Od 1 kwartału 2021 r. podstawą metodologii Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności - BAEL (ang. LFS - Labour Force Survey) są definicje dotyczące pracujących, bezrobotnych oraz biernych zawodowo ujęte w Rezolucji dotyczącej statystyki pracy, zatrudnienia i niepełnego wykorzystania siły roboczej. Rezolucję wypracowano podczas 19. Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w Genewie (19. ICLS) w 2013 r., a następnie została ona zarekomendowana przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP/ILO) do stosowania przez wszystkie kraje świata (do 2020. r. włącznie podstawę LFS stanowiły zapisy z 13. ICLS z 1982 r.).
W Unii Europejskiej wdrożenie zapisów ww. rezolucji nastąpiło poprzez ustanowienie nowych aktów prawnych. Od 2021 r. EU-LFS jest jednym z kluczowych badań objętych rozporządzeniem ramowym dla statystyki społecznej (tzw. IESS FR). Towarzyszące IESS FR akty implementacyjne w dziedzinie zasobów pracy precyzują zakres badania zasadniczego i badań modułowych, określają organizację badania oraz szczegółowo definiują poszczególne populacje wyodrębniane ze względu na status osób na rynku pracy.
W związku z wdrożeniem w badaniu ww. zmian, dane BAEL za 1 – 4 kw. 2021 r. nie mogą być porównywane z wynikami sprzed 2021 r. z wyjątkiem przeliczonych danych historycznych dla lat 2010–2020, opracowanych z zastosowaniem zmienionych od 2021 r. definicji wyznaczania głównych kategorii osób na rynku pracy, tj. pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo (obowiązujące definicje zamieszczono w publikacji Aktywność ekonomiczna ludności Polski). Informacja nt. przeliczonych wyników BAEL wraz z danymi została opublikowana w styczniu br. na stronie GUS[1].
W 4 kw. 2021 r. osoby aktywne zawodowo stanowiły 58,0% ludności[2] w wieku 15–89 lat. Wskaźnik ten zmniejszył się w porównaniu z 3 kw. 2021 r. o 0,2 p.proc.
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15–89 lat według BAEL
W 4 kwartale 2021 r. liczba osób aktywnych zawodowo w wieku 15–89 lat wyniosła 17278 tys., z tego: 16780 tys. stanowili pracujący, natomiast 497 tys. - bezrobotni. Populacja biernych zawodowo w analogicznej grupie wieku liczyła 12529 tys.
W porównaniu z 3 kw. br. liczba osób aktywnych zawodowo zmniejszyła się o 64 tys., tj. o 0,4%, a biernych zawodowo zwiększyła się o 54 tys., tj. o 0,4%.
Udział aktywnych zawodowo w ogólnej liczbie osób w wieku 15–89 lat był wyższy wśród mężczyzn i wyniósł w 4 kwartale 2021 r. 66,1%, natomiast w populacji kobiet odsetek ten kształtował się na poziomie 50,5% (odpowiednie wartości dla osób w wieku produkcyjnym to 83,3%
W 4 kwartale 2021 r., 872 tys. osób posiadało pracę, ale jej nie wykonywało w badanym tygodniu, co stanowiło 5,2% ogółu pracujących (analogiczna zbiorowość w poprzednim kwartale liczyła 1429 tys., tj. 8,5%). Wśród tych osób 77 tys. (tj. 8,8%) wskazało, że miało to bezpośredni związek z pandemią COVID-19 (w poprzednim kwartale było to 15 tys. osób, co stanowiło 1,0%).
Pandemia COVID-19 w podobnym stopniu jak w poprzednim kwartale wpłynęła na miejsce wykonywania pracy. W 4 kwartale 2021 r. liczba osób wykonujących swoją pracę w domu, zwykle lub czasami, wyniosła 2206 tys. co stanowiło 13,1% wszystkich pracujących (w 3 kw. 2021 r. odpowiednio 2111 tys., tj. 12,6%). Wśród tej zbiorowości 755 tys. osób (tj. 34,2%) pracowało w domu z powodu sytuacji związanej z pandemią COVID-19 (w 3 kw. 2021 było to 631 tys., tj. 29,9%). W 4 kwartale 2021 r. w formie pracy zdalnej (nie jest tu uwzględniane miejsce wykonywania pracy) swoje obowiązki zawodowe wykonywało 1139 tys. osób (co stanowiło 6,8% wszystkich pracujących), spośród których 69,2% pracowało w tej formie z powodu pandemii COVID-19 (w 3 kw. 2021 r. było to 937 tys., tj. 5,6% wszystkich pracujących, z czego 65,2% z powodu pandemii).
Bezrobotni według BAEL
W 4 kwartale 2021 r. populacja osób bezrobotnych w wieku 15–74 lata liczyła 497 tys. i zmniejszyła się w porównaniu z 3 kwartałem 2021 r. o 31 tys., tj. o 5,9%. W porównaniu z poprzednim kwartałem liczba osób bezrobotnych zmniejszyła się w większym stopniu wśród kobiet (o 17 tys., tj. 6,8%) niż wśród mężczyzn (spadek o 14 tys., tj. o 5,0%). Analizując tę grupę ze względu na miejsce zamieszkania, spadek liczby bezrobotnych w porównaniu z 3 kwartałem 2021 r., dotyczył mieszkańców miast (spadek o 36 tys., tj. 11,5%), natomiast wśród mieszkańców wsi odnotowano niewielki wzrost liczby bezrobotnych (o 6 tys., tj. 2,8%).
Większość tej zbiorowości to mężczyźni – 53,3%, tj. 265 tys. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, mieszkańcy miast stanowili 55,9% tej grupy, tj. 278 tys.
Stopa bezrobocia zmniejszyła się w skali kwartału jedynie wśród osób najmłodszych (w wieku 15-24 lata), jednak nadal wśród tej grupy obserwowano jej najwyższą wartość, tj. 9,1% wobec 11,4% w poprzednim kwartale. Wśród osób w wieku 25–34 lata, 35-44 lata oraz 45-89 lat natężenie bezrobocia kształtowało się na poziomie sprzed kwartału i wyniosło odpowiednio: 3,7%, 2,2% i 2,0%. Wśród osób w wieku produkcyjnym (18–59/64 lata) stopa bezrobocia wyniosła 3,0%.
Niewielkie spadki stopy bezrobocia obserwowano w większości grup wyodrębnionych ze względu na poziom wykształcenia: wśród osób z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (o 0,9 p.proc. do 4,4%), gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego (o 0,6 p.proc. do 6,9%), wyższym (o 0,2 p.proc. do 1,4%) oraz policealnym i średnim zawodowym (o 0,2 p.proc. do 2,8%). Jedynie wśród osób posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe/branżowe stopa bezrobocia zwiększyła się (o 0,4 p.proc.) i wyniosła 3,7%.
Największą populację bezrobotnych stanowiły osoby, które straciły pracę (47,9%, tj. 238 tys.). Udział osób powracających do pracy po przerwie wynosił 29,2% (145 tys.), podejmujących pracę po raz pierwszy 13,7% (68 tys.), natomiast najmniej było osób, które zrezygnowały z pracy – 9,5% (47 tys.).
W 4 kwartale 2021 r. z 376 tys. osób bezrobotnych poprzednio pracujących, 68 tys. osób (18,1%) jako przyczynę zaprzestania ostatnio wykonywanej pracy podało sytuację spowodowaną pandemią COVID-19 (w poprzednim kwartale były to 62 tys., tj. 16,9%). Z tej grupy 37 tys. osób (tj. 54,4%) jako bezpośredni powód zakończenia pracy wskazało likwidację zakładu lub stanowiska pracy, 17 tys. (tj. 25,0%) zakończenie pracy na czas określony/dorywczej/sezonowej, natomiast 7 tys. (tj. 10,3%) zwolnienie z innych przyczyn.
W omawianym okresie przeciętny czas poszukiwania pracy wynosił 8,3 miesiąca (tyle samo co w poprzednim kwartale). Najdłużej pracy poszukiwały osoby w wieku 35-44 lata (10,0 miesięcy), 55–74 lata (9,7 miesiąca) i 45-54 lata (9,4 miesiąca), najkrócej natomiast osoby najmłodsze, w grupie w wieku 15–19 lat (5,4 miesiąca) oraz 25-29 lat (6,1 miesiąca).
Osoby bierne zawodowo w wieku 15–89 lat według BAEL
W 4 kwartale 2021 r. populacja osób biernych zawodowo w wieku 15-89 lat liczyła 12529 tys. i ukształtowała się na poziomie wyższym względem 3 kwartału 2021 r. (wzrost o 54 tys., tj. o 0,4%). W porównaniu z 3 kwartałem 2021 r. zaobserwowano wzrost liczebności wśród populacji kobiet (o 33 tys., tj. o 0,4%), jak i mężczyzn (o 22 tys., tj. o 0,5%). Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, zwiększenie populacji biernych zawodowo wystąpiło wśród mieszkańców wsi (o 36 tys., tj. o 0,7%), jak i mieszkańców miast (o 18 tys. tj. o 0,2%).
Ponad połowę wśród osób biernych zawodowo stanowiły kobiety – 61,4%, tj. 7690 tys. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, mieszkańcy miast stanowili 59,3% tej zbiorowości (tj. 7434 tys.).
Populacja biernych zawodowo jest specyficzną, jeżeli chodzi o zasoby dla rynku pracy. W ramach tej zbiorowości znajdują się bowiem zarówno osoby, które jeszcze nie weszły na rynek pracy (w tym większość uczącej się młodzieży), osoby, które już definitywnie z rynku pracy odeszły albo nigdy na rynek pracy nie trafią (część emerytów, rencistów, osoby utrzymujące się z innych źródeł niż praca), ale też osoby, które weszły na rynek pracy, potem częściowo się zdezaktywizowały i po przerwie na ten rynek pracy zechcą powrócić.
W 4 kwartale 2021 r. w zbiorowości osób biernych zawodowo w wieku 15-74 lata, liczącej 10326 tys. (dla tej grupy wieku ustalana była przyczyna bierności) ponad połowę stanowili emeryci (51,2%), a drugą w kolejności grupą byli uczniowie i studenci (21,5%). Natomiast w przypadku osób biernych zawodowo w wieku produkcyjnym (4173 tys.) najczęstszymi przyczynami bierności były: nauka i podnoszenie kwalifikacji (29,5%), choroba, niepełnosprawność (25,1%), obowiązki rodzinne (19,7%) oraz emerytura (9,3%).
-
https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/informacja-na-temat-przeliczonych-dla-lat-2010-2020-wynikow-badania-aktywnosci-ekonomicznej-ludnosci-bael,37,1.html ↑
-
Dotyczy ludności zamieszkałej w prywatnych gospodarstwach domowych. Podstawowe informacje nt. populacji objętej badaniem oraz zastosowanych definicji, dostępne są w kwartalnej publikacji Aktywność ekonomiczna ludności Polski ↑
