Wśród wskaźników analizy technicznej osobną podgrupę stanowią oscylatory. Najpopularniejsze z nich to MACD, RSI czy oscylator stochastyczny (stochastic lub potocznie "stoch"). Dziś skupimy się na ostatnim z nich - zastanowimy się w jaki sposób jest on tworzony i jak można go wykorzystać w handlu.
Większość wskaźników analizy technicznej jest pochodnymi ceny/kursu. Oznacza to, że w pewnym sensie nie niosą one za sobą żadnych nowych informacji, których nie podaje nam sama cena, a dodatkowo najczęściej wykazują pewne opóźnienie (np. dając sygnały zmiany kierunku ruchu dopiero po jakimś czasie od faktycznego utworzenia dołka lub wierzchołka). Czy z tego względu są nieprzydatne? Nie. Wskaźniki będące pochodną ceny pokazują nam często to czego nie widzimy gołym okiem (np. potencjalny przedział zmienności jak w przypadku wstęgi Bollingera) lub przedstawiają informacje w sposób bardziej obrazowy. Z kwestią opóźnień trzeba się niestety pogodzić w większości przypadków, wyjątek stanowią tutaj oscylatory, które mogą generować sygnały odwrócenia w wyprzedzeniem.
Oscylator stochastyczny
Zacznijmy od tego w jaki sposób powstaje oscylator stochastyczny, który na wykresie widzimy jako dwie linie poruszające się pomiędzy wartościami 0 i 100.
Oscylator składa się z dwóch linii: %K i %D, z czego druga z nich jest wygładzoną wersją pierwszej (jej średnią kroczącą).
Linia %K tworzona jest według wzoru:
%K = 100 x [Pc - Pmin(n)] / [Pmin(n) - Pmax (n)]
gdzie:
n - ilość okresów wstecz (według standardowych ustawień jest to 5 okresów),
Pc - aktualna cena zamknięcia,
Pmin - cena minimalna (z n okresów),
Pmax - cena maksymalna (z n okresów),
Linia %D tworzona jest jako 3-okresowa średnia krocząca linii %K.
Wzór, za pomocą którego tworzone są linie oscylatora, wynika z tego, że w czasie trendów wzrostowych ceny zamknięcia świec kształtują się najczęściej w okolicy górnych wahań w danym okresie (co możemy zaobserwować jako krótsze górne cienie (lub ich brak) w trendzie wzrostowym lub krótsze dolne cienie (lub ich brak) w trendzie spadkowym).
Oscylator stochastyczny nie jest nanoszony na wykres cen/kursów, ale widzimy go w osobnym oknie pod wykresem. Porusza się pomiędzy poziomami 0 i 100, a jego głównym zadaniem jest wyznaczanie potencjalnych punktów zwrotnych na rynku. Tutaj kluczowe są poziomy 20 i 80, które wskazują odpowiednio strefę wyprzedania (strefę, w której na rynku nie ma już na tyle chętnych do sprzedaży, by cena mogła spadać) i wykupienia (strefę, w której na rynku nie ma wystarczającej liczny chętnych do zakupu, by cena mogła dalej rosnąć).
Oscylator stochastyczny na wykresie
Sygnały odwrócenia
W oparciu o wskazania oscylatora możemy zbudować własny system transakcyjny u sami możemy decydować w jaki sposób wykorzystać sygnały jakie generuje. Oscylator można wykorzystać w następujący sposób:
Sygnał kupna/sprzedaży oparty jest na wzajemnym położeniu linii %K i %D oraz strefach wykupienia i wyprzedania:
- Sygnał kupna generowany jest w momencie przecięcia linii %D przez linię %K od dołu w strefie wyprzedania (poniżej poziomu 20)
- Sygnał sprzedaży generowany jest w momencie przecięcia linii %D przez linię %K od górny w strefie wykupienia (powyżej poziomu 80)
UWAGA!!!
Najważniejszą kwestią jest tutaj wyznaczenie trendu. W trendach wzrostowych wykorzystujemy jedynie sygnały kupna, natomiast w trendach spadkowych wykorzystujemy wyłącznie sygnały sprzedaży. Oscylator stochastyczny cechuje się tym, że sygnały przeciwne do obecnego trendu bardzo często są fałszywe lub sygnalizują na tyle płytkie ruchy, że nie stanowią atrakcyjnych okazji do zagrania. W trendach bocznych możliwe jest wykorzystywanie sygnałów w obie strony.
Sygnały oscylatora
Można zrezygnować z części filtrów (np. ze stref wykupienia i wyprzedania czy analizy trendu; można również zmienić wartości sygnalizujące strefy wykupienia i wyprzedania; można także generować sygnały nie poprzez przecięcie linii, a w momencie wejścia linii %K bądź %D w strefę wykupienia/wyprzedania), dzięki czemu nie przegapimy części sygnałów, ale zaryzykujemy również generowaniem większej liczby fałszywych sygnałów.
Dywergencje
Dla wzmocnienia sygnałów odwrócenia możemy posłużyć się analizą dywergencji pomiędzy wskaźnikiem i ceną/kursem. Dywergencje pojawiają się, gdy kolejne wyższe szczyty lub niższe dołki na wykresie ceny/kursu nie są potwierdzone nowymi wyższymi szczytami lub niższymi dołkami na wykresie oscylatora (i odwrotnie). Takie dywergencje wzmacniają sygnały odwrócenia, dzięki czemu otrzymujemy bardziej atrakcyjne sygnały.
Dywergencje na wykresie
Stochastic to nie Graal
Oscylator stochastyczny nie jest oczywiście niezawodnym narzędziem, które sprawie, że będziesz w stanie przewidzieć wszystkie momenty zwrotne na rynku. Czasami będzie dawał sygnały zbyt wcześnie, a czasami zbyt późno. Z tego względu nie należy bezwzględnie ufać wszystkim jego wskazaniom. Stanowi mimo wszystko bardzo ciekawe uzupełnienie analizy rynku i w przypadku poprawnego zdefiniowania kierunku trendu może przyczynić sie do tego, że będziemy zajmować pozycję wcześniej niż w przypadku otwierania transakcji po przebiciach poziomów wsparć i oporu.
