Pandemia COVID-19 generuje wysokie koszty społeczne. Międzynarodowy Fundusz Walutowy wystosował we wtorek ostrzeżenie o gospodarczym żniwie koronawirusa, twierdząc, że świat stoi w obliczu najgorszego od czasów Wielkiego Kryzysu pogorszenia koniunktury, gdyż zamykane fabryki, kwarantanny i blokady krajowe powodują załamanie produkcji gospodarczej.
Ponura prognoza podkreśliła skalę wstrząsu, jaki pandemia wywołała zarówno w zaawansowanych, jak i rozwijających się gospodarkach, oraz arcytrudne zadanie, przed jakim stoją decydenci polityczni w opanowaniu skutków pandemii. W związku z tym, że kraje już teraz gromadzą zapasy leków i ograniczają podróże międzynarodowe, MFW ostrzegł, że kryzys grozi odwróceniem dziesięcioleci zysków z globalizacji.
W swojej prognozie MFW przewiduje, że światowa gospodarka skurczy się o 3 procent w 2020 r., co stanowi gospodarczy zwrot o 180 stopni. Na początku roku modele prognostyczne przewidywały, że światowa gospodarka prześcignie 2019 r. i wzrośnie o 3,3 procent Ponadto, tegoroczny spadek produkcji będzie znacznie poważniejszy w skutkach niż ostatnia recesja, kiedy to gospodarka światowa skurczyła się o mniej niż 1 procent w latach 2008-2009.
Jak mówi główna ekonomistka MFW Gita Gopinath, "Kraje wdrażają niezbędne kwarantanny i społeczne praktyki dystansujące w celu powstrzymania pandemii, a świat został postawiony w stan wielkiej blokady", dodaje też, że "wielkość i szybkość załamania aktywności, która nastąpiła po tym wydarzeniu, jest niepodobna do żadnego innego kryzysu z przeszłości".
We wtorek 14 kwietnia, podczas wideokonferencji, grupa 7 ministrów finansów oraz prezesów banków centralnych przeprowadziła rozmowę w celu oceny światowego kryzysu gospodarczego. Podczas spotkania stwierdzono między innymi, że MFW jest przygotowany do wykorzystania swojej zdolności udzielania pożyczek w wysokości 1 biliona USD. Środki są przeznaczone na pomoc słabszym gospodarkom w radzeniu sobie z recesją. Podczas konferencji poparto decyzję, aby pozwolić ubogim krajom na zawieszenie obsługi zadłużenia.
Wielka Depresja i COVID-19. Czy kryzys lat 30 XX w. jest dobrym punktem odniesienia?
Przewiduje się, że amerykańska gospodarka skurczy się o około 6 procent w 2020 roku. Odbiega to dość mocno od styczniowych prognoz, które zakładały wzrost gospodarczy USA na poziomie blisko 2 procent. Amerykańscy ekonomiści, pomimo optymistycznej wizji Donalda Trumpa, są sceptycznie nastawieni do perspektywy ożywienia gospodarczego w Stanach Zjednoczonych, sugerując, że gwałtowny wzrost bezrobocia i zakłócenia w łańcuchach dostaw utrzymają gospodarkę poniżej trendu sprzed epidemii w przyszłym roku.
Prognozy wzrostu dla poszczególnych krajów, źródło: imf
Wpływ pandemii jest widoczny zwłaszcza w danych dotyczących handlu, gdzie spowolnienie działalności gospodarczej spowodowało spadek globalnej wymiany towarów. S&P Global Panjiva wykazało, że globalne wysyłki towarów do Stanów Zjednoczonych spadły w marcu o 10,1 procent, co stanowi najmniejszą liczbę miesięcznych wysyłek od 2016 roku. Szczególnie mocno ucierpiały towary konsumpcyjne - w ubiegłym miesiącu wysyłki mebli, odzieży, stali i elektroniki spadły o ponad 15 procent w porównaniu z rokiem ubiegłym.
Według MFW, Wielka Depresja w latach 1929-32 spowodowała skurczenie się gospodarki światowej o około 10 procent. W tym samym czasie, gospodarki zaawansowane straciły nieco ponad 16 procent swojego PKB. Barry Eichengreen z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, ekonomista badający Wielką Depresję, zwrócił uwagę na stopę bezrobocia w Stanach Zjednoczonych, która według niego może przekroczyć 25 procent (na zasadzie analogii z okresem 1929-1933), oraz na globalny charakter spowolnienia gospodarczego, które może przedłużyć kryzys.
MFW: Polska doświadczy pierwszej recesji – od niemal 3 dekad
Po prawie trzech dekadach nieprzerwanego wzrostu gospodarczego Polska gospodarka skurczy się w tym roku o 4,6 procent. MFW podało także prognozę dynamiki PKB na 2021 r. - wzrost gospodarczy w Polsce ma wzrosnąć do 4,2 procent.
Na skutek ograniczenia popytu średnia roczna inflacja osiągnie 3,2 proc. w 2020 r. i 2,6 proc. w 2021 r. Stopa bezrobocia była również jedną z największych zmian wśród głównych wskaźników gospodarczych Polski. Wcześniej MFW spodziewał się, że w 2020 r. stopa bezrobocia osiągnie 3,8 proc., ale w najnowszej prognozie bezrobocie ma wzrosnąć do 9,9 proc. w 2020 r., a w 2021 r. tylko nieznacznie spaść do 8,0 proc.
W Polsce planowane jest stopniowe ożywianie gospodarki, a w ramach zwalczania kryzysu pojawiają się liczne propozycje.
Emerging Markets pod kreską, ale rokują lepiej
Rynki rozwijające się nie zostaną oszczędzone, ale poradzą sobie lepiej niż kraje rozwinięte, podaje MFW. W Chinach, które wpompowały znaczne kwoty na rzecz działań ratujących gospodarkę, wzrost gospodarczy osiągnie tylko 1,2 proc. (w porównaniu do 6,1 proc. w roku ubiegłym). Oczekuje się, że gospodarka Indii wzrośnie o 1,9 procent, w porównaniu z 4,2 procentami w 2019 roku.
Prognozy wzrostu dla poszczególnych krajów, źródło: imf
Wstępnie, MFW przewiduje globalny wzrost do 5,8 proc. w przyszłym roku. O ile w 2021 r. nie uda się szybko odkryć szczepionki lub leczenia, w większości krajów nie przewiduje się powrotu do trendów wzrostu sprzed epidemii wirusa.
MFW wzywa do międzynarodowej współpracy
Międzynarodowy Fundusz Walutowy wzywa rządy krajów do inwestowania i wspierania swoich systemów opieki zdrowotnej i zapewnienia, że pracownicy utrzymają powiązania ze swoimi miejscami pracy w czasie blokady, tak aby działalność gospodarcza mogła zostać jak najszybciej wznowiona po ustąpieniu wirusa. W briefingu prasowym transmitowanym w Internecie pani Gopinath wezwała kraje, aby nie zwracały się ku protekcjonizmowi i izolacji w zakresie wspólnej polityki międzynarodowej, ostrzegając, że może to spowolnić proces odbudowy.
