Powoli zbliża się ostateczny termin składania zeznań podatkowych za rok 2017. W tym roku po raz pierwszy fiskus będzie bacznie przyglądał się osobom, które osiągały dochody z obrotu kryptowalutami, na co wskazywały między innymi ostatnie działania organów KAS. Ministerstwo Finansów wydało specjalnie orzeczenie w sprawie opodatkowania takiej działalności, które powinno ułatwić uczestnikom rynku kryptowalut rozliczenie się z fiskusem.
Ministerstwo Finansów przypomina, że w zeznaniu podatkowym należy wykazać przychody ze sprzedaży lub zamiany kryptowalut. Dochody uzyskane z tego tytuły podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Sposób ich opodatkowania zależy z kolei od źródła ich uzyskania i wybranej formy opodatkowania (w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej).
Zdecydowanie najprostsze zadanie będą miały osoby, które obrotu kryptowalutami dokonują wyłącznie na giełdach i nie robią tego w ramach działalności gospodarczej. Będzie to dla nich co prawda trudniejsze zadanie niż dla uczestników rynków regulowanych, gdyż giełdy kryptowalut nie przesyłają do swoich klientów formularza PIT-8C., tak jak robią to polskie domy maklerskie. Będzie raczej porównywalne do tego, z którym każdego roku zmagają się inwestorzy korzystający z usług zagranicznych domów maklerskich, gdyż konieczne będzie udokumentowanie i rozliczenie każdej transakcji na rynku.
Przychody podatkowe
Ministerstwo zwraca uwagę, że przychody z obrotu kryptowalutami są generowane zarówno w przypadku sprzedaży kryptowalut (rozumianej jako zamiana waluty cyfrowej na walutę tradycyjną), jak i zamiany kryptowaluty na inną walutę cyfrową (w tym przypadku zamianę należy traktować jako formę odpłatnego zbycia kryptowaluty, analogicznie jak w przypadku zamiany innych praw majątkowych).
Przychody z obrotu kryptowalutami mogą być zaliczane do źródeł przychodów z dwóch tytułów:
Praw majątkowych – w takim przypadku przychów powstaje w momencie otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika walut tradycyjnych (uzyskanych ze sprzedaży kryptowaluty), innych kryptowalut (uzyskanych dzięki zamianie), towaru lub wykonania usługi.
Pozarolniczej działalności gospodarczej – w tym przypadku przychód powstaje w dniu zbycia prawa majątkowego (dzień sprzedaży lub zamiany), nie później niż dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności. Za przychód uznaje się kwoty należne, choćby należność nie została uregulowana. Ta klasyfikacja źródła przychodów będzie przeznaczona jednak zapewne dla zdecydowanej mniejszości uczestników rynku kryptowalut. Warunkiem jest tutaj bowiem obrót kryptowalutami w ramach działalności, która ma charakter zarobkowy, jest prowadzona we własnym imieniu przez podatnika, w sposób zorganizowany i ciągły. Najczęściej uczestnicy rynku kryptowalut nie będą spełniać warunku działalności zorganizowanej.
Koszty uzyskania przychodów
Przychody z obrotu kryptowalutami koryguje się o koszty uzyskania tych przychodów, co pozwala wyznaczyć wielkość dochodu do opodatkowania. Za koszty uzyskania przychodu uznaje się takie, które zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów albo zabezpieczenia ich źródeł. Ministerstwo przytacza w tym kontekście następujące warunki:
- Koszty zostały faktycznie poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, tzn. pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami,
- nie zostały wymienione w art. 23 ustawy PIT, zawierającym katalog wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów,
- są odpowiednio udokumentowane.
Tak jak kwoty pieniężne, czy uzyskane inne kryptowaluty ze sprzedaży lub zamiany walut cyfrowych stanowią przychów, tak pierwotnie wydane kwoty pieniężne (lub inne kryptowaluty) stanowią koszt uzyskania tego przychodu. W przypadku osób kupujących, sprzedających i zamieniających waluty cyfrowe na giełdach kryptowalut są to koszty nie zaliczane do katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, a zostały one faktycznie poniesione w celu osiągnięcia przychodu. Do udokumentowania takich kosztów powinien wystarczyć wyciąg z historią transakcji na giełdzie kryptowalut. Ministerstwo Finansów wskazuje jedynie, że taki wyciąg nie jest dopuszczalnym dokumentem w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, gdy podatnik rozlicza się przy pomocy podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Nie stanowią one bowiem dokumentów, na podstawie których można dokonać zapisów w księdze. Jeżeli jednak podatnik w inny sposób rzetelnie udokumentuje powstanie przychodu podatkowego, czy poniesienie kosztu podatkowego, ma możliwość uznania ich za przychód lub koszt uzyskania przychodu. Łatwiejsze zadanie mają osoby prowadzące działalność gospodarczą, które rozliczają się przy pomocy ksiąg rachunkowych. W takim przypadku nie występuje zamknięty katalog dokumentów mogących stanowić podstawę wpisu do ksiąg. Wykorzystane dokumenty muszą jednak spełniać warunki wymienione w art. 21 Ustawy o Rachunkowości.
Dochód do opodatkowania
Jeśli dochody uzyskane z obrotu kryptowalutami (przychody minus koszty uzyskania przychodów) kwalifikowane są do praw majątkowych, to są opodatkowane na zasadach ogólnych wg skali:
- 18% (do kwoty 85 528 zł)
- 15 395,04 zł + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł (ponad kwotę 85 528 zł)
Wykazuje się je w zeznaniu PIT-36, w części D.1. lub D.2.,w wierszu 7: Prawa autorskie i inne prawa.
W przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej dochody uzyskane z obrotu kryptowalutami podlegają łączeniu z innymi dochodami z tego źródła przychodów. Dochód lub stratę należy wykazać w zeznaniu PIT-36 (jeżeli dla tego źródła przychodów wybrano formę opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej) lub PIT-36L (jeżeli dla tego źródła przychodów wybrano formę opodatkowania 19% stawką podatku).
W opublikowanym orzeczeniu Ministerstwo Finansów wskazuje również na skutki podatkowe w przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) i podatku od towarów i usług (VAT). Całość orzeczenia dostępna jest TUTAJ.
