Dziś, to jest 13 lipca, wchodzi w życie ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu, wdrażająca do polskiego prawa unijną dyrektywę AMLD IV (Fourth Anti-Money Laundering Directive – czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy). Nowa ustawa zastępuje poprzedni akt z 2000 roku i wprowadza istotne zmiany m.in. dla podmiotów związanych z rynkiem kryptowalut.
Podmioty objęte ustawą
Nowa ustawa wymienia szereg instytucji – tzw. instytucji obowiązanych – na które nałożone zostaną obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy. Do grupy tej należą m.in.:
- banki (krajowe i oddziały banków zagranicznych),
- SKOK-i,
- krajowe instytucje płatnicze,
- firmy inwestycyjne,
- zagraniczne osoby prawne prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską,
- spółki prowadzące rynek regulowany,
- fundusze inwestycyjne,
- zakłady ubezpieczeń i pośrednicy ubezpieczeniowi,
- Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych,
- kantory,
- wybrane podmioty związane z rynkiem walut wirtualnych.
W przypadku ostatniej z tych grup ustawa dokładnie definiuje jakie podmioty związane z rynkiem kryptowalut będą musiały dopełniać obowiązków wynikających z ustawy. Są to podmioty, których działalność polega na świadczeniu usług:
- wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
- wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi,
- pośrednictwa w wymianie, o której mowa w lit. a lub b,
- prowadzenia rachunków umożliwiających korzystanie z jednostek walut wirtualnych, w tym prowadzenia transakcji ich wymiany.
Należy przy tym wskazać, że wchodząca w życie ustawa o przeciwdziałaniu brudnych pieniędzy jest pierwszym aktem definiującym kryptowaluty w przestrzeni polskiego prawa. Definicja przyjęta w ustawie w większym stopniu skupia się na tym czym kryptowaluty nie są, niż czym faktycznie są. Jako walutę wirtualną rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
- prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
- międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
- pieniądzem elektronicznym w rozumiem u ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 o usługach płatniczych,
- instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 o obrocie instrumentami finansowymi,
- wekslem lub czekiem - oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.
Magazyn: Rafał Zaorski - Zarobił 2,5 mln w 24h
Obowiązki instytucji obowiązanych
Giełdy kryptowalut i inne instytucje obowiązane będą musiały stosować wobec swoich klientów tzw. środki bezpieczeństwa finansowego, które obejmują:
- identyfikację klienta oraz weryfikację jego tożsamości,
- identyfikację beneficjenta rzeczywistego oraz podejmowanie uzasadnionych czynności w celu weryfikacji jego tożsamości oraz ustalenia struktury własności i kontroli,
- ocenę stosunków gospodarczych i, stosownie do sytuacji, uzyskanie informacji na temat ich celu i zamierzonego charakteru,
- bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta (w tym: analizę transakcji przeprowadzanych w ramach stosunków gospodarczych, badanie źródła pochodzenia wartości majątkowych będących w dyspozycji klienta i zapewnienie, że posiadane dokumenty, dane lub informacje dotyczące stosunków gospodarczych są na bieżąco aktualizowane).
Do zadań instytucji obowiązanych należy także identyfikacja i dokumentacja ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanego ze stosunkami gospodarczymi lub z transakcją okazjonalną. Opisane wyżej środki bezpieczeństwa finansowego mają być stosowane przez instytucje obowiązane w zakresie i z intensywnością uwzględniającymi rozpoznane ryzyko i jego ocenę.
Instytucje zobowiązane mają obowiązek przechowywania odpowiedniej dokumentacji, potwierdzających stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego oraz odzwierciedlających realizowane transakcje, przez okres 5 lat. Mają również obowiązek przekazywania danych Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej.
Stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego
Środki bezpieczeństwa finansowego mają być stosowane w przypadku:
- nawiązywania stosunków gospodarczych,
- przeprowadzania transakcji okazjonalnej o równowartości przynajmniej 15 tys. euro, lub stanowi transfer pieniężny na kwotę powyżej 1000 euro,
- przeprowadzania okazjonalnej transakcji gotówkowej na kwotę powyżej równowartości 10 tys. euro (bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane),
- obstawiania stawek lub odbioru wygranych o równowartości przynajmniej 2 tys. euro,
- podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
- wątpliwości co do prawdziwości lub kompletności dotychczas uzyskanych danych identyfikacji klienta.
