Polska reguluje rynek kryptowalut - co oznaczają zmiany w ustawie?

Zacieśnianie regulacji dotyczących rynku kryptowalut w Polsce staje się faktem. Wczoraj rząd przyjął projekt ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Ustawa swoim zakresem obejmuje podmioty związane z rynkiem kryptowalut.

 

Przyjęty wczoraj projekt ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 15 stycznia wdraża unijną dyrektywę AMLD IV (Fourth Anti-Money Laundering Directive – czwarta dyrektywa w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy). Jak informowaliśmy w grudniu ubiegłego roku, regulacje w tym zakresie dotyczyć będą również podmiotów związanych z rynkiem walut cyfrowych, w tym w szczególności giełd kryptowalut. Ustawodawca uszczegółowia tę kwestię w Art. 2. Ustawy, wskazując, że obejmuje ona podmioty prowadzące działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie:

1. wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi,
2. wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi,
3. pośrednictwa w wymianie, o której mowa w lit. a lub b,
4. prowadzenia rachunków umożliwiających korzystanie z jednostek walut wirtualnych, w tym prowadzenia transakcji ich wymiany.

 

Czym są waluty wirtualne?

Ustawa definiuje co należy rozumieć pod wyrażeniem ‘waluty wirtualne’, choć definicja ta skupia się raczej na tym czym kryptowaluty nie są. Jako walutę wirtualną rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:

1. prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
2. międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
3. pieniądzem elektronicznym w rozumiem u ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 o usługach płatniczych,
4. instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 o obrocie instrumentami finansowymi,
5. wekslem lub czekiem - oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.

 

Obowiązki podmiotów objętych ustawą

Instytucje związane z rynkiem kryptowalut, które obejmuje ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, zobowiązane będą do przekazywania Generalnemu Inspektorowi informacji o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków o równowartości przekraczającej 15 000 euro. Przekazywać będą musiały również informacje o wykonanym transferze środków o równowartości przekraczającej 15 000 euro, z wyjątkiem:

1. transferu środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem płatniczym i rachunkiem lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej,
2. krajowego transferu środków pieniężnych z innej instytucji obowiązanej,
3. transakcji związanej z gospodarką własną instytucji obowiązanej, która została przeprowadzona przez instytucję obowiązaną we własnym imieniu i na własną rzecz, w tym transakcji zawartej na rynku międzybankowym,
4. transakcji przeprowadzonej w imieniu lub na rzecz jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,
5. transakcji przeprowadzanej przez bank zrzeszający banki spółdzielcze, jeżeli informacja o transakcji została przekazana przez zrzeszony bank spółdzielczy,
6. przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych, wykonanej na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną.

 

Podmioty związane z rynkiem kryptowalut, które wymienia ustawa zobowiązane są również do zbierania informacji na temat swoich klientów, co jest równoznaczne z końcem anonimowości osób handlujących kryptowalutami. Jeśli podmiot nie będzie w stanie zidentyfikować i zweryfikować danych klienta, nie będzie mógł nawiązać z nim stosunków gospodarczych. Ustawa zobowiązuje podmioty, o których wyżej mowa do stosowania wobec swoich klientów środków bezpieczeństwa finansowego, które obejmują m.in.:

1. identyfikację klienta oraz weryfikację jego tożsamości;

2. identyfikację beneficjenta rzeczywistego oraz podejmowanie uzasadnionych czynności w celu:

• weryfikacji jego tożsamości,
• ustalenia struktury własności i kontroli - w przypadku klienta będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;

3. ocenę stosunków gospodarczych i, stosownie do sytuacji, uzyskanie informacji na temat ich celu i zamierzonego charakteru;

4. bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta w tym:

• analizę transakcji przeprowadzanych w ramach stosunków gospodarczych w celu zapewnienia, że transakcje te są zgodne z wiedzą instytucji obowiązanej o kliencie, rodzaju i zakresie prowadzonej przez niego działalności oraz zgodne z ryzykiem prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanym z tym klientem,
• badanie źródła pochodzenia wartości majątkowych będących w dyspozycji klienta -w przypadkach uzasadnionych okolicznościami,
• zapewnienie aby posiadane dokumenty, dane lub informacje dotyczące stosunków gospodarczych były na bieżąco aktualizowane.

 

Jakie dane będą weryfikowane?

W przypadku, gdy klientem tych podmiotów jest osoba fizyczna, identyfikacja obejmuje takie dane jak:

• imię i nazwisko,
• obywatelstwo,
• numer PESEL lub datę i kraj urodzenia (w przypadku, gdy nie nadano numeru PESEL),
• seria i numer dokumentu tożsamości,
• adres zamieszkania (jeśli podmiot posiada takie dane),
• nazwa firmy, numer NIP i adres miejsca wykonywania działalności gospodarczej w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą.

Gdy klientem jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej identyfikacja obejmuje dane takie jak:

• nazwa firmy,
• forma organizacyjna,
• adres siedziby lub adres prowadzenia działalności,
• numer NIP lub państwo rejestracji wraz z rejestrem handlowym oraz numerem i datą rejestracji,
• imię i nazwisko, obywatelstwo u numer PESEL osoby reprezentującej.

 

Koniec anonimowości

Wdrożenie przepisów zawartych w czwartej dyrektywie w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy oznacza koniec z anonimowością na rynku kryptowalut. Ten trend regulacyjny może rozprzestrzenić się poza Unię Europejską. Już od 30 stycznia w Korei Południowej obowiązywał będzie zakaz otwierania anonimowych kont na giełdach kryptowalut.

Anonimowość w świecie kryptowalut jest czynnikiem, który budzi obawy rządzących w kontekście możliwego wykorzystywania tego rynku do prania pieniędzy pochodzących z nielegalnej działalności. Władze nie mają możliwości monitorowania transferów pieniężnych w taki sposób jak w systemie bankowym. Włączenie podmiotów związanych z rynkiem kryptowalut pod regulacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy jest krokiem, który ma to zmienić.