Obraz finansów publicznych na koniec 2022 jest nadal bardzo dobry. Nadwyżka budżetu państwa po październiku wyniosła 27,2 mld PLN. Nadwyżka w budżetach samorządów po 3q22 sięgnęła 14,9 mld PLN (vs 14,4 mld PLN po 2q22), a wydatki majątkowe samorządów utrzymują dwucyfrową dynamikę (28,4% r/r w 3q22). Liczba obcokrajowców ubezpieczonych w ZUS przekroczyła milion, co wraz z silnym nominalnie wzrostem funduszu płac poprawia wyniki podsektora ubezpieczeń społecznych. Szacujemy, że w całym 2022 deficyt fiskalny będzie podobny jak w 2021 i wyniesie 1,7% PKB (z dokładnością do przesunięć wydatków między latami). Relacja długu publicznego do PKB, która w 3q22 spadła do 50,3%, na koniec 2022 wyniesie 50,8%, niwelując o ok. 2/3 wzrost z okresu pandemii (58,6% PKB).
PROGNOZA ŚREDNIOTERMINOWA
2023 będzie rokiem bezprecedensowych wyzwań dla finansów publicznych (potrzeby wydatkowe, warunki rynkowe). Szacujemy, że deficyt fiskalny w 2023 wzrośnie do 5,1% PKB. Głównym źródłem pogłębienia deficytu są programy osłonowe przed skokowym wzrostem cen energii dla różnych grup odbiorców. W 2023 przewidują one m.in. ograniczenie lub zamrożenie cen energii dla odbiorców końcowych (gosp. domowych i części firm), rekompensaty dla producentów energii, a także transfery. Dodatkowym, choć mniejszym, obciążeniem strony dochodowej będzie utrzymanie części Tarczy Antyinflacyjnej (zerowy VAT na podstawową żywność) – w naszym scenariuszu bazowym zakładamy, że do końca 2023. Na tle innych państw europejskich i energochłonności ich gospodarek, krajowe działania fiskalne w związku z kryzysem energetycznym będą ostrożne (wyższa od przeciętnej energochłonność, niższe od przeciętnej działania osłonowe, por. wykres obok). Dodatkowy, negatywny wpływ na dochody sektora w 1h23 będzie mieć rozliczenie obniżki podatku PIT z lipca 2022.
Wysokie nakłady na obronność wchodzą na trwałe do krajobrazu wydatków publicznych – zakładamy, że w 2023 wzrost wydatków w tej kategorii może sięgnąć 0,8% PKB r/r. Wzrost stóp procentowych sprawi, że wzrosną także koszty obsługi zadłużenia – szacujemy, że o ok. 0,7-0,9% PKB. To wszystko nastąpi przy niższym, ale wciąż solidnym nominalnym wzroście PKB, który będzie wspierać dynamikę dochodów podatkowych. Nie spodziewamy się, zgodnie z sugestiami płynącymi z banku centralnego, że w 2023 zasili on budżet państwa transferem zysku. W 2023 większą część deficytu fiskalnego odnotują jednostki pozabudżetowe – w budżecie państwa zaplanowano deficyt w wysokości 69 mld PLN (tj. ok. 2% PKB). Utrzymanie solidnego wzrostu nominalnego PKB sprawi, że relacja długu publicznego do PKB (ESA) podniesie się w 2023 tylko nieznacznie.
ŹRÓDŁA NIEPEWNOŚCI DLA PROGNOZY
Główne źródła niepewności to: (1) koszty działań osłonowych w związku z kryzysem energetycznym, (2) zmiany wydatków obronnych, (3) wahania notowań złotego (istotne dla relacji długu do PKB), (4) poziom nominalnego PKB.
***Materiał pochodzi z raportu PKO BP: "Kwartalnik Ekonomiczny 4q22", którego pełną zawartość możesz zobaczyć i pobrać klikając w poniższy przycisk:
