artykułach pojawiających się zarówno w magazynie jak i na portalu fxmag.pl postaramy się przybliżać rynek opcji wszystkim zainteresowanym. Przed przystąpieniem do inwestycji warto poświęcić czas na edukację. Nie od dziś wiadomo, że najwięcej daje praktyka, dlatego polecam uczyć się opcji handlując na rachunku demonstracyjnym i poznawać ten instrument nie tylko na papierze.
