Spółki, zwłaszcza te największe i najpopularniejsze, dość często dzielą się zyskiem ze swoimi akcjonariuszami. Co jednak dzieje się w sytuacji, gdy mamy pozycję na kontrakcie terminowym na akcje właśnie takiej spółki?
____Kontrakty terminowe GPW____
Czym jest odcięcie dywidendy?
Zaczynamy kolejny odcinek naszej serii “Z dźwignią na GPW”, która jest poświęcona kontraktom terminowym i której partnerem jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. W tym odcinku podejmę temat, który zainteresuje szczególnie traderów, którzy chcą uzyskac lewarowaną ekspozycję na notowania akcji spółek giełdowych, czyli korzystają z kontraktów terminowych, których instrumentami bazowymi są akcje spółek z GPW. Obecnie na warszawskim parkiecie znajdziemy 39 takich futuresów na akcje największych, najbardziej płynnych spółek z głównego rynku GPW i jest to ciekawa propozycja dla spekulantów szukających dźwigni i możliwości zajęcia krótkiej pozycji właśnie na akcjach czołowych spółek z naszego rynku.
Zanim przejdę do tematu, jak w każdym odcinku przypominam, że kontrakty terminowe są lewarowanymi instrumentami pochodnymi, co wiąże się z bardzo wysokim ryzykiem inwestycyjnym i - w skrajnych przypadkach - możliwością poniesienia strat, które będą wyższe niż wartość naszego depozytu. Dlatego też futuresy nie są instrumentem dla każdego, więc zanim zaczniesz z nich korzystać, upewnij się czy w swojej osobistej ocenie należysz do tej wąskiej grupy.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o samych futuresach na akcje notowanych na GPW, to wróć do 22. odcinka kursu. Dziś zajmę się bardziej szczegółowym tematem - co dzieje się z ceną futuresa akcyjnego po odcięciu praw do dywidendy?
Czy odcięcie dywidendy wpływa na cenę akcji?
Dlaczego ten temat jest ważniejszy niż mogłoby się wydawać? Dlatego, że w przypadku gdy spółka dzieli się zyskiem z akcjonariuszami, dochodzi do tzw. odcięcia praw do dywidendy, czyli sytuacji w której kurs akcji zostaje pomniejszony o kwotę dywidendy wypłacaną na pojedynczą akcję. Np. znana wszystkim spółka PKN Orlen w tym roku wypłaciła dywidendę w wysokości 3,50 PLN na akcję, co obecnie dawało prawie 5% stopę dywidendy. Ostatnim dniem, w którym będzie można było się na nią załapać, była wtorkowa sesja 20 lipca. Po jej zakończeniu doszło do wspomnianego odcięcia praw do dywidendy i na otwarciu środowej sesji kurs akcji został pomniejszony właśnie o 3,50 PLN.
Pokażę to na wykresie: wtorkowa sesja przed odcięciem zamknęła się na Orlenu na kursie 72,5000 PLN. Środowe otwarcie miało miejsce z luką spadkową na kursie 69,6800 PLN. Dość szybko można jednak policzyć, że coś tu nie gra. Kurs akcji spadł pomiędzy sesjami o 2,82 PLN, a nie tak jak miał, czyli o 3,50 PLN, równowartość wartość dywidendy na akcję. Stało się tak jednak dlatego, że w fazie przed otwarciem sesji dominował popyt ze strony uczestników rynku i gdyby nie było w tym dniu odcięcia dywidendy to sesja otworzyłaby się dla Orlenu z luką wzrostową (na poziomie 0,68 PLN, zakładając że hipotetyczne zachowanie rynku byłoby identyczne).
Czy odcięcie dywidendy wpływa na cenę kontraktu terminowego? Jeżeli nie to co się zmienia?
No i teraz ktoś mógłby się zastanowić - skoro spółka wypłaca dywidendę i na pewno dojdzie do odcięcia praw od kursu, co przełoży się na pewny spadek, a przecież futures ma za zadanie śledzić zmienność swojego instrumentu bazowego, to czy w takim przypadku zajęcie krótkiej pozycji np. na sesji przed odcięciem praw do dywidendy nie oznacza dla sprytnego spekulanta pewnego zysku? A mówiąc prościej - czy kurs futuresa też spada po odcięciu praw do dywidendy na instrumencie bazowym?
Kontrakt terminowy jest derywatem, więc z technicznego punktu widzenia nie dochodzi na nim do odcięcia dywidendy.
Sesja 20 lipca - czyli tuż przed odcięciem dywidendy na akcjach PKN Orlen - na futuresie wrześniowym (FPKNU21) zakończyła się na kursie 72,7000 PLN (minimalnie powyżej instrumentu bazowego), natomiast na kolejnej sesji otwarcie kontraktu miało miejsce przy kursie 74,1500 PLN, czyli ponad 4 PLN powyżej instrumentu bazowego! Tak więc, nie tylko nie doszło do odzwierciedlenia odcięcia dywidendy na futuresie, ale nawet do zwiększenia dodatniej bazy (czyli różnicy pomiędzy ceną futuresa a instrumentu bazowego). W przypadku Orlenu było to wyrazem sporego optymizmu akcjonariuszy i dobrego lokalnego sentymentu wokół notowań spółki, co zresztą przełożyło się na częściowe odreagowanie wcześniejszej korekty spadkowej. Tak więc na akcyjnych futuresach nie dochodzi do typowego odcięcia dywidendy - jeśli stopa dywidendy jest spora i odcięcie na akcjach będzie oscylować w okolicach 10%, to możliwe jest dyskontowanie tego faktu przez traderów, co będzie skutkować systematycznie rosnącą ujemną bazą kontraktu (cena futuresa poniżej instrumentu bazowego), tak aby jej wysokość zbliżyła się do wartości odcięcia dywidendy na akcjach. Wiele jednak zależy od sentymentu inwestorów w stosunku do samej spółki, co pokazuje chociażby przykład futuresa na Orlen.
Warto dodać, że GPW zastrzega możliwość zmiany specyfikacji kontraktu terminowego na akcje w przypadku np. dywidendy nadzwyczajnej, takiej jak wypłata zaliczki przez spółkę bazową. Wtedy na konkretnej serii kontraktu może zostać zmodyfikowany (zwiększony) mnożnik, jest to jednak stosunkowo rzadka sytuacja.
Czy dostaję dywidendę gdy mam otwarty kontrakt na akcje spółki która wypłaca dywidendę?
Na sam koniec jeszcze kwestia dywidendy w przypadku utrzymywania pozycji na kontraktach terminowych na akcje. Sprawa jest banalnie prosta, ale myślę że warto o tym wspomnieć, bo widziałem wiele pytań na ten temat. Tak więc, bez zbędnego przedłużania - korzystając z kontraktów terminowych i jakichkolwiek innych instrumentów pochodnych, których instrumentem bazowym są akcje, nie stajemy się akcjonariuszami danej spółki, a więc siłą rzeczy nie mamy prawa do udziału w zysku i nie otrzymujemy dywidendy.
