Od 2018 roku każdy podmiot, który chce prowadzić działalność na rynku usług płatniczych, może wybrać nową formę organizacji. Jest to Mała Instytucja Płatnicza, czyli szybsza, tańsza i mniej skomplikowana alternatywa dla Krajowej Instytucji Płatniczej. MIP ma prawo wykonywania większości usług do niedawna zastrzeżonych dla KIP. Jej działalność wiąże się jednak z pewnymi ograniczeniami.
Ograniczenie dla Małej Instytucji Płatniczej wg Ustawy o usługach płatniczych
Poza limitami transakcji czy limitem środków przechowywanych na rachunku użytkownika, działalność MIP jest ograniczona również terytorialnie.
Małe Instytucje Płatnicze wprowadzono do Ustawy o usługach płatniczych w wyniku implementacji dyrektywy PSD2. Według artykułu 32 dyrektywy kraje członkowskie są uprawnione do wprowadzenia innej, ograniczonej kategorii dostawców usług płatniczych.
Na podstawie odpowiedniej opcji krajowej w tym zakresie, w Polsce funkcjonowały już biura usług płatniczych. MIP w odróżnieniu od standardowej instytucji płatniczej stanowi jednak działalność ograniczoną. Jest to jednocześnie działalność regulowana, która wymaga spełnienia konkretnych warunków.
Zgodnie z artykułem 117f ust. 2 Ustawy o usługach płatniczych, działalność w tym zakresie w charakterze MIP może być wykonywana wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że Mała Instytucja Płatnicza musi wykonywać wszystkie transakcje w całości na terytorium RP.
Chociaż dyrektywa PSD2 nie wymaga tak dalece sięgającego ograniczenia, to polski ustawodawca ograniczył dopuszczalny zakres działalności MIP wyłącznie do terytorium naszego kraju. Takie surowe ograniczenie w ramach implementacji przepisów sygnalizuje brak zaufania ustawodawcy do podmiotów rynkowych.
W wyniku tego obostrzenia wszystkie podmioty, które chcą wykonywać transakcje międzynarodowe, są zmuszone do ubiegania się o licencję Krajowej Instytucji Płatniczej (KIP). A jej uzyskanie wiąże się z większymi kosztami, formalizacją, a także dłuższym czasem oczekiwania na decyzję.
Zasady ograniczenia dla Małej Instytucji Płatniczej
Artykuł 117f ust. 2 Ustawy o usługach płatniczych wskazuje, że usługi płatnicze MIP muszą być w całości wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto:
- usługa płatnicza nie może przekraczać granicy poprzez np. przelew transgraniczny,
- MIP nie może prowadzić działalności w formie oddziału lub za pośrednictwem agenta w innym państwie członkowskim,
- MIP może świadczyć usługi nierezydentom (czyli osobom zamieszkującym poza terytorium RP) pod warunkiem, że dostawca odbiorcy płatności świadczy usługi na rzecz danego nierezydenta na terytorium RP.
Upraszczając, zarówno bank płatnika – czyli osoby składającej zlecenie płatnicze, bank dostawcy płatnika, bank dostawcy odbiorcy, jak i bank samego odbiorcy (stanowiącego odbiorcę środków pieniężnych, które są przedmiotem transakcji płatniczej) muszą prowadzić działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Poza tym MIP ma prawo wykorzystywać jako partnerów outsourcingowych (np. dostawców usług chmury obliczeniowej) z innych państw członkowskich czy też z państw spoza EOG.
Podsumowując, usługa płatnicza wykonywana przez Małą Instytucję Płatniczą może być wykonywana tylko poprzez transakcje krajowe i nie może stanowić części transferu międzynarodowego. Zgodnie z Dyrektywą PSD2, do takiej działalności jest uprawniona tylko Krajowa Instytucja Płatnicza.
W jaki sposób ograniczenie wpływa na działalność MIP?
To spory problem zwłaszcza dla zagranicznych podmiotów gospodarczych, które chcą rozpocząć działalność na polskim rynku. Według ustawy taki podmiot nie może stworzyć swojego oddziału na terytorium Rzeczypospolitej i funkcjonować w takiej formie pod postacią Małej Instytucji Płatniczej. Zarówno jego działalność, jak i siedziba zgłoszona do KNF musi być bowiem zlokalizowana na terytorium RP.
Przysparza to dodatkowych trudności również podmiotom polskich, które chciałyby świadczyć usługi transakcji nieograniczonych terytorialnie, np. z Polski do Wielkiej Brytanii.
Konsekwencje nieprzestrzegania ograniczenia terytorialnego MIP
Jeśli przedsiębiorca zamierza działać w charakterze MIP, musi pamiętać, że organ nadzoru szczegółowo przeanalizuje, czy dana działalność jest zgodna z przepisami.
MIP musi przekazywać Urzędowi Komisji Nadzoru Finansowego oświadczenie o prowadzeniu działalności wyłącznie na terytorium RP. Jeśli podczas kontroli okaże się, że oświadczenie zostało złożone niezgodnie ze stanem faktycznym, KNF może zakazać wykonywania działalności w charakterze Małej Instytucji Płatniczej. Może zastosować także inne czynności nadzorcze oraz nałożyć kary administracyjnych i wpisać przedsiębiorcę na listę ostrzeżeń KNF.
Marcin Staniszewski
Kancelaria Prawna RPMS Staniszewski & Wspólnicy
