W procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych, niezwykle ważna jest umiejętność prawidłowej interpretacji danych przedstawianych przez spółki. Dlatego też warto zgłębić tajniki bilansu, aby zrozumieć co kryje się pod pojęciami w nim zawartymi.
Majątek jednostki
Poprzednim razem w ramach cyklu "Sprawozdania finansowe dla inwestorów" dowiedzieliśmy się z jakich elementów składa się sprawozdanie finansowe. Przyszedł czas, omówić tematykę aktywów bilansu.
Aktywa możesz rozumieć jako majątek, który dana jednostka kontroluje (to nie oznacza do końca posiadania tego majątku, ale w tym artykule pominę tę nieco zawiłą kwestię). Majątek ten uszeregowany jest w bilansie według kryterium płynności, czyli możliwości zamiany tego majątku na środki pieniężne. Można podzielić go na dwie najważniejsze grupy - aktywa trwałe oraz aktywa obrotowe. Tym, co odróżnia od siebie te dwie grupy aktywów jest czas, przez który jednostka zamierza je utrzymywać. Aktywa, które jednostka zamierza zużyć lub sprzedać w ciągu roku są aktywami obrotowymi, natomiast aktywa, które jednostka zamierza utrzymywać dłużej niż rok są aktywami trwałymi.
W tym artykule opisuję aktywa według bilansu zgodnego z polskimi standardami. W przypadku standardów międzynarodowych występują pewne różnice, jednak wiele kwestii jest bardzo podobnych, a krajowe przepisy są w mojej opinii znacznie łatwiejsze do zrozumienia, w związku z czym to właśnie na nich się opieram. Pamiętaj także, że sprawozdania banków oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji (np. PKO BP i PZU) mają inną strukturę, ze względu na specyfikę przedsiębiorstw z branży finansowej, które mają szczególne znaczenie dla gospodarki.
Aktywa trwałe
Na majątek trwały jednostki składają się:
- wartości niematerialne i prawne - w tej pozycji bilansu odnajdziesz np. prawa majątkowe, licencje, koncesje, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, a nawet posiadane know-how;
- środki trwałe - pod tą pozycją kryją się nieruchomości, środki transportu, maszyny, urządzenia, a także inwentarz żywy, czyli inaczej rzecz ujmując, wszelaka fauna, poczynając od trzody, przez konie, roje pszczół, a na zwierzętach futerkowych kończąc;
- należności długoterminowe - ta pozycja informuje o należnościach, które mają zostać spłacone jednostce przez jej dłużników w terminie dłuższym niż 1 rok;
- inwestycji długoterminowe - obejmują zarówno inwestycje w aktywa finansowe jak akcje, czy obligacje, jak i udzielone pożyczki. Ponadto znajdują się tu nieruchomości, czy też wartości niematerialne i prawne traktowane jako inwestycja, tj. mające przynieść przychód, np. na przyroście wartości;
- rozliczeń międzyokresowych - pozwolę sobie nie rozwijać tego tematu, aby nie wprowadzać tu zbyt dużo zagadnień przeznaczonych raczej dla księgowych niż dla inwestorów. Wystarczy wiedzieć, że chodzi o rozliczenia np. kosztów pomiędzy okresami.
Aktywa obrotowe
Aktywa obrotowe, to bardziej płynna część majątku danej jednostki. W ramach aktywów obrotowych możesz spotkać się z:
- zapasami posiadanymi przez jednostkę - są to np. materiały, półprodukty, produkty gotowe, towary;
- należnościami krótkoterminowymi - analogicznie, jak w przypadku należności długoterminowych;
- inwestycjami krótkoterminowymi - tu nie spotkasz raczej nieruchomości, jak w przypadku aktywów długoterminowych. Inwestycje krótkoterminowe to głównie aktywa finansowe oraz środki pieniężne (np. w kasach lub na rachunkach bankowych);
- krótkoterminowymi rozliczeniami międzyokresowymi - znów nie wyjaśniam dokładniej, by nie siać zamętu wśród osób, które przeraża księgowość (bądź też dorównujący bazyliszkowemu wzrok księgowej lub księgowego, gdy nie przyniesiesz faktury w terminie).
Inne składniki majątku
W starszych sprawozdaniach finansowych sporządzanych według polskich standardów nie spotkacie innych pozycji majątku. Od niedawna jednak, do aktywów zostały przeniesione dwie pozycje, które niegdyś występowały w pasywach jako wielkość ujemna.
Pierwsza z nich są należne wpłaty na kapitał lub fundusz podstawowy. Chodzi tu o zadeklarowane, lecz jeszcze niewniesione wpłaty na kapitał lub fundusz jednostki.
Drugą pozycją są udziały lub akcje własne. Generalnie rzecz biorąc, spółka takowych posiadać nie może. Istnieją jednak pewne odstępstwa od tej reguły, o których mam nadzieję kiedyś Wam opowiedzieć. W sytuacji, gdy jednak z jakichś powodów spółka posiada udziały lub akcje własne, wykazuje je właśnie w tej pozycji. Zawsze, gdy w tej pozycji pojawi się wartość różna od zera, warto zainteresować się powodem, dla którego spółka weszła w posiadanie własnych udziałów lub akcji.
W kolejnym artykule przybliżę Wam zagadnienia związane z drugą częścią bilansu - pasywami.
(źródło grafiki głównej: pixabay.com)
